Kadına Şiddeti Önlemeye Yönelik 6 Uygulama - TeknoCase

Kadına yönelik şiddetin arttığı bu zamanlarda teknolojinin önemi artık es geçilemez bir konumda olmaya başladı. Süreç içerisinde birçok uygulamayla kadının yardım çığlıklarını duymak, görmek ve anlamak için projeler gerçekleştirilmiş ve hala da gerçekleştirilmeye devam ediyor. Şimdi gelin hep beraber eskiden yeniye doğru geliştirilen kadına yönelik şiddeti önlemeyi amaçlayan 6 uygulamayı inceleyelim.

Kadınlara yönelik şiddet, gündemde en yaygın haliyle bilinen kadına yönelik aile içi şiddet.. Dünyada ve ülkemize maalesef sık rastlanılan ve hala çözüm bekleyen bir durumdur. Ataerkil aile sistemiyle aile bireyleri arasında sağlıklı iletişim kurulamamakla beraber ailenin üyesi olan kadın boyun eğici tavırlar göstermek zorunda bırakılıyor. Kadınlar çocuk, yaşlı, yetişkin gibi ayrımlar yapılmaksızın çeşitli şiddet biçimleriyle de karşı karşıya kalıyorlar.  Kadınların eğitimden yoksun bırakılarak eve mahkum edildiği, ekonomik faaliyetinin yasal ve geleneksel birçok engelle kısıtlandığı, çalışma hayatlarında sırf kadın oldukları için haksızlık ve ayrımcılıkla karşılaştığı durumların ışığında şiddetin ilk hedefi zayıf bırakılmak istenen kadınlardır. Bu şiddet geleneksel ön kabullerle ve toplumun bazı kesimlerinin duyarsızlığıyla büyüyor. Şiddet sadece fiziksel olarak değil kadınların öz saygısını ve haksızlığa karşı hak arama isteğini yok ediyor.

Ne yazık ki pandemiyle birlikte aile içi şiddet oranı artmış durumda. Kadına şiddete artık dur demek isteyen kurumlar son zamanlarda projelerini sunmaya başladı. Her ne kadar yetersiz olsa da bu duruma karşı duyarsız kalmaktan ve kafa çevirip başka yöne bakmaktan daha iyidir. Topluma sunulan bu uygulamalar teknolojinin de gelişmesiyle beraber kadınların sesini duyurmaya, sessiz kalmamaya ve şiddet gören kadınların korkmamaya başladığını da gündemdeki haberlerden anlayabiliyoruz.

Şimdi, yaşadığımız döneme kadar kadına yardım çağrısında bulunmak için yapılan bazı uygulama ve projelerden bahsedelim. Bunlardan ilki Amerika’nın ilk ulusal kablosuz sağlayıcısını yapan Verizon Wireless şirketidir. Bu şirketin bünyesinde yüzde elliden fazla kadın çalışanı bulunmaktadır. Kablosun ürünler kullanarak çalışan kadın mağdurlarına bir güvenlik ağı yaratmış ve acil çağrılar yapabilmeleri için yararlanabilecekleri telefon numaralarını önceden ayarlamıştır. Bu uygulama dünyadaki en iyi uygulamalar arasına girmiştir.

İkinci olarak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın geliştirdiği ‘Panik Butonu’ projesidir. 2012 yılında başlayan uygulama, Adana ve Bursa’da pilot uygulaması gerçekleştirildi. Panik butonu mağdurlara kolye, bileklik gibi nesnelere yerleştirilerek dağıtılmış. Fakat pilot uygulama sürecinin sonunda cihaza basılması ve güvenlik ekibinin olay yerine müdahalesi can güvenliği açısından risk teşkil ettiği için ve aynı zamanda sistemsel sorunların da getirileriyle 2015 yılında sona erdirilmiştir.

Üçüncü olarak, panik butonu uygulaması sona erince yerine ‘Elektronik Kelepçe Projesi’ getirildi. Emniyet Genel Asayiş Dairesi Başkalığı, kadına panik butonu vermek yerine erkeğin elektronik kelepçeyle takip edilmesiyle ilgili çalışmalar yaptı. Mahkeme kararıyla eşine şiddet uygulayan erkeğin ayak ya da el bileğine elektronik kelepçe takılmasına karar verilebilecek. Bu uygulamayla erkek eşine 500 metreden fazla yaklaştığı zaman elektronik kelepçe otomatik olarak izleme merkezine sinyal gönderecek. Bu uygulamanın devreye sokulmasıyla caydırıcı etkilerin olduğu görülmüş fakat mahkeme kararı ile verildiği için pek yaygın olduğu görülmüyor.

Dördüncü olarak, Vodafone Türkiye’nin geliştirdiği Kırmızı Işık Mobil Uygulaması. İçinde bulunduğumuz dijital bağlantı çağında geliştirilmesi gereken kadına yönelik şiddet için yenilikçi çözümlerin gerektiğine inanarak bu uygulamayı hayata geçirmişler. Şiddete maruz kalınan anda bireylerin, kolluk kuvvetlerine ya da yakınlarına haber vermesiyle mağdur kişiye ilk yardımın hızlı ve kolay ulaştırmak hedeflenmiştir. Telefona ücretsiz indirilen uygulamada, Alo 183 Kadın ve Sosyal Hizmetler, 155 Polis İmdat, 156 Jandarma İmdat acil numaraları yer alıyor ve bunlar tek tıklamayla hemen ulaşılabiliyor. Uygulamaya şiddet anında yardım isteyebileceği 3 kişiyi kaydedebilen kullanıcı şiddet anında yine tek tıkla aranabiliyor. Bu kişilere Salla-Uyar özelliği ile önceden tanımlı metin ve konum bilgisi Acil SMS olarak otomatik bir şekilde gönderiliyor. Uygulamanın tasarımı da şiddet uygulayan kişinin fark etmemesi için farklı bir uygulamaymış gibi telefonda kamufle ediliyor. Harita ekranı bulunan uygulamada kişiye en yakın Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı birim ve Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi gösteriliyor. Uygulamanın içeriğine göz gezdirdiğim zaman Kırmızı Işık uygulaması zaman kaybına neden olmayacağını ve şiddet anında hemen müdahale edilebileceğini sunması açısından önemli bir meseledir.

Beşinci uygulamamız ise aslında herkesin bildiği ve son dönemlerde çokça adını duyuran bir uygulama olan KADES uygulamasıdır. Kadınlara ve çocuklar uygulanan şiddet, taciz, tecavüz gibi eylemleri engellemek için kişilere sunulmuş resmi bir uygulamadır. Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan uygulama, kadına şiddetin artması sebebiyle bu durumun önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Telefona uygulama olarak indiriliyor. Şiddete maruz kalan kişi cihazdan konum bilgisini açarak tek bir tuşla 155 Polis İmdat arayarak yardım çağrısı sonucunda en yakın ekibin müdahale etmesi amaçlanmaktadır. İçişleri Bakanlığının Youtube kanlında yayınladığı videolarla da uygulamanın yayılması için çalışmışlar.

Altıncı ve son bahsedeceğim uygulama ise çok yeni. Teknosa, Sabancı Vakfı ve Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, birlikte geliştirdiği bir dayanışmayı bizlere sundu. Akıllı Telefon Bağış Kampanyası yürüten Teknosa, kişilerin kullanmadıkları telefonları mağazalarda toplayıp bakım yaptıktan sonra dernekler aracılığı ile telefonu olmayan kadınlara ulaştırmasını sağlıyor. Böylelikle durumu olmayan kişilerin telefona erişimi sağlanarak şiddet anında yukarıda bahsettiğim Kırmızı Işık ya da KADES uygulamalarına ulaşmaları ve ilk yardıma daha hızlı ulaşmalarını sağlanmış olabiliyor. Bu proje kapsamında eski telefonu getiren kişiler aslından bir can kazandırmış oluyorlar, bu yüzden projenin daha çok duyurulması işlevselliği arttıracaktır.

Süreğen zamanda incelediğimiz bu uygulamaların teknolojinin de gelişmesiyle mağdur kişilere daha hızlı ulaşabilme imkânı sağladığını görüyoruz. Zaman içerisinde gelişen uygulamaların ve dijitalleşmenin getirileri sonucunda şiddete uğrayan kadınların sesi olmaya ve onları görüp duyabilmemize yardımcı oluyor. Her zaman dediğimiz gibi ve asla haklarımızdan vazgeçmeyerek ‘Kadına Şiddete Hayır!’ sözlerimle yazımı bitiriyorum.

Yaşayabileceğimiz günlere..