Johari Penceresi Nedir, Ne İşe Yarar?

Benliğinize dair ne varsa tek bir pencerede toplayan Johari Penceresi ile kişilik analizi yapabileceğiniz ve hakkında daha detaylı bilgiler öğreneceğiniz yazımı haydi okumaya devam edelim.

Çoğumuz muhtemelen başkalarının bizim hakkımızda ne düşündüğüne dair bir sezgiye veya düşünceye sahibiz. Genellikle birinin sizi sevip sevmediğini onlarla yaptığınız ilk izlenime veya benzer şekilde öznel faktörlere (görünüş, mimikler, konuşma vb.) dayanarak bilirsiniz. Bu izlenimlere ve başkalarıyla etkileşimlere, yalnızca sezgiye dayalı olmaktan daha güvenilir ve tutarlı bir şekilde yaklaşmanız için size yapılandırılmış bir yol sunulsa güzel olmaz mıydı? 

Johari Penceresi Nedir?

Johari penceresi, iki Amerikan psikoloğun bir araya gelip ortaya çıkarttığı bir terimdir. İletişim becerilerimizi geliştirmemizde ve kendimizi ifade etme konusunda sıklıkla kullanılır. Literatürde ‘benlik algısı’ veya ‘kendilik penceresi’ olarak da geçer. Bunu iki önemli kavram ifade etmektedir. Birincisi kendini sunum, diğeri ise üzerinde çokça duracağımız öz farkındalıktır. Bu iki kavramı daha iyi anlayabilmek için Johari penceresi görselleştirmiş ve birçok kişisel gelişim yöntemlerinde de kullanılan tekniğin temelleri atılmıştır. Bir kare üzerine çizdikleri artı şekli ile bu dört alan üzerine tartışmışlar ve bu dört pencereyi isimlendirmişlerdir. Bunlar; kapalı, gizli, açık ve kör nokta. Bu yöntem iletişim esnasında iki kişi arasında ortaya çıkan süreci anlamlandırmak için güçlü bir araçtır. Fakat önemli olan bu yöntemi hayatımızda da uygulayabilmektir. Nasıl yapılacağına geçmeden önce gelin bu dört pencereyi de inceleyelim.

Johari Penceresi Modeli Bileşenleri

Açık Alan

Az çok tahmin edebileceğiniz üzere açık alan, herkesin farkında olduğu sürece denir. Örneğin, dış görünüşümüz, fiziksel özelliklerimiz yani saç rengi, göz rengi gibi karşı taraftaki bir insanın da sizinle hemfikir olduğu özelliklerinizdir. Ayrıca bu alanda var olan duygu ve özelliklerimizi insanlarla paylaşmaktan çekinmeyiz. Kendimize karşı kabullendiğimiz bütün terimleri kapsayan kümedir. İnsanlara karşı, sözlü olarak verdiğimiz iletiler de bu alana örnek olabilir. İsmimiz, kilomuz, mutluluklarımız hatta en sevdiklerimiz gibi.

Gizli Alan

Bireyin kendi haricinde başka kişilere çok da göstermekten hoşlanmadığı Öfke, korku, kaygı gibi daha çok kendine özgü duyguları başka birine yansıtmadan yaşamasını içerir. Kişi bu duyguları kendi isteğiyle bilerek gizlemeyi tercih eder. Buna günlük hayatımızdan birçok örnek verebiliriz. Örneğin sunumu olan bir öğrenci, sunumunun kötü geçeceğini düşünüp endişe ediyor. Hocasına hazır olmadığını veya tedirgin olduğunu söylemek yerine bir takım şeyleri bahane ediyor ve o gün sunumu ertelemesini talep ediyorsa bu gizli alana giren bir örnektir. Buna benzer durumları hepimiz günlük hayatta bizzat yaşıyoruz. Engellemek için yapmamız gereken ilk şey kendimize karşı dürüst ve açık olmaktır.

Kör Nokta

Bu pencere aslında hepimizin günlük hayatta çok sıklıkla karşılaştığı durumları ifade ediyor. Örneğin komşunuz Ayşe teyzenin size “Bu kız çok pimpirikli.” yorumunu sizi niteleyen ‘pimpirik’ kelimesini eğer siz göremiyorsanız işte tam olarak kör noktadasınız. Kör noktada başkalarının sizin hakkınızda bildiği, gözlemlediği ya da fark ettiği ancak bu değerlendirmelerin tam anlamıyla farkında olmadığınız süreçlerdir. Buna örnek olarak; savunma mekanizmalarımız, korkularımız, huylarımız verilebilir. Bu pencere sadece olumsuz yorumlar içermez. Ancak unutmayın ki hayatta aldığınız olumsuz geri dönütler, kendinizi geliştirmenize ve farkındalık kazanmanıza neden olur. Özellikle grup terapilerinde sıklıkla kullanılan kör nokta, kişilerin kendilerine karşı farkındalık kazanmaları noktasında büyük önem arz etmektedir.

Kapalı (Bilinmeyen) Alan

Bilinç dışında yer alan ve çok fazla gözlemleyemediğimiz durumları içeren penceremiz kapalı alandır. Bu noktada yer alan her anahtar kelimeyi hem kişinin kendisinin farkında olmadığı hem de karşı tarafa göstermediğimiz duygularımız ve düşüncelerimiz olarak adlandırabiliriz. Aslında kendimize dahi gösteremediğimiz ya da dillendiremediğimiz tüm terimler bu alana yazılır. Bu noktada yer alan şeyler hiç ortaya çıkmayabilir ya da o duyguyu tetikleyen bir durumla karşılaştığınızda bir takım beklemediğiniz tepkiler sonrasında açığa çıkabilir.

Johari Penceresi Ne İşe Yarar?

Johari penceresi kişide öncelikle sağlıklı bir iletişim kurabilmeyi esas alır. Sağlıklı bir iletişim kurabilmek için kişilerin farkındalığı belirli bir düzeyin üzerinde olmalıdır. Johari penceresi kişide bu farkındalığı artırır ve bizlere etkili iletişim becerileri konusunda destek olur. Johari penceresi, insanların arasındaki iletişimde empati yapabilme kabiliyeti için kullanılan etkili bir yöntemdir. Johari Penceresi modeli, bir grup içindeki bireyler arasında öz farkındalığı ve karşılıklı anlayışı geliştirmek için basitleştirilmiş değerli bir araçtır. Diğer bireylerle etkili iletişim kurarak kendini diğerlerinin gözünden görme imkanına sahip olur. Böylece kişinin sahip olduğu öz farkındalık zamanla gelişir. Johari penceresi özellikle bireyin diğer insanlar hakkındaki düşüncelerini, algılarını değiştirmek ve geliştirmek için kullanılır. Kendi benliğinizi keşfetmenize ve geri bildirimleri daha olgun bir şekilde ele almanıza yardımcı olmak için kullanabileceğiniz güvenilir bir modeldir. Geri bildirimle özdeşleşmeyin, bunun yerine kişilerarası ilişkinizi geliştirmek için kullanın. Bunu yaparsanız, daha iyi bir insan olma yolunda önemli adımlar atarsınız. Dünyayı ve etrafınızdaki insanları tam olarak anlamanız da yüksek bir olasılıkla yükselir. Ancak bildiğiniz üzere hepimiz duygularımızı, düşüncelerimizi hatta bazen bizi biz yapan şeyleri kabul edemiyoruz. O yüzden bu konu üzerine değindiğim Duygularını Kabul Et: Morita Terapisi adlı yazımı okursanız Johari Pencerenizi uygulama aşamasında size yardımcı olacaktır.

Johari Penceresi Nasıl Uygulanır?

Aşağıda dört alan içinde sizlere yardımcı olabilecek terimler yer alıyor. Eğer ilk aşamada ne yazacağınızı bilemiyorsanız bu tablodan yardım alarak başlayabilirsiniz. Kendinizle ilgili terimleri seçtikten sonra diğer insanlardan soru cevap şeklinde kendiniz hakkında bilgi alın ve diğer terimleri de seçerek ilk Johari Pencerenizi oluşturun.