Günümüzde Çok Yaygınlaşan Bitkisel Beslenme Şekli: Vejetaryen Beslenme - Case101

Vejetaryen; et, tavuk, balık, kabuklu deniz ürünleri veya hayvansal diğer gıdaları tüketmeyen kişidir. Vegan ile vejetaryenlik de farklı şeylerdir. Bu yazımda hepsinden kısaca bahsettim.

Vejetaryenlik çok popüler bir beslenme şeklidir. Ancak hala bazılarımızın kafasında soru işaretleri oluşturur. İsterseniz ilk önce vejetaryen ne demek, kaç türü var gelin onlara bir bakalım.

Vejetaryenlik, bitkisel kaynaklı besinlerin ağırlıklı olarak tüketilmesini içeren bir beslenme tarzıdır. Vejetaryen ise bitkisel besinleri tüketen, hayvansal yani kırmızı et, tavuk, balık, süt ve sütten yapılan ürünler, yumurta gibi besinleri sınırlı miktarda veya hiç tüketmeyen kişilere verilen isimdir.

Vejetaryen beslenme tiplerine baktığımızda sadece yumurtayı diyete ekliyorsa ovo-vejetaryen, sadece süt ürünlerini diyete ekliyorsa lakto-vejetaryen, süt ve yumurta haricinde başka bir hayvansal gıda tüketmiyorsa lakto-ovo vejetaryen olarak adlandırılır.

Vegan da bir vejetaryen beslenme tipidir. Hatta en çok karıştırılandır. Veganlar hiçbir hayvansal kaynaklı besin tüketmeyip sadece bitkilerle beslenirler. Beslenme dışında da yine hiçbir hayvansal ürün kullanmadıkları için yün, ipek, deri gibi giysileri giymezler ve hayvansal yağ içeren sabunları kullanmazlar.

Daha çok farklı tipte vejetaryen beslenmesi olsa da en yaygın olanlardan kısaca bahsettik. Peki hayvansal gıda tüketmemenin ne gibi bir yararı veya zararı var?

Öncelikle bizim yaşamımızı sürdürebilmemiz için günlük almamız gereken makro-mikro besin öğelerinin belirli bir değerleri var. Biz bunları vücudumuza eksik aldığımızda veya fazlasıyla aldığımızda birtakım hastalıklar oluşabilmekte. Örneğin hayvansal gıdalardan et büyük bir demir kaynağı, süt ve süt ürünleri kalsiyum kaynağı, yumurta başlıca protein kaynağıdır. Bu nedenle bu ürünleri tüketmeyenlerde riboflavin, D, B12, B6 vitaminleri, kalsiyum, demir, çinko gibi vitamin ve minerallerin yetersizliği, kalsiyum yetersizliğine bağlı kemik yapısında bozulmalar gibi çok çeşitli hastalıklar gözükebilir. 

Faydalarında ise, hayvansal besinler doymuş yağ ve kolesterolü yüksek miktarda içerdikleri için diyetten çıkarılması ile kalp damar hastalıkları riskinde azalma; sebze, meyve ve kurubaklagil fazla tüketildiğinden artan posa miktarına bağlı kan basıncı ve glikozunun düzenlenmesi;  A, E ve C vitamini gibi antioksidanların vücuda alınması yer alır.

Beslenmede dikkat edilmesi gereken bazı önemli yerlere bakarsak, vejetaryenler tüm besin ögelerini alabilecekleri besin çeşitliliğini sağlamalıdır. Başlıca omega 3 kaynağı olan balık yerine keten tohumu, ceviz, kanola ve soya yağının tüketilmesine özen gösterilmelidir. Ana öğünde kurubaklagilden zengin bir yemek tüketilmeli, şeker içeren ürünler çok tüketilmemelidir. Farklı tahıl ürünleri bir arada kullanılarak protein kalitesi artırılmalıdır. Hayvansal hiçbir gıda tüketmeme durumunda mutlaka bir diyetisyene danışılmalıdır.

Yemek endüstrisinde her geçen gün gelişmeler devam etse de çoğu restoranlarda hala vejetaryen menü bulunmamaktadır. Bu durum vejetaryen birinin dışarıda yemek yemesini oldukça zor ve maliyetli kılar. Örneğin kahvaltıya gittiğinizde yumurta, peynir çeşitleri ve daha birçok hayvansal gıda masamızı donatır veya bir fastfood restoranına gittiğinizde hamburgerler köfte veya tavuk etlidir. Ancak vejetaryen beslenmesi dikkate alınarak bu düzende bir iyileştirmeye gidilebilir. Halkın bu konuda bilinçlenmesi de çok önemlidir.