İnceleme: Montaigne Denemeler

Deneme türünün ilk yazarı olan Montaigne, bu eseriyle insanı ilgilendiren birçok konuya parmak basmıştır. Gelin birlikte bu değerli eseri inceleyelim!

"Gerçekten de Montaigne yalnız Denemeler’ini yazmak için yaşamış gibidir. Bundan başka kitabı olmadığı gibi hayatının da bu kitaptan başka serüveni yoktur. ‘Ben kitabımı yaptığım kadar da kitabım beni yaptı’ der”. Bu cümle kitabın çevirmeni Sabahattin Eyüboğlu'nun önsözde yer verdiği bir ifadedir. Denemeler'in hem bizler hem Montaigne için önemini anlamamız için bu cümle oldukça önemlidir. Denemeler, kendi türünün ilk örneği olma konusunda büyük önem taşır. Olay örgüsünden ziyade sohbet tarzında oluşu okuyucuya kolaylık sağlar ve akıcı bir anlatım kazandırır. 

Bugün hiçbir şey yapmadım,deriz. - Birşey yapmadım ne demek? Yaşadınız ya! Bu sizin yalnız başlıca işiniz değil, en parlak,en şerefli işinizdir.

Denemeler bu ve benzeri birçok güzel cümleler içerir. Kitabı altını çizerek veya beğendiğiniz cümleleri bir yere not ederek okumanız size çok büyük yarar sağlayacaktır. Sonraki zamanlarda dönüp baktığınızda, size güzel cümleler ve düşünceler verecek bir kitaptır. Deneme türünün ilk örneği olması, düşününce bizi kitaba daha da yakınlaştırır. Denemeler'in tek bir konusu yoktur. İnsana dair birçok konuyu barındıran, sohbet tarzında bir havası vardır. Size hayatı, ilişkileri, kendinizi; kısaca konusu insan olan ve hayatın içinde olan her konuyu anlatır. Kendinizle karşı karşıya gelir, daha önce düşünmediğiniz fikirleri farkedersiniz. 

Bir amaca bağlanmayan ruh, yolunu kaybeder; çünkü, her yerde olmak hiçbir yerde olmamaktır.

Deneme okumanın en keyifli yanı, sanki yazar sizle sohbet eder gibi konuşur. Bundan yüz yıllar öncesinde yazılmış bir kitap sizinle karşı karşıya gibidir. Bu da, okuyucuyu zorlamak yerine ona keyif verir. Okuma alışkanlığını pekiştirmek, deneme okumaya yaklaşmak için de değerli bir eserdir. Montaigne'nin hayatı için de bu kitabın yerinin çok önemli olması ve bunu bizim biliyor oluşumuz, kitap boyu bize eşlik edecek bir histir. Yılar öncesinden yazılmış cümleler, halen günümüzde bizlere birçok konuda cevap oluşturabilir ve günümüz konularına gayet güzel değinebilir. İşte bu, eserin yazıldığı döneme meydan okuduğunun kanıtıdır. Öyle iyi gözlemler sonucu yazılmıştır ki, zamansız bir eser olarak nitelendirilebilir. Denemeler, hayata karşı sizlere birçok yeni ve önemli bakış açısı sunar, yeni fikirlerle düşüncelerinize tazelik verir.

İnsan her yerde hep o insandır ve bir insanın özünde soylu­luk olmadı mı, dünyanın tacını giyse yine çıplak kalır.

Ara ara tekrar okunabilecek, unutulan dersleri insana hatırlatacak bir baş ucu kitabıdır benim için Montaigne'nin Denemeler'i. Birkaç yıl arayla tekrar okunduğunda, farklı düşünceler oluşturabilecek sayılı eserlerdendir. Bakış açısıyla, üslubuyla, kendi alanındaki ilk eser oluşuyla oldukça özel bir eserdir. Herkesin en az bir kere okuyup, kendine dersler çıkaracağı bu eseri herkese tavsiye ederim. Yüzyıllar öncesinden yazılıp günümüze kadar seslenebilen, yüzyılları aşmış ve zamana meydan okumuş bu eserin mutlaka kitaplığınızda bulunmasını tavsiye ederim. İnanıyorum ki okuduğunuza pişman olmayacak, iyi ki diyeceksiniz!