Zamana Karşı Koymuş, Unutulmayan Fotoğraf

"Sanat olmasına gerek yoktur fotoğrafın. Fotoğraf tarih olayıdır. Tarihi zapt ediyorsun. Bir makine ile tarihi durduruyorsun.'' demiş ünlü gazeteci, foto muhabiri, yazar Ara Güler. Fotoğrafların da ruhu vardır. Herkes başka bir duygu hissedebilir o karelerde. Bu yazımda da zamana karşı koymuş, ruhu olan bir fotoğrafa değinmek istiyorum. Bir fotoğraf, bir hayattır.

 VÄ°ETNAM SAVAÅžININ SEMBOLÜ; NAPALM KIZ FOTOÄžRAFI

Bu kare ile Pulitzer ödülünü kazanan foto muhabiri Nick Ut Ä°stanbul PhotoMaraton organizasyonuna davet edildiÄŸinde Habertürk'e o fotoÄŸrafın öyküsünü anlatmıştır. Nick Ut, sabah boyunca köyün bombalandığını, çoÄŸu foto muhabirin yeterince fotoÄŸraf aldığını düÅŸünmesi ile bölgeyi terk etmeye baÅŸladığını, kendisinin de ayrılmak üzere olduÄŸu sırada iki uçağın ard arda geçip köye bomba bıraktığını görmüÅŸtür. Saldırılar nedeni ile çoÄŸu sivilin köyü terk ettiÄŸi düÅŸünülse de atılan Napalm bombalarının ardından köylü halkı, o bombardımanın içinden çıkmaya baÅŸlamıştır. Bir grup çocuÄŸun yanmış ve çığlıklar içinde koÅŸtuÄŸunu gören Nick Ut, birkaç poz aldıktan sonra Napalm Kız olarak unutamadığımız çocuÄŸun kıyafetlerinin olmadığını, her tarafının yanık olduÄŸunu görmüÅŸtür. O anlar için ÅŸöyle demiÅŸtir; ''FotoÄŸrafı çektim sonra elimdeki dört kamerayı atıp kıza yardıma koÅŸtum.''  Küçük kızın ''yanıyorum, su verin'' diye bağırmalarını duymuÅŸ, yanık olan yerlerine su dökmüÅŸ ve hemen hastaneye götürmüÅŸtür. Bu yaptıkları için de ÅŸu sözleri kullanmıştır; ''Yardım etmek fotoÄŸraf çekmek kadar önemli.'' Bu yaptığı davranışın pek çok foto muhabirine örnek olduÄŸunu ve bundan ders alındığını söylemiÅŸtir. 

Bir fotoÄŸraf, bir savaşın kaderini deÄŸiÅŸtirebilir. Ä°ÅŸte bu fotoÄŸraf da böyle bir etkiye sebep olmuÅŸtur. FotoÄŸrafın yayınlanmasına bazı editörler karşı çıksa da fotoÄŸrafın yayınlanması gerektiÄŸini söyleyen editörler sayesinde bu kare kamuoyu ile paylaşılmıştır. Yayınlanmasının ardından savaÅŸa karşı tepkiler artmış ve propagandalar baÅŸlamıştır. Savaşın seyrini deÄŸiÅŸtiren bu kare için ÅŸu sözleri söylemek çok da yanlış olmaz. ''Ä°nsan her ÅŸeyini kaybettiÄŸinde, elinde kalan son ÅŸey için umutsuzca savaşır.'' Tıpkı küçük kız çocuÄŸunun yaptığı gibi. 

Hollandalı bir gazeteci küçük kızın kim olduÄŸunu öÄŸrenmek için fotoÄŸrafın peÅŸine düÅŸmüÅŸtür. Saigon'da bir hastanede yattığını öÄŸrenen gazeteci kızın adının Kim Phuc olduÄŸunu öÄŸrenmiÅŸtir. Küçük kız yaÅŸadığı o günün ardından 14 ay hastanede yatmıştır. YaÅŸamasına dair umutların olmamasına raÄŸmen  Dr. Mark Gorney Kim'in küçük vücudu, büyük yaraları için elinden gelenin fazlasını yapmıştır.     

 Kasım 1996 senesinde Washington'da Vietnam savaşını anmak için bir törende konuÅŸan Kim Phuc; "Ne talihliymiÅŸim ki yüzümde en küçük bir leke bile yok" diyerek, olaya bambaÅŸka bir açıdan baktığını bizlere göstermiÅŸtir.  Birçok insan vücudunun çoÄŸu bölümü yandığı için dert edinebilecekken, içindeki yüreÄŸi güzel çocuÄŸu hiç kaybetmeyen Kim Phuc için durum böyle deÄŸildir. KonuÅŸmada içimizi ısıtıcak bir diÄŸer detay ise Kim ve bombaları atan pilot arasında gerçekleÅŸen konuÅŸmadır. Pilotun orada olduÄŸunu bilmeyen Kim Phuc " O bombaları atan pilotla karşılaÅŸsam, ona geçmiÅŸi deÄŸiÅŸtiremeyiz derdim. Ama bugün, yarın ve hatta sonsuza dek barışa hizmet etmek için elimizden geleni yapabiliriz!" diyerek insanlığa verilebilecek en güzel mesajı vermiÅŸtir. Ve belki de içinde kin, nefret biriktirmediÄŸi için bu kadar dolu gülebiliyordur. KonuÅŸmasını bitirdikten sonra kürsüden inen Kim'in eline bir kağıt verilir ve kağıdı gönderen kiÅŸi iÅŸaret edilir. O kağıtta "Kim, o adam benim." yazıyordur.  Karşısında duran adam, o gün Napalm bombalarını üstlerine bırakan John Plummer'dir. Ve yine herkesin içini ısıtabilecek  bir davranışta bulunarak John Plummer'e kollarını açıp, sarılmıştır. 

John Plummer o günden sonra büyük sorunlar yaÅŸamış, uzun süre kendisine gelememiÅŸ, küçük kızın resmini gazeteden kesip cüzdanında taşımıştır. Daha sonra ise din adamı olmaya karar vermiÅŸtir. 

Doktor olmak isteyen Kim saÄŸlık sorunları nedeniyle eÄŸitimini tamamlayamamıştır. Günümüzde evli ve bir çocuk annesi Kim Phuc kendi adına kurulan vakfın yönetim kurulunda yer almaktadır. Bu kurum, çocuk savaÅŸ kurbanlarına yardım etmek için hizmet vermektedir. 

Hepimizin bir ders çıkarması gerektiÄŸi bu olay sadece bir fotoÄŸraftan ibaret deÄŸildir. Bir fotoÄŸraf, bir hayattır. Ve bizler sadece o durdurulmuÅŸ kareyi görebiliyoruz. Öncesi ya da sonrası hakkında yaÅŸanılanlar bilinemez. Tıpkı o an yaÅŸanılanları hissedemeyeceÄŸimiz gibi. Kim Phuc yaÅŸanan o olayın ardından çocukluÄŸundan bugünlere taşıyabileceÄŸi en güzel mesajları taşımıştır. Yazımı o güzel mesajlardan biriyle bitirmek istiyorum. 

''Sevgili arkadaÅŸlar, inanıyorum ki insanlar bir gün gerçek barış içinde yaÅŸayacaklar, kavgalar ve düÅŸmanlıklar olmayacak. Bütün milletlere barış ve mutluluk saÄŸlamak için hep birlikte çalışmalıyız.''  

YaÅŸanılanlara raÄŸmen hayata sıkı sıkıya sarılan Kim Phuc'a ve bu kareyi çekip bugünlere taşınmasına olanak saÄŸlayan Nick Ut'a sonsuz teÅŸekkürlerimizi sunmalıyız. Çünkü hayatın her ÅŸeye raÄŸmen yaşınılır bir yer olduÄŸunu bizlere gösterdikleri için.