Tüm Dünya Ona Jean Diyor! 'Muhteşem Kot'un Hikayesi

Denim, jean ya da kot... Sokak modasından şık davetlere; pantolondan çantaya kadar çokça tercih edilen ve popüleritesi giderek artan bir giyim ürünü. Peki tüm dünya jean ya da denim derken biz neden kot diyoruz? Karşınızda 'Kot'un hikayesi...

Hindistan' dan Levi Strauss' a Denimin Öyküsü

Hindistan' da yüzyıllardır kullanılmakta olan denim kumaşın atası dungaree, ismini Mumbai' ye bağlı bir liman şehri alan Dongri'den almaktadır. Bugün kullandığımız denim ise ilk olarak Fransa' nın Nîmes şehrinde serge de Nîmes ismiyle üretilmiştir.

Denim Amerika' da 19.yüzyılın ortalarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. İlk jean pantolonu ise Jacob W. Davis isimli Letonya doğumlu Amerikalı bir terzi üretmiştir. Bir gün bir müşterisinin işçi kocası için sağlam bir pantolon isteğine karşılık arayışa düşen Davis, jean pantolonu üretmiştir. Ancak patentini satın almak için parası olmayan Davis , jean pantolon için kullandığı malzemeleri tedarik ettiği Levi Strauss' a bir mektup yazar ve birlikte çalışma teklifinde bulunur. Strauss bu teklifi kabul eder, jeanin patentini alır ve ikili pantolonları Levi Strauss& Co adı altında Strauss'un atolyesinde üretmeye başlar. Böylece Levi Strauss jeanin mucidi değil ama ilk jean fabrikasının sahibi olur. Davis ise hayatının geri kalanını Levi Strauss& Co' da  jean üretiminin denetimini yaparak sürdürür. Ünlü marka Levi's ise o günlerden günümüze kadar gelmiştir.

Çıkış sebebi işçiler için dayanıklı bir pantolon üretmek olan jean pantolon, uzun bir dönem sadece düşük sosyoekonomik düzeydeki insanlar tarafından tercih edilmiştir. Jean pantolonun yaygınlaşmasını sağlayan ise Marilyn Monroe, Marlon Brando, Elvis Presley ve James Dean gibi ünlü isimlerin jean reklamlarında oynaması, günlük hayatlarında giymeyi tercih etmeleri olmuştur. Böylece emekçi pantolonu olarak anılan ve bir dönem jean giyenlerin tiyatro salonlarına bile alınmadığı günler geride kalmış, moda dünyasının gözde parçalarından biri haline gelmiştir.

Marilyn Monroe

James Dean

Türkiye'ye Jeanin Gelişi ve Muhteşem Kot

Arnavut asıllı bir ailenin oğlu olan Muhteşem Kot, henüz 3 yaşında iken ailesi Gossiva' dan Edremit' e göç etmiştir. Maddi imkansızlıklardan ötürü ailesi onu ortaokula kadar okutabilmiştir. Bir terzinin yanına çırak olarak verilen Muhteşem, mesleği o kadar sevmiş ki cebindeki az parayla Fransa' ya gitmiş. Terziliğin inceliklerini öğrenmeyi kafasına koymuş olan Muhteşem sokaklarda yatıyor ama yine de hayallerinden vazgeçmiyor. Sonunda Institut Ladeveze- Darroux adlı terzilik okuluna girmeyi başarır. Fransa'da eğitimine devam ederken dayanıklı ve ucuz olan jean ile tanışır ve Türkiye' de üretmeyi kafasına koyar. 2 yıllık eğitiminin ardından Türkiye'ye dönen Muhteşem Kot kısa zamanda çok ünlü bir terzi olur. 1950' li yıllarda İstanbul'da ve Ankara'da satışa sunulan ilk ürünlerinde Levi's markasından esinlendiği görülmektedir.

 

Jeanlerin etiketinde pantolonu iki yanından çeken atlar olduğu görülmektedir.

Jeanlerinin kalitesinin bir göstergesi bu etiket iken, diğer bir göstergesi de kotun dik olarak yere konulduğunda ayakta durmasıydı.

1958' de Muhteşem Kot' un ölümünün ardından şirketin başına oğlu Aytaç Kot ve ailesi geçer. 1960 yılına gelindiğinde ise kot markası tescillenmiştir.

1980' lerde Türkiye' de ortaya çıkan serbest piyasa ekonomisinden etkilenen Kot markası , Türkiye' de artık tekel olmaktan çıkmıştır. Gençlerin yabancı markalara olan düşkünlüğü sonucu Kot markası istenilen talebi yakalayamadığından 1992' de üretime son verilmiştir.

Bugün Kot markası üretime devam etmese de , markanın Türkiye modası üzerine etkisi büyük olmuştur. Öyle ki tüm dünyada denim ya da jean olarak adlandırılan ürüne Türkiye'de hala kot denmektedir.