Nedir Bu Hipnopedya?

Birçok öğrenme yöntemi bulunmaktadır, peki uyurken de öğrenmek mümkün müdür? Üzerine birçok araştırmanın yapıldığı bu konu hakkında detaylı bilgi bu yazıda bulunmaktadır.

Öğrenme, tanımı itibariyle belli durumlar ve sorunlar karşısında tepki ve davranış oluşturma, gerektiğinde bunları değiştirip yenilerini edinebilme yeteneğidir. Yaşantımız boyunca da doğru ya da yanlış birçok bilgi ediniriz, kimi zaman bunun için emek harcasak da kimi zaman bu durum istem dışı gerçekleşmektedir. Bu yazıda ise gelişimini tam olarak tamamlamamış bir yöntem olan uykuda öğrenme metodu anlatılacaktır. 

Hipnopedya adıyla bilinen uykuda öğrenme yöntemi bize sıfırdan bir yetenek kazandırmasa da öğrendiklerimizi pekiştirmede büyük bir katkı sağlamaktadır. İlk olarak 19. yüzyılda Fransa'da Marko de Hervey de Saint Denys tarafından rüyadayken koku, tat ve sesle bazı anıları canlandırmanın mümkün olduğu keşfedilmiştir. Bu konu üzerine kendi üstünde iki deney yapan Marko de Hervey, ilk olarak süsen kökü çiğnerken bir kadının resmini yapmış ve uykusunda da yardımcısından süsen kökünü ağzına koymasını istemiş; sonuç olarak rüyasında kadını görmüştür. İkinci deneyindeyse bir kadınla aynı müzikte defalarca dans ettikten sonra uykusunda da aynı müzik dinletilince rüyasında kadını görmüştür. Konuyla alakalı bu ve buna benzer deneyimlerini "Rüyaları Nasıl Yönlendiririz?" adlı eserinde bulunmaktadır.

Daha yakın bir geçmişte Almanya Tübingen Üniversitesi'nden Susanne Dikelmen, deneklere belli bir şekil sırasını ezberletirken aynı esnada odaya koku salınımı gerçekleştirmiş. Ardından, denekler ikiye ayrılarak uykudayken bir gruba aynı kokudan verilmiş olup diğer grubaysa bu işlem yapılmamıştır. Sonuç olarak, denekler uyanıp şekil sırasını yeniden yapmaları istendiğinde koku salınımı yapılan grubun başarı oranı %84 olurken, diğer grup %61'de kalmıştır. Yine aynı üniversiteden Jan Born 2004 yılındaki çalışmasında, uyku sırasında hafıza pekiştirmenin bazı elektrik aktivite içerdiği kişileri uyandırmadan beyin dalgalarını teşvik edecek yöntemlerle gelecekte öğrenmenin mümkün olduğu saptanmıştır. Beyindeki elektrik aktiviteleriyle ilgili bir diğer çalışmaysa İsrail Hayfa'daki Teknoloji Enstitüsü'nden Miriam Reiner'ın, deneklerin başına yerleştirilen elektrotlarla oyunda araba sürmeleridir. Şu anda bile piyasada uykuda öğrenme ve hafıza güçlendirici bazı donanımlar ve oyunlar mevcuttur.

Bu alandaki çalışmalarda kullanılan diğer bir araçsa sestir. 2012 haziranında Nature Neuroscience'ta yayınlanan bir çalışmada iki farklı gitar melodisi çalışan deneklerin, uykuda dinletilen melodiyi uyandıklarında daha iyi çaldıkları gözlemlenmiştir. Zürih Üniversitesi'nden Bjorn Rasch, sesle dil öğrenimi konusunda çalışmalar yapmıştır.

Hiç şüphesiz, zamanla kullanışlılığı ve etkisi artacağı görünen bu teknik hayatımıza büyük bir kolaylık getirerek uykumuzu bile verimli bir hale getirecektir.