Narsistlerin Atası: Narcissus'un Hikayesi

Kredi: Michelangelo Caravaggio'un Narcissus Tablosu

Kendini herkesten çok seven insanlara narsist denmesinin elbette yunan mitolojisinde bir karşılığı var. Hatta, antik yunan halkı Narcissus ismini bu saplantı durumuna vermekle kalmamış dilimize nergis olarak geçen çiçek de bu isimle anılır olmuş. Peki ne oldu da Narcissus'un ismi bu kadar kullanılır oldu?

Günümüzde narsistliğin psikolojik bir bozukluk olduğu biliniyor ama bu hastalığı tanımlamak insanlık için bu kadar kolay olmamıştır. Doğadaki olayları ve insanların belli başlı özelliklerine hikayelerle açıklık getiren, işin içinde çoğu zaman Olimposlu tanrıları dahil eden Antik Yunan halkı, kendini çok seven insanlara gerekli mesajı yine bir hikayeyle vermiştir. Ayrıca bu hikaye nergis çiçeğine de adanmış ve onun da hikayesi olmuştur. Kendine olan hayranlığı sonunu getiren bu genç adamın hikayesi yıllar boyu birçok esere de ilham kaynağı olmuştur. Oscar Wilde'ın Dorian Grey'in Portresi romanı temelini bu hikayeden almıştır.

* Jan Cossiers- Narcissus

Hikayeye göre, Narcissus eski zamanlarda yaşamış görenleri kendine hayran bırakan ve bütün kızları kendisine ilk görüşte aşık eden genç bir adam. Bu yakışıklı genç, kendisini delicesine seven kadınların hiçbirinin aşkına karşılık vermez, umurunda bile olmaz. O zamanlar birçok genç kızın canını yakan Narcissus'dan Echo da nasibini alır ve ona aşık olur. Echo'nun diğer kızlardan en büyük farkı kıskançlığıyla meşhur Hera tarafından cezalandırılmış olmak. Zeus'un onu aldattığını düşünen Hera, intikam için Zeus'un yeni sevgilisini ararken Echo'nun aşırı neşeli ve konuşkan tavrından rahatsız olur ve onu diğer insanların söyledikleri son kelimeleri söylemek dışında konuşamamakla cezalandırır. Bu hikaye birçok dilde benzer söylenen 'eko' kelimesinin kökenini anlatsa da biz şimdilik Narcissus'u sinirlendirmeyip onun hikayesine odaklanalım.

Bir gün ormanda Narcissius'a rastlayan Echo bir ağacın arkasında saklanır. Narcissus yakınında biri olduğunu sezerek, "Kim var orada?" diye sorar. Zavallı kızımızın ise, "orada,orada" demekten başka çaresi yoktur. Echo'nun farkına varan delikanlı Echo'yu yanına çağırır ama aldığı cevap kendisininkiyle aynıdır. Echo'nun ona emir verdiğini düşünen Narcissus tüm beğenmişliğiyle, " Sana beni yönetme gücü vermektense ölürüm. " der. Genç kızın cevabını duymadan öylece çekip gitmesi elbette Echo'yu çok üzer ve tanrılara onu cezalandırması için dua eder. Echo, kalan zamanını kayalıkların arasında bir yerde tek başına ölümü bekleyerek geçirir. 

* John William Waterhouse - Echo and Narcissus

Son hareketiyle tanrıları da kızdıran Narcissus’un bu hareketi Olimposlular tarafından cezasız bırakılmaz.Tanrılar Narcissus'u bir gün su içmek için eğildiği nehirde cezalandırır. Nehirde kendi yansımasını gören Narcissus, gözlerini kendinden ayıramaz. Kendine olan aşkıyla büyülenen Narcisuss elbette sudaki yansımasına asla ulaşamaz. Ölümün onu bu güzellikten ayıracak tek şey olduğunun farkına varmıştır ve olduğu yerde günden güne eriyip kendine bakarak ölür. O öldükten sonra Narcissus'un bedenini gömmek için arayan insanlar bulamazlar, çünkü artık Narcissus'un öldüğü yerde güzel bir çiçek vardır. İnsanların ilk defa gördüğü bu çiçeğe Narsissus'un adı verilmiş. Bizim dilimize nergis çiçeği olarak yerleşmiştir. Yüzyıllar boyu dilden dile yayılan bu hikaye ile de kendini beğenmiş insanlara Narcissus isminin kökünden gelen narsist adı verilmiştir.

 

* Salvador Dali - Metamorphosis of Narcissus