Heraklaides’in Mumyası Üzerinden Bir Yolculuk

Greko-Mısır mirasının izlerini takip ederek, özellikle Heraklaides’in mumyası gibi ölülerin tasvirlerine nasıl yansıdığını inceleyeceğimiz bu yazıda şaşırmaya ve uygulamaların dehşet verici sonuçlarına hazır olun. Daha fazla bilgi için buyrun yazıma!

Eski Mısır'ın son hanedanlık döneminde, Yunan (Grek topluluğu) ve Mısırlılar arasında muazzam bir kültür alışverişi başlamıştır. Bu etkileşim, sadece tarih boyunca değil, aynı zamanda sanata ve kültüre de damgasını vurmuştur. MS 150 yılı civarında Antik Mısır’da mumyalanan Herakleides adında genç bir adamın mumyasını inceleyeceğimiz yazıda hayret verici detaylarla karşılaşılacaktır. Bu sanat eseri sayesinde bu dönemde Roma İmparatorluğu’nun kontrolü altında olan Antik Mısır’daki farklı kültürel etkileşimleri inceleme şansımız da olacaktır.

Mumyalama Süreci

MS birinci yüzyılda Mısır’da öldüğünde 20 küsür yaşlarında bir genç olan Heraklaides’in mumyalanma sürecini inceleyeceğiz. Mumyalama bedeni ahiret için muhafaza etmek amacıyla Antik Mısırlılar tarafından gerçekleştirilmektedir. Mumyalama işleminden önce kalp dışındaki tüm iç organlar çıkartılır fakat bu mumyada kalp sökülmüş akciğerler yerinde bırakılmıştır.  Çok sık görülmeyen bu duruma bu mumyada rastlandığından incelemeye değer bulunmuş. Ardından vücut tuzla kaplanmış ve bütün nem emilene dek 40 gün kadar bekletilmiştir. Daha donra vücuda hoş kokulu yağlar ve reçineler sürülmüştür. Vücuda sarılan keten şeritler sabitlenebilmek için kalın reçine tabakası ile kaplanmıştır. Mumya bir kerestenin üstüne yerleştirilmiş ve daha fazla reçine ile sarılarak yerine sabitlenmiştir. Göğüsün üstüne muhtemelen dini öneme sahip gizemli bir kese konulmuştur. Bir aylak kuşu -ki gagası ince ve aşağıya doğru eğimlidir- mumyalanarak karın üzerine yerleştirilmiştir. Aylak mumyalarının tanrılara adak olarak sunulması o dönemde yaygındır. Fakat bu bir kuşun ölmüş bir insanla birlikte mumyalandığı sıra dışı bir örnektir.

                                                                                                                  

Mumya, Getty Villa Müzesi’nde Malibu’da bulunmaktadır. Roma dönemindeki Mısır’a ayrılmış bir galeride muhafaza edilmektedir. Galerinin ortasında cam bir fanusun içinde bulunan mumya günümüze kadar sapasağlam bir şekilde gelmiştir.  Mumyanın üzerinde ise mumyalanan kişinin yüzü resmedilmiştir haldedir. Mumyalamada önemli olan mumyanın özellikleri ve tasvirini korumak ve ahirete saklamaktır. Mumyada bulunan resimde hatching ve cross hatching uygulamaları ile resmedilmiştir. Bu da resmin gerçekçiliğini vurgulamaktadır. Sanatçı gerçek boyutlarda bir insanı resmetmiştir. Bu mumyada kullanılan kırmızı renk zengin ikonografik sembolleri vurgulamak amacıyla sıklıkla kullanılır. Mumya üzerinde bulunan görsellerin tümünde Mısır tanrı ve tanrıçaları ve muskalar bulunmakta bu da Heraklaides’i öteki dünyaya geçerken korumaları için kullanılmış sembollerdir.

Aynı zamanda Heraklaides’in tabutunda oldukça fazla yaldız var ve ayrıca üstteki portrede alttaki kefen kısmında bulunan tanrıçanın üzerinde de bulunmaktadır bu da onun zenginliğinin bir işaretidir. Tanrıça neden yaldızlı sorusuna ise şu şekilde bir inançla cevap verilmektedir. Tanrı ve tanrıçaların cildi altından oluşmaktadır ve bu yüzden altın rengine boyanmıştır.

                                                                                                                  

Geçmişten günümüze birçok kişinin mumyalandığını biliyoruz. Mumyalamanın temel amaçları arasında kişiyi ahirete hazırlama temeli yatarken ölen kişilerin yakınlarının sevdiği kişinin yok oluşunu engellemeyi amaçlamışlardır. Ölüm sonrasında çürümeyen beden ölüm sonucu ailenin ve sevenlerin yaşadığı acıyı ve kaybı azaltmak amacıyla saklanmaya çalışılmıştır. Birçok mumyalama yöntemi ve gerekçesi bulunmaktadır. Aynı zamanda mumyalama bir ayin niteliği taşıdığı ve ölen kişiye yapılan son görev gibi de nitelendirilmektedir.