Tavsiye ve Deneyim Kokan Kitap: Bir Ömür Nasıl Yaşanır?

Zengin bilgi birikimi, deneyim dolu geçmişi, geçmişle bugün arasında kurduğu hoş sohbeti ve zengin kütüphanesi ile nam salmış olan İlber Ortaylı'nın bir ömrü nasıl yaşamak gerektiğine dair tavsiyelerini, yazmış olduğu kitabı üzerinden gelin beraber inceleyelim.

Onlarca kitabının arasına, 2019'da ''Bir Ömür Nasıl Yaşanır?'' isimli eserini eklemiş olan İlber Ortaylı, gezdiği onlarca ülkeyi, yaşadığı birçok deneyimi bizlere, okuyucusuna sunmuştur.

‘’Hayatımız temel olarak dörde ayrılır: 12-25 arası, 25-40 arası, 40-55 arası ve 55 sonrası. İyi bir yaşam için, her bir dönemde tamamlamamız gereken bazı işler, edinmemiz gereken bazı alışkanlıklar vardır. Bunlar verimli, güzel bir ömür sürmenin anahtarıdır.’’ diye başlıyor. Ve devam ediyor önerilerine. İlk verdiği mesajlardan birisi, iyi bir yaşamın gerekçelerinin arasında sigarayı bırakmak ve alkolü oldukça azaltmak olduğunu, yağlı yiyeceklerden uzak durmak gerektiğini ve muhakkak bol bol okumak olduğunu, en önemli şeyin hafıza olduğunu söylüyor. Soru- cevap şeklinde ilerleyen sayfaların birinde, kimsenin bizi bulmasını beklemeyip nitelikli insanları bizim aramamız gerektiğine değiniyor. Hocamız böyle yapmış ve iyi hocalardan eğitim almak için hocalar değil; kendisi uğraşmış. Değindiği bir diğer önemli konu ise 25 yaş konusudur. Hocamız, 25 yaşına kadar öğrendiklerimizin esas öğrendiklerimiz olduğunu söylüyor. Bu yaşa kadar izlediğimiz filmlerin, okuduğumuz kitapların, yaşantılarımızın ömrümüz boyunca bizimle kalacağını belirtiyor. Bunu da belli yaştan sonra öğrendiklerimizin hemen unutulduğuna dayandırıyor. 

Tavsiye almak ve istemek konusunda, işe değil kişiye bakanlardan tavsiye almak gerektiğini ve bu insanların kim olduğumuzla, nasıl bir birikimle geldiğimizle ve neye ihtiyaç duyduğumuzla ilgilendiğini, yoksa tavsiye vermenin çok kolay olduğunu belirtiyor. Gelişmek için yeni ve farklı kişilerle ilişkiler ve işler kurmanın görgü ve bilgi düzeyimizi arttıracağını, aynı görüşe sahip insanlarla dost olma zorunluluğu duymamamız gerektiğini, yetişmek için sadece ilgi alanlarımızda ilerlemenin yetersiz olduğunu söylüyor. İlber Hoca’nın ölmeden görmemiz gereken şehirler listesinde Semerkand, Buhara, Kudüs, İsfahan, Şam, Londra, Roma, Floransa ve Kahire; Türkçeyi sevdiren kişiler arasında Ahmet Rasim, Reşat Nuri Güntekin ve Hüseyin Rahmi Gürpınar yer alıyor. Bunların dışında anne-babalara da birçok öneride bulunuyor. Mesela çocuğu fazla övmenin ona çok zararı olacağını, onun yanında olmanın ona yeteceğini söylüyor. Türkiye’de dayanıksız, yaşama hazırlıksız, tökezlemeye meyilli çocuklar yetiştirildiğini, bu konuda çocukların aile tarafından iyi eğitilmesi gerektiğini söylüyor. Kitap içerisindeki en vurucu söylemlerinden birinin şu olduğunu düşünüyorum: ''Ne yaşadıysanız yüzünüze o yansır. İnsanın yüzü bir kitap gibi okunabilir. İfadeniz bomboşsa da hiçbir şey yaşamadığınız fark edilir. Bundan kaçının, monotonluktan uzaklaşın. Yüzünüz ifadeniz kalmasın.'' Bizlerin yüzü ne kadar kitap gibi bilmem ama bu kitabın yaşanmışlığı aşikâr. Üzerinde günlerce konuşmanın, sayfalarca yazmanın mümkün olacağı bu eserden sizlere bu hususları derlemek istedim. Hepimize, ifadesiz yüz yaratmayacağımız hayatlar dilerim..