Hem İfritsin hem de Peri: İlk Kadın Pandora

İnsanlığa ceza niteliğinde gönderilmiş ve bilinen ilk kadın olarak Pandora karşımıza çıkar. Zeus Promethes'u insanları tanrılara ait özelliklerle donattığı için cezalandırdıktan sonra insanlara da sözüm ona bir hediye gönderdi.

Mitolojiye ilgi duyanlar Prometheus’un insanlık için verdiği savaşı bilir, bu savaş aynı zamanda ilk kadının yaratılmasına sebep olacaktır. Prometheus insana kilden şekil verir onu tanrı kılığında dikilir vaziyette yaratır. Tanrıların bilgesi Athena ise bu kile nefesinden üfler ve ona hayat verir. Tanrılar tanrısı Zeus tüm kibriyle kendisine benzetilerek yaratılmış insanı görünce çileden çıkar. Hele bir de Prometheus insana ateşi, dünya nimetlerini, ve kendini savunma sanatını vermeye görsün. Zeus’u tutabilene aşk olsun. Tabii bu öfkeye sebep bir de öldürülme korkusu vardır. Ortalıkta bir kehanet dönmektedir. Kehanete göre yaratılmışlardan kendi soyuna ait olan Zeus’u öldürecek ve tahtının sahibi olacaktır. Bu kehanetin de etkisiyle Zeus kendinden güçlü olabilecek hiç bir şeye katlanamayacak haliyle. ‘’İnsan mı? Ne cüretle bana benzer? Bir de ateşe sahip peh. Üstelik kendini savunma yetisi de var.’’ Bunun üzerine Zeus ve Prometheus bir anlaşmazlığa düşerler. Aralarında yaptıkları görüşmede olayı tatlıya bağlayacakken Zeus Prometheus’un kendisini kandırdığını fark eder ve insanlığı cezalandırır, onlardan ateşi geri alır. Prometheus kendisinin şekil verdiği bir canlı olan insana acıyor olacak ki onun tarafında saf alır, onun savunmasız kalmasına göz yummaz ve tanrılardan ateşi çalar, insana geri verir.

Bunun üzerine Zeus Prometheus’u cezalandırır. Tanrılar’ın kahini olan Prometheus’u Kafkas dağına zincirler ve bir kartalı ona işkence etmekle görevlendirir. Kartal Prometheus’un her gece kendini yenileyen ciğerini, her gün kemirir. Böylece işkencesinin sonu gelmeyecektir ta ki kehaneti Zeus’a açıklayana kadar.

Zeus bununla yetinmeyip, tanrılar katına ait kutsal ateşe sahip olmakla övünen, kendini tanrılara eş gören insanlığa da bir lanet gönderir. İlk kadın. Pandora. Tanrıların hediyesi. Pandora İfestus tarafından toprak ve sudan yaratılır. Pandora’ya dünya üzerinde var olabilecek bütün güzellikler verilecek fakat ruhuna hilekarlık karıştırılacak, zihnine edepsizlik buyrulacaktır. Tüm tanrılar seferber olur Pandora için. Kimileri dışını süslerken kimleri içini zehirler. Ve eserlerini Prometheus’un kardeşi Epimetheus’a hediye olarak sunarlar.

Epimetheus karşısındaki benzersiz güzelliğe, kadına ilk görüşte vurulur, kardeşinin uyarılarına aldırmadan onu kabul eder. Zeus bunu kutlamak için Pandora’ya bir kutu hediye eder ve bu kutuyu asla açmamasını tembihler. Tembihlerken de bilir, o kutu açılacaktır. Çünkü Zeus onu insanlığa bir ceza olarak göndermiştir. Ceza olarak. İlk kadın. Pandora sözüm ona kadınlara özgü merakına yenik düşer ve kutuyu açar. Kutunun içinden insanları felakete sürükleyecek ne kadar kötülük varsa fırlar. Keder, hastalık, ıstırap, yalan ve niceleri yeryüzünü kuşatmıştır artık.

Bu hikayeden geriye kadına nefret kalır. İnsanlığın başına bunca kötülüğü Pandora salmıştır sonuçta. İnsanlığa gönderilmiş güzeller güzeli kadın artık bir ifrit olmuştur. Kadına özgü kılınmış merak insanlarca kadını suçlamaya yetmiştir. Bundan sonra kadın her türlü kötülüğü yapacaktır, kutu açılmıştır bir kere ne de olsa. O yüzden başta güzelliğiyle büyülenen insanoğlu artık kadını değersizleştirir. Sözünü saymaz. Hakkını vermez.

Kadınlara karşı şiddeti Zeus başlatır böylelikle. Kadınlarsa üzerlerine yapışan bu lanetli etiketi çıkarmak için yüzyıllar boyu uğraşacaktır. Karşılarında yüce yaratıcı, tanrılar tanrısı Zeus vardır neticede. Kimse Zeus’un içindeki intikam duygusunu, hastalıklı kibrini sorgulamaz da kadının başa bela olmasını dillendirir. Oysa kadın isteğine bırakılsa gül olmayı seçerdi. Etrafına mis kokular salmayı seçerdi kötülük yerine. Lakin Zeus ona seçme hakkını vermedi.

Peki esas suç kimde? İradesini seçemeyen Pandora’da mı, bile bile kötülüğü yaratan Zeus’ta mı?