Tarihin İlk Elektrik Savaşı: Tesla Mı? Edison Mu?

Tarihin ilk elektrik savaşı, akım savaşı... Yıllardır cevap bulamayan bu sorunun yanıtını buluyoruz: Tesla mı Edison mu? Edison'un ampulü bulduğu doğru mu? Tesla Edison ile beraber çalışmış mıdır? Hadi bu soruların yanıtını bulalım.

Belki de çoğumuzun ilk kez fen derslerinde karşılaştığı isim Edison’dur. ''Edison ampulü buldu'' diye geçer kitaplarda. Peki bu böyle mi? Gerçekten ampulü Edison’un mu bulduğunu düşünüyorsunuz? Eğer böyle düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Belki de şu anda çoğu kişi Tesla'yı tanımıyordur. Ancak son yıllarda nihayet birileri Tesla’nın ismini duyurmaya başladı. Bazı bilgilerin elde edilmesiyle bu soru zihinlerde daha çok dolaşmaya başlamıştır. Tesla mı Edison mu? Şimdi bu sorunun cevabına geçelim.

Tesla ve Edison, tarihin büyük mucitlerindendi. Her ne kadar Edison’un gerçekten o şekilde olduğu söylenemese de tarihte bu şekilde geçiyor. Tesla ise çok zeki biriydi. Kendini bu alana çok adamıştı, yıldırımlardaki elektrikle ilgilendiği zamanlar çok ötede olan bir yıldırımı bile hissedebildiğini söylemişti. Tesla, 1882 yılında hayallerini gerçekleştirmek için Edison’un şirketinde çalışmaya başladı. Edison, Tesla’ya sıkıntılarını gidermesi için 50.000 dolar vereceğini söyledi fakat bu sözünü yerine getirmedi. Bu durumdan dolayı Tesla işi bırakarak tek başına çalışmaya karar verdi. İki arkadaşıyla beraber “Tesla Electric Company” şirketini kurdu. Tesla’nın Edison’un yanına gelme sebebi, Edison’un evleri ışıklandırma hayalini gerçekleştirmek içindi. Bunun için iki farklı akım bulunuyor:

1. Doğrudan akım
2. Alternatif akım.   

Edison’dan sonra Amerika’daki evlere elektriğin girmesi, Edison’un geliştirdiği doğru akım sistemiyle sağlandı. Edison, bu durumu sırf ekonomik sebeplerden değiştirmek istemedi. Fakat Tesla kendi yolunda ilerledi ve kısa süre içinde alternatif akım sistemini geliştirdi. Daha sonra Tesla bu patenti Westinghouse’a sattı. Westinghouse ve Tesla alternatif akımı yaymaya çalışmaya başladılar. Bu sırada Edison, doğru akım sistemlerini yaymaya çalışıyordu. İşte bu rekabet tarihte “Akım Savaşları” dönemini başlatmış oldu.

Ampul kısmına geçecek olursak Edison’un 999 başarısız yolu denedikten sonra 1000. denemesinde ampulü icat ettiği bilinir. Asıl olan ise Edison’un kendisinden önceki 22 bilim insanının çalışmalarını derleyip ampulü ticarileştirebilmesidir. Evet, bunun üzerine Edison’un söylemiş olduğu bir sözü de ekleyelim:

"Ticaret ve sanayi dünyasında herkes hırsızlık yapar.  Ben de çok çaldım. Ama nasıl çalınacağını da biliyorum.  Diğerleri bilmiyorlar…"

Ve Tesla’nın Edison’un yanında çalışırken kaleme aldığı bir sözü paylaşalım:

"Fikrimi çalmaları mühim değil… Asıl mühim olan kendi fikirlerinin olmaması."

Sizce de her şey ortada değil mi? Cevabın ne olduğunu bulmak pek de zor görünmüyor.

Yazıma New York Herald Tribune Gazetesi'nin 1934 yılında yayınladığı bir yazıyla bitirmek istiyorum.

“Tesla'nın buluşları; onun ''elektrik çağının babası'' sıfatını Edison'dan, Steinmetz'den veya herhangi bir kişiden daha çok hak ettiğini kanıtlıyor. Buluşunu yaptığı 700 patenti bulunuyor ve bunlardan birkaç tanesi bile bir çağı kapatıp yenisini açmaya yetecek nitelikte.  Fakat artık tekrar tekrar çılgın damgası yemekten kurtulamıyor… “