Fantastik Edebiyat ve Bilim Kurgu Denilince: Ursula K. Le Guin

Kredi: ütopyaları terk edip gidenler

Yirminci ve yirmi birinci yüzyılın fantastik, bilim-kurgu alanındaki lider yazarı Ursula K. Le Guin. Amacı insanlığa gerçekten bir şeyler katmak olan bir kadının; hayat hikayesi, eserleri ve düşünceleri üzerine bir yazı.

Ursula K. Le Guin, ülkemizde daha çok "Yerdeniz" serisi ve "Mülksüzler" romanıyla tanınan son yüzyılın en sevilen isimlerindendir. Onu anlamak ve tanımak için kısaca hayatından, eserlerinden ve vizyonundan bahsetmek gerekir.

Hayatı

 Berkeley, Kaliforniya'da dünyaya gelen yazar 21 Ekim 1929 doğumlu olup 22 Ocak 2018'de dünyaya gözlerini yummuştur. 1950'li yıllarda yazmaya başlayan yazar çıkışını "Yerdeniz Büyücüsü" (1968) ile yapmıştır ve aktif olarak yazarlık hayatı 60 sene sürmüştür. Yazar; Hugo, Nebula ve Locus gibi çok seçkin edebiyat ödüllerini "Karanlığın Sol Eli" vb. eseriyle defalarca kazanarak ismini Amerikan edebiyatına altın harflerle kazıdı. Ayrıca "En İyi Roman" dalında ödül kazanan ilk kadın yazardır. Science Fiction and Fantasy Writers of America (Amerika Bilim Kurgu ve Fantezi Yazarları Derneği) tarafından da 2003 yılında "Büyük Usta" sıfatına layık görülen 20. yazar olan Ursula'nın aynı zamanda çevirmen kategorilerinde de ödülleri vardır. Yazarın birçok eseri ayrıca sinemaya da uyarlanmıştır. Bunlardan en ünlüsü bir "Studio Ghibli" animasyonu olan "Yerdeniz Öyküleri"dir.       

Önemli Eserleri

Yazarın eserleri; bilimkurgu, fantezi, gerçekçi kurgu, edebi eleştiri, şiir, deneme türlerindedir. İşte bunlardan bazıları.

• Yerdeniz Serisi: Bu seri "Harry Potter" ve "Yüzüklerin Efendisi" gibi serilerin atası ve ilham kaynağı olarak biliniyor. Ancak buradaki asıl amaç eğlendirmek değil hayat dersi vermek. Seri altı kitaptan oluşuyor ve bu kitaplarda doğum, ölüm, hayattaki denge, cinsellik gibi kısacası insan hayatının temelinde bulunan konular fantastik karakterler üzerinden anlatılmaktadır. Seri aynı zamanda felsefi diyaloglarıyla da ünlüdür.

• Karanlığın Sol Eli: Bu kitap yazara birçok ödül kazandırmıştır. Konusu ve teması ise gayet ilgi çekici. Kitap cinsiyetin hayattaki önemi ve günümüzdeki cinsiyet algısı üzerine olan eleştiri niteliğinde bir romandır. Roman insanların cinsiyetsiz olduğu bir gezegende geçiyor ve buranın insanları ayın sadece 4 ile 5 günü baskın gelen hormon ile kadın ya da erkek oluyorlar. Kimsenin cinsiyeti kalıcı olmadığından cinsiyet bazlı bir eşitsizlik o dünyada yok. Ancak aynı zamanda cinsiyet sürekli ellerinde olmayan bir şey olduğu için çok da değerli.

• Mülksüzler: Kitap birbirine bağlı iki dünyanın karşılıklı ilişkisi hakkında. Dünyalardan biri anarşizmi diğeri ise kapitalizmi temsil ediyor. Ve kitap iki gezegen arasında geçiş yapan birinin çektiği zorlukları ya da rahatlıkları anlatıyor. Bu kitap ayrıca bilim kurgu okurları arasında ayrı bir öneme sahip.

Vizyonu

Yazar aslında eserlerinde bir çeşit denge felsefesi olan "Taoizm"in izlerini taşıyor ve bu da feminist bir yazar olan Ursula K. Le Guin'e günümüzde bildiğimizden çok ayrı bir anlayış katıyor. Yazarın anlayışına göre her cinsiyetin güçlü ve zayıf farklı yönleri var. Önemli olan birlikte denge içinde ve bir çift olarak yaşayabilmek ve cinsiyetlere gereğinden fazla anlam yüklememek. Yazar her ne kadar bilim kurgu ve fantastik türünde yazsa da bu kavramlar bir amaçtan ziyade bir araç olarak kullanılıyor. Yani alışık olduğumuz gibi eserlerinde karmaşık büyü sistemleri ya da övülesi makineleri  tanıtmak yazarın amacı değil. Onun amacı insanı anlatmak ve tanıtmak; bakış açışını değiştirip, ufku genişletmek. Ve hepsinden önemlisi bunu uzay gemileriyle ve büyüyle yapmak.

Söz sessizlikte, ışık karanlıkta, yaşam ölürken; bomboş gökyüzünde uçarken parlar atmaca.

Ursula K. Le Guin