Bir Ölür Bin Diriliriz: 9 Kere Leyla’nın 9 Sembolü

Kredi: Film Afişi

Dokuz değil, 99 kere anlatılacak bir film. İletişim biliminin en güçlü yönleriyle süslenmiş. Sembollerle... Haluk Bilginer ve Demet Akbağ'ın başrolleri paylaştığı 9 Kere Leyla filminden söz ediyoruz. Masalsı ve mistik bir film. İçerisinde 99 sembol olsa da biz 9 tanesini ele aldık. 

 

1- Lilth: Sembol denilip geçilemez. Bu sembol filmin kendisini oluşturuyor. Lilith Adem'in yani üç büyük dini inançta ilk insanın ilk eşini temsil eder. Adem ile beraber yaratıldığına inanılır. Havva'nın aksine Adem'in kaburga kemiğinden yaratılmamış. Lilith baş kaldıran kadınmış. Adem'e seninle eşit olmak istiyorum dediği için cennetten büyüyle kaçmış.

2. Havva ve Adem: Filmde Haluk Bilginer ve Demet Akbağ'ın oynadığı roller Leyla ve Adem. Leyla gerçekte Lilith. Leyla onun hayatlarından biri. Bu hayatında ise Havva gibi olmayı seçiyor. "Bir kez olsun benden bekleneni yapmayı seçtim" diyor Lilith. Havva boyun eğişin sembolü. Bir kadın nasıl olması isteniyorsa öyle olacak. Adem de gücün, üretimin sembolü. Daha önemlisi mi? Havva ne kadar uysal görünse de yasak elmayı yiyen ve Adem'e yediren o olmuştu. Belki de başından beri güç Adem'de değil, Havva'daydı.

3. Elma: Dünyanın en yaygın sembolü. Parfüm şişelerinden marka logolarına her yerde elma var. Neden? Çünkü dünyanın en eski mitine dayanıyor. Üç büyük dine göre ilk yaratılan insan Adem'e Tanrı tarafından bir görev verilmiş. Sonsuza kadar cennette kalabilirmiş ama bir tek yasak elma ağacından elma yemeyecekmiş. Adem söz vermiş. Şeytan Adem'in eşi Havva'nın kanına girmiş. Havva Adem'i birlikte o elmayı yemeye ikna etmiş. Elmayı yedikleri için dünyaya sürgün edilmişler. 

Elma, yani türümüzün ilk günahı. "Beşer şaşar"mış. İnsan Melek değilmiş. Tanrı da insanı en çok bu yüzden severmiş. İşte bu ilk günah dünya üzerindeki her şeye ilham olmuş. Gel zaman git zaman her masalda her hikayede bu figür kullanılır olmuş. Gökten üç elma hep düşmüş.

4. Büyü: Ortaçağ'da baş kaldıran kadınlar cadı diye yakılırdı. Bu kadınlara cadı denmesinin sebebi eşitlik ve özgürlük beklentileriydi. Bugünlerde kadınlar 'cadı' sözünü başkaldırının sembolü olarak kullanabiliyorlar. Cadılığın sembolleri fal ve büyü. Filmde sıkça tarot ve büyü göndermesi yapılıyor. Bir sahnede Elçin Sangu, filmdeki adıyla Nergis, Adem'i karşısına alarak elindeki kazanla büyü yapar gibi konuşuyor. Büyü kadının elindeki en büyük silaha dönüşmesiyle cadı imgesini çağırıştırıyor.

5. Tılsım Beşlisi: Tarot göndermeleri ise daha sık. Tarot'un ihanet ve pişmanlık kartı olan Tılsımların Yedilisi Adem'in Havva'yı öldürmek istediği sahnede canlanıyor. Belki de Adem'in bir sonraki hamlesine ışık tutuyor. Filmin sonuyla ilgili bize bir ipucu veriyor.

6. Fransız Devrimi: Leyla'nın pencereden aşağı bakıp Adem ve Nergis'i izlediği sahnenin arkasında duran tablo Fransız Devrimi tablosu. Fransız Devrimi'nin en güçlü anının resmedildiği tabloda elinde Fransa bayrağıyla en önde duran kadın. Bir göğsü açık ve bundan utanmıyor. Her devrimi üstlenebilir, her şeyin öncüsü olabilir kadınlar. Leyla film başında her ne kadar güçsüz görünse de Fransız Devrimi tablosu Leyla'nın öncü karakterine vurgu yapıyor.

 

7. Havva: Boyun eğişin sembolü Havva. Leyla karakteri filmde bir hayatlığına boyun eğmeyi seçiyor. Lilith'in tersi Havva. Pişman ve iyilik dolu. Peki neden Lilith, Havva olmayı tercih ediyor? Bir olan birlik olan kadınlar önlerinde duran her gücü yenerler.

8. Ölüm: Tarot'un en umutlu kartı. Yeniden doğuşu sembolize eder. Lilith ölmüyor. Çünkü bir ölen kadınlar bin dirilirler. Yani kadın cinayetleri kadınlığı bitirmiyor. Kadınlar tüm gücüyle olduğu yerde duruyor. 

9. Delphine ile Hipolaythe: Mitolojide iki kız kardeş varmış. Kız kardeşlerin birbirlerine olan aşkları yazılıp çizilmiş. Baudelaire'in hikayesini anladığı bu kız kardeşler o yıllarda yasaklanmış. Metafor şudur ki: bu kız kardeşler erkek şiddetinin iki mağdurudur. Kardeşler ancak birbirlerinin elinden tutarak şiddete karşı durabilirler. Delphine ile Hipolaythe filmde güçlerini birleştiren Havva ve Nergis gibi hepimiziz. Kadın kadının kurdu değil yurdu olsun diye...

 

Şimdi düşsün bakalım gökten üç elma...