Elon Musk ve İnfilak Eden Roketleri

Kredi: g_the_Moon-2018_version.jpg

Günlerdir medyada yer bulan 'infilak eden roket' görüntüleri SpaceX şirketi için bir başarısızlık mı? Yoksa 2023 yılında 9 sivili uzay gezintisine çıkartacak olan DearMoon projesi için sadece aşılması gereken bir engel mi? Gelin hep birlikte Elon Musk neler planlıyor ve gördüğümüz patlayan roketlerin anlamı aslında ne, buna bakalım.

6 Mayıs 2002'de Elon Musk'ın kuruculuğunu yaptığı SpaceX, özel bir şirket olarak 2021'de de ilkleri gerçekleştirmeye devam ediyor. En ufak bir hareketiyle; attığı bir tweet ile ya da bir söylemiyle ekonominin sınırlarını zorlayan, inanılması güç vizyonlarıyla kendini ispatlamaya çalışan, genç ve dinamik mühendisleriyle 2023 hedeflerine her gün daha da yaklaşan Elon Musk, 3 Mart çarşamba günü Starship SN10 roketinin fırlatılmaya hazır olduğunu duyurdu. Canlı olarak yayınlanan fırlatılma binlerce insan tarafından izlendi ve herkesin tüm bu gelişmeler dışında odaklandığı ilginç bir nokta vardı: roket patlayacak mıydı? Peki roketleri fırlatmaları kadar, indirememeleriyle de akıllara yer edinen SpaceX ne yapıyordu? Benzer örneklerini falcon roketlerinde de gördüğümüz bir çok başarısız test uçuşları sonucu ne olmuştu? İşte size cevap: Kusursuza yakın bir başarıyla nurtopu gibi Falcon roketleri oldu! Tüm bu inişleri izlemek için tıklayın.

Şimdi dünyanın en yenilikçi, en büyük ve en önemli hedefleriyle tasarlanan Starship prototipleri uzun bir süredir Elon Musk'ın satın aldığı Teksas'ta Bronsville yakınlarındaki eyaletin güney ucunda bir köyde: Boca Chica'da, neredeyse SN14-15'lere kadar hazır vaziyette. 2018 yılında duyurulan DearMoon adlı projede kullanılacak olan Starship roketi 2020 yılından beri test ediliyor. Japon bir iş adamı ve beraberinde götürülecek 8 sivil insanla beraber, mürettebatıyla yaklaşık 13 kişilik kapasitesi öngörülen bu uzay yolcuğunda zaman gittikçe daralıyor. Hal böyle olunca Musk, kolları sıvamış ve büyük bir azimle roketlerin yüksek irtifa test uçuşları için geri sayım yapıyor. Bu kadar kısa sürede hedeflenen şeylerin gerçekleşmesi bize her ne kadar hayalüstü gözükse de Elon Musk için bu hiç de böyle değil. Hatta Starship prototiplerinin test uçuşu için her şeyinin hazır olduğu anlarda bile FAA (Federal Aviation Administration) tarafından gerekli izin alınamadığı görüşüyle ertelenmesi gibi sebeplerden dolayı, işi yavaşlatmaları yüzünden birkaç kez dava açtığı da biliniyor. Henüz SN10 roketi testi yapılmış olsa da SN15 lere kadar roketlerin hazır vaziyette olduğu bilgisi de aslında SpaceX şirketinin bu vizyonda ne kadar istikrarlı olduklarını gösteriyor. 

Peki bu roketlerin infilak etmiş görüntüleri ne ifade ediyor?

Starship SN8 ve Starship SN9'un indiği gibi infilak ettiği görüntüleri eş zamanlı olarak tüm dünyada yayınlandı ve insanlar tarafından bunun bir başarısız test uçuşu olduğu söylendi. Hatta SN10'un indiği anlarda nefesler tutuldu, ufukta beliren kıvılcımlar çoğalana kadar aslında herkes durumdan mutluydu ve bu sefer sorunsuz bir iniş olduğunu düşünmüştü. Ne yazık ki SN10 da kontrollü bir yumuşak inişten çok kısa bir süre sonra infilak etti. Ve yine birçok insan sonuçtan memnun olmadığını sosyal medya araçlarını kullanarak dile getirdi. Peki gerçekten bu inişe başarısız diyebilir miydik? Aslında bilim dünyasında ufak bir gezintiye çıktığımızda bunun sanılanın aksine nitekim başarılı olarak sayılabileceğini ve ilk kez bir Starship prototipinin yumuşak iniş gerçekleştirmesinin önemli bir gelişme olduğunu fark edebilirdik. Her ne kadar patladığı görüntüler ile medyada ilgi bulsa da aslında dikey olarak başarılı bir iniş gerçekleştirebilen SN10 SpaceX için bir başarıydı. 

Evet tüm o bireysel yorumların aksine dikey indirme becerisi test edilen bu roketlerden SN10'un yumuşak iniş ile rampasına oturması SpaceX'in 2023 hedefi için büyük bir adım diyebiliriz. Meydana gelen patlamalar ise bu yolda onlar için bir klavuz. Her iniş sonrası yangının, patlamanın meydana geliş sebebini inceleyen mühendisler bir sonraki aşama için bu noktada değişime ve geliştirmeye gidiyor. Yani her türlü olumsuz örneği bizzat yaşayarak, yaşamayana kadar bunu test ediyorlar. Elon Musk'ın yanıtladığı bir tweette ise zaten hemen patlamanın muhtemel sebebinin açıklandığını görüyoruz. Elon Musk'ın açıklamasına göre SN10'un moturu, yakıt tankında gerçekleşen bir helyum sızıntısı nedeniyle düşük itme gücüne sahipti. Yaklaşık 10 m/sn hız ile gerçekleşen iniş, roketin ayaklarının ve eteğinin bir kısmının ezilmesine neden olmuştu. Ve bu yüzden yumuşak inişin tam gerçekleşemediğini ancak bu hatadan çıkaracakları ders ile SN11 için birden fazla düzeltme yapacaklarını söyledi.

İşte Falconlardan 3 kat daha güçlü olduğu açıklanan Starship roketlerinin dünyanın en güçlü roketi ünvanını alması da aslında bu başarısızlıklar sonucu oluyordu. 120 metre yüksekliğe, 9 metre genişliğe ve 100 ton ağırlığa sahip olarak yine alanında bir ilk olan bu roketlerin infilakında elde edilen veriler doğrultusunda mühendisler tarafından iyileştirmeye gidileceği ve birden fazla başarısızlık sonucunda birden fazla iyileşme söz konusu olacağı için yani sürekli gelişmeye uğrayacağı için aslında bu ünvanı sonuna kadar hak ettiğini de söyleyebiliriz. 

Peki neden Falcon'dan elde edilen veriler kullanılmıyor, onun geliştirilmiş versiyonundan örnek alınmıyor?

Bunun cevabı da elbette yine Starship roketinin çok büyük, güçlü ve aerodinamik yapısından geliyor. Şimdiye kadar en büyük roket olan bu roketlerin kendi kadar sorunları da büyük. Patlamaların çoğunlukla yakıt deposunda çıktığı biliniyor ve Falconlardan çok daha farklı iç dizayna sahip olmalarının sorunlarıyla yüzleşiyorlar. Bu yüzden örnek alınacak bir Falconları olsa bile 'yeni' bir şey için yeni sorunları da göze alıyorlar ve yılmadan bu konuda çalışıyorlar.

Nedir bu DearMoon projesi?

DearMoon, Starship roketinin kullanılacağı 2023'te gerçekleşmesi planlanan ve dünyada bir ilke imza atacak bir proje. Başvuruları çoktan başlayan (DearMoon.earth sitesinden bakabilirsiniz) bu büyük uzay gezisine, 1 Japon iş adamı ve tüm dünyadaki aday insanlardan seçilecek 8 sanatçı beraber gidecek, bir tur atıp dönecekler. Yaklaşık bir hafta sürmesi planlanan bu yolculuk onları şimdiye kadar bir insanın gideceği en uzak nokta olan ayın öteki yüzüne götürecek ve ayın etrafında tur atıp geri döndürecek. Herhangi bir meslek kriteri verilmeyen ve her türden insanın başvurabileceği bu projeye ise en son açıklanan verilerle en çok başvuran ülke Hindistan olmuş durumda. Böylesine ilklerle dolu devasa bir tecrübe için ise istedikleri 2 kriter var; üretken bir sanatçı olmak, ürettiği bu sanatıyla insanların hayatında faydalı bir yer edinmek, onlara yardımcı olmak. İlham vermek.

Son olarak demeliyim ki; kendinizi bir sanatçı olarak görüyor ve insanların hayatında olumlu bir değişiklik yaptığınıza ve onlar üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, Starship roketleriyle güvenli bir şekilde ana karaya geri döneceğiniz konusunda kuşkunuz yoksa, e biraz da yürek yemişseniz ve döndüğünüzde ''ya size el salladım gördünüz mü?'' esprisini yapmak istiyorsanız bu uzay yolculuğuna biletinizi kapmak için acele edin! Çünkü milyonlarca insan sıraya girdi bile!