Kim Bu Murphy?

Bütün bir insanoğlunu tek bir ortak paydada birleştirmeyi başaran, herkesin hayatında en az bir kere yaşadığı ama belki de temelinin nereden geldiğinin farkına bile varmadığı “Murphy Kanunları” nasıl ortaya çıkmış, neden ortaya çıkmış ve nasıl bütün insanları hala bu kadar etkileyebiliyor?

Hepimizin hayatında “Yıllardır çalışan hesap makinem tam sınava gireceğim anda bozuldu”, “Ben sigara kullanmıyorum ama dumanı her zaman bana geliyor”, “Kaybettim diye yeni kulaklık aldım, kaybettiğim kulaklığımı buldum ” gibi, en aksi durumların en olmayacak zamanlarda bizleri bulduğuna dair anıları vardır. Ve bir çoğumuz da bu anlardan sonra, her zaman duyduğumuz ama bir türlü tam olarak kökenini bilmediğimiz o meşhur sözü duyarız: “Murphy Kanunları”. Peki kim bu Murphy denen adam? Hayatında neler yaşamış? Peki bu kanunlar neden her zaman başımıza geliyor? Murphy Kanunları’nın temeli aslında 1990 yılında yaşamını yitiren ABD’li bir mühendise dayanıyor: Edward A. Murphy. Özet olarak hayatımızda olan olumsuz olayların, başarısızlıkların, yanlışların ve hataların nedenlerinin incelendiği ve genelleştirildiği bu Murphy Kanunları’nın temeli şu söze dayanır: "Eğer bir işi halletmek için birden çok olasılık varsa ve bu olasılıklardan biri istenmeyen sonuçlar doğuracaksa o zaman bu olasılık gerçekleşecektir."

  Bu kadar pesimist olmaya gerek var mıydı gerçekten Murphy? Ama maalesef ki hepimizin hayatından örnekler barındıran bu kanunlar okudukça insana “Gerçekten de doğru” dedirtiyor. İşte Murphy Kanunları’ndan birkaç örnek:
"Bir şeyin ters gitme olasılığı varsa, ters gidecektir."
"Bir şeyin birkaç şekilde ters gitme olasılığı varsa, hep en kötü sonuç doğuracak şekilde ters gidecektir."
" Ne zaman sınavlara çalışacak olsanız uykunuz gelir, sınavdan sonra uykunuz açılır.”
"Bir kişiye "Masa boyalı, sakın değme!" derseniz, size inanmadan önce mutlaka masaya dokunacaktır."
“Hayattaki en güzel şeyler: Ya kanun dışı ya ahlak dışı ya da şişmanlatıcıdır.”
“Bir işi ne kadar önceden planlarsanız, ters gitme olasılığı o kadar artar.”

 Peki bu Murphy Kanunları nasıl ortaya çıktı? Edward A. Murphy 1949 yılında ABD Hava Kuvvetleri'nde roketler üzerine deney yapan mühendislerden biriydi. İnsan üzerine ivmelenmenin etkilerini ve insan bedeninin en fazla ne kadar ivmeye dayanabileceğini incelemiş ve Usaf Proje MX981 adlı projede yer almıştı. Çok pahalı olan bu deney sırasında denek üzerine 16 adet ölçüm cihazı bağlandı. Bir teknisyenin tüm cihazları yanlış bir yöntemle bağlaması, deneyin başarısız olmasına yol açtı. Ve bu durumu gözlemleyen Edward A. Murphy, sonrasında kanunlaşarak günümüze kadar uzanan meşhur Murphy Kanunları’nın temelini atmış oldu. Aslında Edward Murphy tarafından yaratılan bu kanunlar günümüzde sadece laf arasında değil modern teknikte analitik ölçüt olarak hataları önleme stratejisi olarak da kullanılıyor ve görünen en esprili ama aslında ciddi bir temel üzerine oturtulmuş kanun olarak adlandırılıyor. Kanunların temeli ise gerçekten de sibernetik ve sistem kuramındaki fen bilimsel-matematiksel bir kanuna dayanıyor. Bir olayda az organizasyon ve daha çok kaos olasılık olarak sıkı organizasyona ya da daha çok düzene göre ezici bir üstünlük kazanır. Daha basit bir cümleyle söylemek gerekirse: “Kaos, düzenden daha olasıdır.” Bu Murphy Kanunları’nı çok karamsar bulan bir grup insan tarafından da, Murphy Kanunları’nın tam tersini savunan ve yazılış olarak da “Murphy” kelimesinin tam tersi şeklinde yazılan “Yhprum Kanunları” öne sürülmüş. Bu kanunların temelini ise “Çalışabilen her şey çalışır” şeklinde özetleyebiliriz. Bunun dışında kanunlar arasında “Bir şeyin olma ihtimali varsa mutlaka olur.” ve “Çalışamayan sistemler, yine de bazen çalışır.” ilkeleri de yer alıyor.

         Yani bu iki zıt kanunun, daha çok kötümserliği ile öne çıkan Murphy Kanunları ve yine  bu kanunlar yüzünden ortaya çıkmış ama tam tersini savunan Yhprum Kanunları arasında seçim tamamen kişinin hayata bakış açısına kalmış gibi gözüküyor. İster her olayda kötü olasılığı da dikkate alıp, olası sonuçlara hazır olmak açısından Murphy diyin, ister “Bu kadar karamsarlık bana fazla” diyip Yhprum’u seçin. Ama tek bir gerçek var ki, hayatta tüm bu kaos-düzen, mutluluk-mutsuzluk ve iyi-kötü gibi durumlar hep iç içedir ve yine bir düzen halindedir.

“Bir şeylerin ters gideceğinden endişe ederseniz, ters gidecektir.”