Herkes için Ekonomi - Ders 1

Kredi: Social support concept. residents getting basic benefits from government. Free Vector

Günlük hayatta, haberlerde, gazetelerde ve televizyonlarda sürekli duyduğumuz iki terim var; arz ve talep. Türkçe temelinde düşününce çoğumuz ikisinin aynı şey olduğunu savunur. Peki iktisadi temelden bakınca nedir bu arz ve talep? Gelin, serinin ilk yazısında hep birlikte öğrenelim!

Günlük hayatta sık sık duyduğumuz iki kelime var: "arz" ve "talep" Çoğumuz ilk bakışta ikisinin anlamını aynı sanarız ve bu konuda çok haklıyız. Çünkü bir şeyi talep ettiğimiz dilekçelerin sonuna "arz ederim" diye eklemek dışında "arz" kelimesini günde kaç kere kullanıyoruz ki? Peki, iktisadın temellierini oluşturan bu iki kelime aslında ne anlama geliyor? Aslında farkı anlamak çok kolay. Haydi gelin "Herkes için Ekonomi" serimizin ilk kısmında bu anlam kargaşasından birlikte kurtulalım!

Ekonomi en basite indirgediğimizde iki temel yapıdan oluşur; üretim ve tüketim. Peki bu üretim ve tüketim miktarlarını nasıl ifade edeceğiz? 

Arz, belirli bir süre içerisinde üretici tarafından toprak, iş gücü, sermaye ve girişimci yeteneği kullanılarak ortaya çıkan ürün, mal veya hizmetin miktarına deniyor. Yani, ekonominin üretim tarafında biz kısaca arz diyoruz.

Şimdi, kısa bir süreliğine tüketici kimliğinizden arının ve kendinizi bir üreticinin yerine koyun. Tebrikler, artık "A" ürününün üreticisi sizsiniz!  Bugün bu ürünü üretmek sizin için dünle aynı masrafa gelirken piyasada ürünün fiyatının arttığını düşünün. Ne yaparsınız? Tabi ki daha çok üretirsiniz! Tam tersi bir durumdaysa kazancınız azalırken daha az üretme eğilimi içerisine girersiniz. İşte bu yüzden işi grafiğe döktüğümüz zaman fiyat ve üretilen miktar arasında doğru bir orantı görür ve "/" şeklinde bir eğriyle karşılaşırız. Peki talep?

Talep, tüketicinin belirli bir süre içinde piyasadan almaya istekli olduğu ürün miktarına deniyor Yani arzın tam tersine, talep ekonominin tüketim tarafını ifade ediyor. Şimdi, sırada yeniden kendimiz olup tüketici gibi düşünmek var. Markete gittiniz ve "A" ürününü raflarda gördünüz. "A" ürünün fiyatı beklediğinizden yüksekse pek de fazla miktarda almak istemezsiniz, değil mi? Peki fiyat beklediğinizin altındaysa? Bu sefer de ihtiyacınızdan daha fazlasını almak istersiniz. Yani bu ürünün fiyatıyla sizin talep ettiğiniz miktar arasında ters bir orantı meydana gelir. Grafiğe döktüğümüzdeyse karşımıza bu sefer "\" şeklinde bir eğri çıkar. 

Gördüğümüz üzere, arz ve talep günlük hayatta kullandığımız gibi aynı anlamlı sözcükler değil, birbirinin neredeyse zıttı kelimeler. Eminim bu iki kelimenin anlamları arasındaki farkı artık çok daha net görüyorsunuz. Hatta işi grafiğe döküp Arz-Talep eğrisi çizersek koca bir "X" ile karşılaştığımızın da farkındasınız. Peki bu iki eğrinin kesiştiği, X'in ortasındaki o nokta bize ne anlatmak istiyor? Cevap serinin ikinci yazısında!