Psikolojik Manipülasyon: Gaslighting

Çevrenizdeki insanları gözünüzün önüne getirin. Daha önce bu insanlar tarafından psikolojik şiddet gördüğünüzü düşündünüz mü? Bugün sizlere, özellikle narsistik kişilik özelliklere sahip bireylerin çevresindekilere uyguladığı psikolojik taciz yöntemi olan Gaslighting hakkında bilgiler aktaracağım. Keyifli okumalar!

Adını 1944 yapımı, Işıklar Sönerken (Gaslight) filminden alan Gaslighting yöntemi, kişiyi kendi hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirme olarak tanımlanır. Gaslight, genelde insanların en sevdiği kişiler tarafından uygulandığı için çoğu zaman fark edilmesi güç olan bir durumdur. Zaten bu yöntemin en korkunç tarafı da mağdurun bu durumu fark etmemesidir.

Yöntemin adını aldığı film, çeşitli manipülasyon taktikleri kullanarak eşinin kendisinden ve gerçeklikten şüphe etmesini sağlayan bir kocayı konu ediniyor. Filimde Jack ve Bella adında evli bir çift bulunuyor. Jack her gece gaz lambasının ışığını daha fazla kısıyor. Bu durumdan habersiz olan Bella  "Gaz lambası giderek daha mı az ışık veriyor?" sorusunu her sorduğunda Jack tarafından sert tepkiler alıyor. Jack bunu yaparak Bella'nın özgüvenini sarsıp kendisine bağlı bir hale getirmeye çalışıyor. Ancak bir dedektif sayesinde bu amacına ulaşamıyor. 

Gaslighting uygulanan kişilerde özgüvensizlik, kendini her konuda suçlu hissetme, kendini ifade edememe gibi durumlar söz konusu olabilir. Örneğin, geçmişte konuşulan ve kendinizden emin olduğunuz bir konu söz konusudur. Bu konu tekrar gündeme geldiği zaman gaslighting uygulayan kişi elinizde kanıt dahi olsa ısrarla o konuyu o şekilde konuştuğunu reddeder ve yine sizi suçlar. Bu durum karşısında birey çok emin olduğu konuda dahi yine kendisinden şüphe duyar. Peki bunların haricinde bu yönteme maruz kaldığınızı gösteren başka ne gibi durumlar söz konusu onlara bakalım.

⤷ Haklı veya haksız durumda olmaksızın sürekli özür diler bir durumda olmak.

⤷ İlk başlarda iyi niyetli görünen kişiyi yalnızlaştırma çabası.

⤷ Karşı tarafın size yapmış olduğu kötü muameleye üzüldüğünüzde dahi çok abartıyorsun gibi ifadelerle suçlanmak.

⤷ Kişiliğinize yönelik hakaretlerde, suçlamarda bulunulması karşı çıktığınızda ise ben senin iyiliğini istiyorum cümlesinin söylenmesi.

⤷ Sürekli kendini sorgular bir durumda olmak.

⤷ Mutlu olunan arkadaşlık ilişkileri gibi sosyal konularda sürekli eleştiri yapılması ve kişiyi yalnızlaştırma çabası.

⤷ Sizin için önemli bir olayı küçümsemesi ve saçmalık olarak görmesi.

Karşılaşılan durumları okuduğunuzda bu durumla karşılaşsam kesinlikle anlardım, fark edilmeyecek gibi değil ifadelerini kullanmamanızı öneririm. Çünkü yapılan araştırmalar çoğu insan bir şekilde, ister küçük çapta ister büyük çapta olsun, böylesi bir duruma maruz kaldığını belirtiyor. Ancak karşımızda bu davranışları yapan genelde en sevdiğimiz insanlar olduğu için bu durumu algılayış tarzımız farklı olabiliyor. Ancak bu durumdan korunmak yine bizlerin elinde. Duygularımızın bizler için neler ifade ettiğini bilerek ve hayatımızı tek bir insana bağlamayarak bu durumun üstesinden gelinebilir.

Konu hakkında psikologların yazmış olduğu faydalı bir çok yazı, çekilen video gibi birçok içerik bulunmakta. Bunlara da göz atmanızı tavsiye ediyorum. Farklı yazılarda görüşmek üzere. Hoşça kalın!