Oscar Wilde'ın Tek Romanı: Dorian Gray’in Portresi

Bu yazımda masum bir gencin lanete dönüşeceğini bilmeden dilediği bir dileğin gerçek olup ruhunu şeytana satmasını konu alan romanı, Dorian Gray’in Portresi'ni inceledim. İyi okumalar!

Ruhunuzun insanlar tarafından görünüyor olduğunu bilseydiniz ne yapardınız? Dış güzelliğin satın alınabildiği günümüzde, ruh güzelliği için de bir şeyler satın alır mıydınız?

Oscar Wilde’ın “bir ruhun hikayesi” olarak tanımladığı Dorian Gray’in Portresi son derece yakışıklı ve masum bir gencin lanete dönüşeceğini bilmeden dilediği bir dileğin gerçek olmasını konu alan bir romandır.

Romandaki olaylar ressam Basil Hallward’ın Dorian Gray’in güzelliğinden etkilenip onun portresini çizmek istemesiyle başlar. Dorian bu sıralarda ressamın evine sık sık gelip giden Lord Henry’le tanışır. Yeni dostunun gençlik ve haz üzerine olan görüşlerinden çok etkilenir. O da tıpkı Henry gibi hayattaki en önemli ve değerli şeyin gençlik ve güzellik olduğunu düşünmeye başlar. Portre bittiğinde herkes tarafından çok beğenilir. Dorian da portrede gördüğü güzelliğinden çok etkilenir. Kendisinin yaşlanıp çirkinleşecek olmasına karşın portresinin hiç değişmeyecek olmasına öyle çok içerlenir ki kendisinin yerine portresinin yaşlanmasını diler. Bu dileği gerçek olur ancak bu beraberinde bir laneti de getirir o da Dorian’ın gençlik ve güzelliği için ruhunu şeytana satmasıdır. Portresi işlediği her günahın ardından çirkinleşmeye başlar ve adeta onun vicdanının bir aynası olur. Askıdaki bir gömlek gibi ruhunun karanlığını istediği her an görebiliyor olması Dorian’ın canını fazlasıyla sıkmaya başlar. Haz ve kötülükler içindeki yaşamı, güzelliğini hiç eksiltmezken portresindeki yüzü her geçen gün tanınmayacak bir hale gelir. Bir gün portresine yine öfkeyle bakarken kontrolsüz bir hınçla portresinin kalbine sert bir bıçak darbesi indirir. Acıyan kalbinin ağırlığı ile yere yığılır. Odaya giren uşakları yerde kanlar içerisinde yatan yaşlı ve çirkin adamı ancak parmaklarındaki yüzükten tanır. Dorian’ın şeytana sattığı ruhu nihayetinde özgür kalır.

Oscar Wilde’ın ilk ve tek romanında toplumsal pek çok olayı felsefik bir bakış açısıyla ele alıp eleştirdiğini görebiliriz. Eleştirdiği noktalardan biri toplumun dış görünüş, estetik ve fiziksel güzelliğe vermiş olduğu orantısız değerdir. Dorian öyle çok yakışıklıdır ki topluma göre onun gibi birinin kötü olması mümkün değildir. Çünkü toplum kötülüğü ve kötü olanı çirkin olana hasreder. Güzel olan aynı zamanda hem doğru hem de iyi olarak algılanır. Güzel olanın aslında içinde kötülük barındırabileceği gerçeği ihmal edilir, dahası güzel olanın geçici büyüsüne kapılmak, çirkin olanı görmekten daha kolay gelmiştir.

İçimizdeki günah ve kötülüğün sorumlusu içimizdeki şeytan değil kendi seçimlerimizdir. İnsan, eylemlerinin sonucuna olan katkısını fark eder ve davranışlarını kontrol etme cesareti gösterirse kendi önleyici ya da telafi edici mekanizmalarını işler hale getirebilir. Bu sayede kişi yaptığı yanlışın ya da kötülüğün sebebini dışa atfetmekten uzaklaşır.

Yaptığımız kötülükleri içimizdeki şeytandan bilmek, kendimizi kandırıp suçluluk duygumuzu hafiflettiğimiz bir illüzyon ve bizi telafiden mahrum bırakan bir tutumdur. Oscar Wilde içimizdeki şeytanı bilhassa kendi tercihlerimizin sonucu büyütüp ortaya çıkardığımızı çarpıcı bir kurguyla ortaya koyar. Dorian Gray sadece güzellik, gençlik ve haz uğruna yaşarken hakikatleri görmekten kaçınır ancak bu kaçınması onu ruhunun karanlığını görmekten alıkoymaz. Yaptığı tüm kötülüklerin ruhunda bıraktığı izi bir film gibi izler. İçimizdeki şeytanla yüzleşmenin somut bir temsili olan Dorian Gray’in portresi bence edebiyatın bize miras bıraktığı en değerli metaforlardan biri.

İnsanlar kötülüklerin ruhlarında bıraktığı izi görebilseydi yine de bu kadar kötülük işler miydi bilinmez ama kötülüğün bir seçenek olarak önümüzde hep var olacağı kaçınılmaz bir gerçektir.

"bir hüznün resmi gibi
kalbi olmayan bir yüz."