Feminizmin Tiyatroya Gelişi: Bir Bebek Evi

Norveçli oyun yazarı ve şair Henrik Ibsen tarafından kaleme alınan ve feminizmden söz eden ilk tiyatro eseri olma unvanına sahip ''Bir Bebek Evi'' adlı tiyatro eserini gelin hep birlikte yakından inceleyelim.

Norveçli oyun yazarı ve şair Henrik Ibsen tarafından kaleme alınan ''Bir Bebek Evi'' isimli tiyatro eseri ilk kez feminizmin tiyatro sahnesinde yer almasını sağlayan eserdir. Yayın hayatına başlamasından tam bir ay sonra ilk kez 21 Aralık 1879 tarihinde Danimarka Kraliyet Tiyatrosu'nda can bulmuştur. 3 perdeden oluşmaktadır. Eserde 1879 yılında bir Norveç kasabasında yaşayan bu zamana kadar yazılmış olan tiyatro eserlerinin en çekici ve en göze çarpan kadın karakterlerinden biri olan Nora Helmer'in yaşadıkları anlatılmaktadır. 19. yüzyılda var olan evlilik normlarına yer verilen eserde, aynı zamanda toplumsal dayatmalara rağmen dik duruşunu hiç bozmayan Nora Helmer üzerinden kadın erkek eşitliği de tartışılmaktadır. Sahnelenmeye ilk başladığı dönem büyük yankı uyandıran ''Bir Bebek Evi'' büyük tartışmalara yol açmıştır. Eserin bir diğer ilk olma özelliği ise Aristokrasi'ye ait olan bu tregadyanın burjuva toplumu açısından ilk denemesi olmasıdır. Orijinal dili Norveççe olan yapıt zaman içinde birçok farklı dile çevrilmiş ve birçok farklı ülkede sahne tozunu yutmayı başarmıştır. 2006 yılında dünyanın en çok sahnelenen tiyatro oyunu olmuştur. 

      

''Bir Bebek Evi''nin Karakter Tanıtımı

• Nora Helmer

Oyunun başroldeki kadın kahramanıdır. 1. perdenin başlangıcında orta sınıfta yaşamanın ona verdiği konfordan memnun kocasına cilve yapan bir oyuncak bebek gibi görünse de daha sonraki sahnelerde Nora'nın cesareti ön plana çıkacak ve kocası için büyük bir suç işlemek zorunda kalacaktır. Nora Helmer kadınların basit birer oyuncak bebek olmadığını ve gerektiğinde ne kadar cüretkar olabileceklerini göstermektedir.

• Torvald Helmer

Nora Helmer'in kocasıdır. Yerel anonim bankanın yeni terfi etmiş olan müdürüdür. Genellikle karısı Nora'ya karşı ilgili gibi gözüküp ona her fırsatta aşık olduğunu söyleyen, şımartan ama aslında öyle olmayan aynı zamanda da  Nora'ya karşı aşalayıcı bir tavrı olan ona oyuncak bir bebekmiş gibi davranan bir karakterdir. Nora'ya ''şaka'' ve ''küçük sincap'' diye hitap etmektedir. Nora'nın kendisi için göze aldıklarını hiçbir zaman tam olarak bilmedi.   

• Dr. Rank

Torvald Helmer'in tam tersi olarak Nora'yı çok zeki bulan zengin bir aile dostudur. Uzunca bir süredir Nora'ya platonik olarak aşıktır ancak onu yalnızca platonik bir arkadaş olarak sevmektedir. Nora ile konuşurken sağlığı ciddi ölçüde tehlikeye giren Torvald'ı aralarına giren bir engel olarak görmektedir. Nora davrandığının aksine bir oyuncak bebek gibi değil de duyarlı bir insan gibi davranmaktadır.

• Kristine Linde

Nora Helmer'in eski bir arkadaşıdır. Kocası iflas ettiği ve öldüğü için kendine bakmak zorunda olmasından dolayı kasabada iş aramaktadır. Nora Helmer'den kocasına rica etmesini ve kocasının kendisine iş vermesini ister. Eskiden Krogstad'la aşk yaşamış ancak kendi finansal rahatlğı için erkek kardeşlerine ve annesine maddi destek sağlamak için ölen kocasıyla evlenmiştir. Oyunun sonunda Krogstad ile barışır.     

• Nils Krogstad

Torvald Helmer'in bankasında bir çalışandır. Torvald hastalığında onu İtalya'ya götürmesi için Nora'ya borç veren kişidir. Nora ile arasında çeşitli anlaşmazlıklar çıkacak ve birbirlerini tehdit edeceklerdir. Oyunun sonunda Kristine Linde ile barışır ve tehditler yeniden Nora'ya çevrilir.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

• Anne Marie

Nora Helmer'in eski dadısıdır. Şimdi ise onun çocuklarına dadılık yapmaktadır. Gençlik zamanında evlilik dışı bir çocuk dünyaya getirmiş ancak dadılık yapmak zorunda olduğundan dolayı çocuğunu bırakmıştır. Nora Helmer birgün ailesinden ayrılsa bile Anne Marie'nin çocuklarına daima bakacağını biiyor ve bu yüzden de bu durum daha az can yakıcı hale geliyor. 

• Emmy, Ivar, Bobby 

Nora ve Torvald Helmer çiftinin çocuklarıdır. Nora Helmer onlarla oyun oynadığı zaman çocuklarına düşkün ve aynı zamanda da oyun oynamayı seven bir anne figürü haline gelmektedir.

Bu yazımda sizlere feminizmi konu edinen ilk tiyatro eseri olan ''Bir Bebek Evi'' ni tanıttım ve karakterlerinden söz ettim. Umarım yazımı büyük bir keyifle okumuşsunuzdur. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.