Bildiklerimden Eminim, Peki Ya Aktaramazsam?

Eminim ki hepimizin hayatında en az bir tane afalladığı bir topluluk konuşması deneyimi mevcuttur. Ama güzel haberler kapında! Çünkü sunumlarını en akılda kalıcı hale getirmeyi hedeflediğimiz bu etkili sunum teknikleri yazımız sayesinde kötü deneyimlerini tarihin tozlu sayfalarına gömüp hayatına yepyeni bir başlangıç yapacaksın!

1. Önce binamızın temelini oluşturalım

2. Kancanı attın attın!

Sahnedesin. İki ayrı konuşma hayal et. Birinde dinleyicilerin çoğu karşında uyuklar vaziyette, kimisi dinliyor kimisi dinlemiyor. Ya aralarında fısıldaşıyorlar ya da telefonlarına gömülmüş vaziyetteler. Bir de diğer senaryoya bakalım. Bunda ise herkes pür dikkat seni dinliyor olsun. Not alan alana, enerjiler öyle bir tavan halde ki sen de konuşmanı daha büyük bir şevkle aktarıyorsun dakikalar geçtikçe. Gözlerini dinleyicilerinin arasında gezdirirken göz bebeklerindeki o parıltıyı fark ediyorsun bu da seni inanılmaz motive ediyor. Ne kadar harika bir senaryo değil mi! Eminiz ki bu noktada hiç kimse ilk durumu yaşamayı tercih etmek istemeyecektir.

Biliyor musun, etkileyici bir giriş ve sonuç kısmıyla ikinciyi senaryoyu yaşaman artık avcunun içinde desek yalan olmaz. Çünkü dinleyicilerin aklında en çok sunuma nasıl başladığın ve nasıl bitirdiğin kalır, aradaki kısımlar ise genelde en çabuk unutulan bölüm olur. Hikaye anlatarak, örnek vererek, seyirciye sorular sorup interaktif bir ortam yaratarak, görsellerden, sahnede kullanacağın objelerden veya ufak tefek oyunlardan yararlanarak konuşmanın girişinde tüm dikkatlari üstüne çekmeyi başarabilirsin. Yaklaşık ilk 45 saniyede dinleyiciye tabiri caizse kancayı atmak sunumunun ilerleyen dakikaları adına senin can kurtaranın olacaktır.

İşte kanca örneği kullanan bir TEDX konuşması;

3. Anlatıcı slayt değil sensin!

Günlerce hatta haftalarca hazırlandığın bir iş sunumu yapmak üzere olduğunu düşün. Az çok kafanda neler yapacağını, vurgularını, dinleyici profilini, taslağını, kancanı belirledin. Bol bol araştırma yaptığından bildiklerine çok güveniyorsun bu yüzden de vakit kaybetmeden hemen slayt sunusu hazırlamaya giriştin. İşte burada dur, hemen kalk o bilgisayarın başından! Çünkü hepimizin okul yıllarından kazandığı alışkanlığın aksine sunum aşamasında ilk olarak konuşma metni hazırlanmalıdır slaytlar değil. Yukarda da bahsedildiği gibi bu slayt odaklı bir yaklaşımdır oysa etkili bir sunum adına dinleyici odaklı sunum yöntemi tercih edilmelidir. Çünkü anlatan kişi sensin, slaytların değil!

Bu noktada önce taslak metnini daha sonra da sana yardımcı olması adına özet bilgiler içeren slayt sununu hazırla. ‘Ben olsam kendimi dinler miydim, dinleyiciler beni neden dinlemek istemeli?’ gibi sorular sormak içeriğinin özgünlüğünü korumada sana yardımcı olacaktır.

4. Bazen spoiler vermek iyi sonuçlar doğurabilir.

Genelde çoğu sunumda tümdengelimsel bir yaklaşım tercih edilir. Önce konu girişi ve tanıtımı olur en önemli mesaj ise en son verilir. Ancak bunun aksine tümevarımsal bir yaklaşım yapmak tercih edilmelidir. Konuşma girişinde kısaca anlatacaklarının içeriğinden ve asıl vurgulamak istediklerinden bahsederek dinleyicinin kafasında taslak oluşturup büyük bir merakla sunumuna odaklanmalarını sağlayabilirsin.

5. Hazırladığın sunumla gözler bayram etsin!

Sayfalar dolusu yazıyla sunum yapan birini kim dinlemek ister ki? Sunu hazırlarken olabildiğince kısa ve öz metinler kullanmak her zaman daha profesyonel bir izlenim bırakır. Bu noktada ise içeriğini oluştururken 'Üç Kuralı' na başvurabilirsin. Bu yöntem anlattıklarının zihinlerde yer edinmesine yardımcı olacaktır.

Örneğin ‘Üç Maddede Kriz Yönetimi’, ‘Üç Alt Başlıkla Türkiye’de Eğitim Seviyesinin Son Durumu’ veya ‘Üç Aşamada Sağlıklı Zayıflama’ gibi.

6. Akılda canlandırmak çok önemli!

Sence de sunumunu biraz renklendirmenin vakti gelmedi mi?

İnsanların aklında bir şeyleri kalıcı hale getirmenin en kolay yolu etkileyici ve kaliteli bir görselle anlatımı kuvvetlendirmektir. Çünkü zihinde canlandırılan şeyin unutulması çok daha zordur. O yüzden sunumunda görsellere, video içeriklere yer vermeyi sakın ihmal etme. Bu noktada karikatürden olabildiğince uzak, kalitesi yüksek, sade ama çarpıcı görseller tercih etmelisin.

7. Sadelik ve istikrar, işte tüm mesele bu..

Görsellik önemli dedik evet, peki ya yazdıklarımız? Bir risk sermayesi yatırımcısı olan ve her yıl yüzlerce sunum dinleyip değerlendiren Guy Kawasaki sunumlarda 10 20 30 kuralını öneriyor. Bu kurala göre bir PowerPoint sunumu en fazla 10 slayttan oluşmalı, 20 dakikadan uzun sürmemeli ve 30 puntotan küçük font içermemelidir.

Seni dinlerken bir yandan da sunumuna bakan seyircileri estetik ve minimalist slayt düzeninle etkilemek istemez misin? Evet dediğini duyar gibiyiz! O halde bu noktada sana tırnaksız bir yazı tipi seçmenin sunun adına en doğru tercih olacağını söyleyebiliriz. Profesyonel yazışmalarda en çok tercih edilenlerden olan Times New Roman, Calibri, Arial, Helvetica gibi tırnaksız yazı tiplerini slayt hazırlamada kullanabilirsin. Ayrıca yazıların tümünün aynı font ve puntoda olmasına, renk uyumlarına, arka planda görünür olmasına ve yazılarında göz alıcı renkler kullanmamaya da dikkat etmelisin.

8. Akılda kalıcığı arttır

Anlatacaklarının ne kadar önemli olduğuna hiç şüphemiz yok! Ancak asıl önemli olan bunları dinleyiciye aktarıp akıllarında kalıcı hale getirmektir. Sunumunu yaparken örneklerin sıklığını arttırarak, anlatacaklarını somutlaştırarak, hikayeleştirmeye başvurarak, görsel ve sayısal verilerden yararlanarak, tam sayıyı söylemek yerine yaklaşık verilerden ve yüzdelerden  yararlanarak bunu gerçekleştirmen mümkün. Örneğin korku kavramından uzun uzun bahsetmek yerine küçükken seni kovalayan köpeğin sana ne hissettirdiklerini anlatman dinleyicilerin çok daha fazla dikkatini çekecektir. Yine ’2,356 çalışanın şikayeti’ demek yerine ‘Yaklaşık 2 bin küsür çalışanımız da bizimle aynı dertten muzdarip' diyebilirsin.

9. İyi 'İz' lenim bırakanlar unutulmaz

Dinleyicilerin karşısına adım attığında her şeyden önce neye dikkat edecekler biliyor musun? Tabi ki nasıl göründüğüne!

Dinleyici profiline, sunum mekanına ve sunum içeriğine en uygun kıyafeti seçmek sunum yapmadaki en önemli unsurlardan bir tanesidir. Bu noktada sunum yaptığın mekanı ve dinleyici kesimi de hesaba katarak bir kombin düşünmen senin yararına olacaktır. Ceket, gömlek veya şık bir takım genelde en çok tercih edilen ve en profesyonel gösteren sunum kombinlerindendir. Renk seçimi olarak ise bej, krem tonları, gri, siyah, lacivert gibi klasik renklere başvurmak her zaman risksiz ve kurtarıcı olacaktır. Bu noktada dikkat etmen gereken şeyler ise ne abartılı ne de fazla özensiz bir imaj yaratmak ve dikkat çekici, uyumsuz renkleri tercih etmekten olabildiğince uzak durmaktır. Bunlar olduğu takdirde hem dinleyicinin dikkati dağılabilir hem de amatör bir duruş sergileyebilirsin.

10. Eyvah, sahnedeyim!

Artık son evredesin. Harika bir sunu hazırladın, konuşma özetin de kancan da çok kuvvetli. Ancak o kadar kişinin önünde sunum yapacağın her aklına geldikçe tir tir titriyorsun, her şeyi unutmuş gibi hissediyor, heyecanını bastıramıyorsun.

Heyecan bizi biz yapan ve hayattan keyif almamızı sağlayan yegane duygularımızdandır. Tecrübeli spikerlerin bile sunumlarından önce nasıl ilk seferki gibi heyecanlandıklarını anlatışlarını ropörtajlarından mutlaka dinlemişsindir. O yüzden bu seni asla yıldırmasın veya korkutmasın. Unutma ki heyecanın seni tutkulu bir anlatıcı haline getirecek.

Sahneye çıkmadan önce gözlerini kapat ve insanların seni dinlediğini hayal et. Muhteşem bir sunum yapmışsın, herkes seni ayakta alkışlıyor. Kendinle gurur duyuyorsun ve bir sürü olumlu dönüt almışsın. Bunları düşünerek karnından derin derin nefesler al. Çok daha iyi hissettiğini fark edeceksin. Hatta o anı yaşamış gibi olacaksın. Çünkü beynimiz hayalleri ve gerçekleri ayırt edemez. Bu olumlama seni tıpkı gerçekmiş gibi moda sokacak ve heyecanını kontrol altına almanı sağlamana yardımcı olacaktır.

Her ne kadar sunum yapmak için bazı şeylere dikkat etmek bize büyük oranda katkı sağlasa da asıl önemli noktada tecrübe yatmaktadır. Bu noktada eline geçen fırsatları değerlendirmeli, olabildiğince topluluk önünde konuşma tecrübesi kazanmalısın. Sunum yapmaktan kaçmamalı hatta aksine ilk el kaldıran sen olmalısın! Böylece hem zamanla sunum yapmak daha keyifli hale gelecek hem de kendine güvenin artacaktır. Unutma, öğrenmenin en doğru yolu, onu uygulamaktan geçer. Çünkü en iyi sunucu, en çok sunum yapandır aslında!