Dans Eden Harfler: Disleksi Hastalığı

Hiç 3 sayısını düşünürken 5 dediniz mi? Ya da hatıra yerine harita dediniz mi? Harfler gözünüzün önünde dans etti mi hiç? Siz yaşamasanız bile bu durumları yaşayan insanlar var. Bu insanların ise buluştukları ortak bir nokta var: Disleksi.

Disleksi Nedir?

Disleksi, halk arasında bilinen adıyla okuma bozukluğudur. Okuma bozukluğu zeka ile ilgili bir hastalık değildir. Sanılanın aksine bu hastalığa sahip bireyler ya üstün zekalıdır ya da normal bir bireyin zekasına denk bir zekaya sahiptir. Hastalığın keşfi 1896 yılına dayanıyor. İlk başlarda kelimelerin yanlış telaffuzu, harflerin karıştırılması sebebiyle bunun bir göz hastalığı olduğu düşünülse de sonraki çalışmalarda bunun dil ile ilgili bir hastalık olduğu saptanmıştır.

Disleksi Hastalığına Sahip Olan Bireylerin Yaşadığı Problemler

Disleksi hastalığının belirtilerinin görülmesi okul öncesinde de olmakla beraber genelde ilkokul çağına denk gelir. Çünkü okuma-yazma öğrendikleri dönemdir bu dönem. Bu hastalığa sahip olan çocuk, akranlarına kıyasla okuma ve yazmayı akıcı şekilde yapamaz, kelimeleri heceleme ve çözümleme işleminde zayıf kalır. Bu bireylerin tespit edilmesi ve buna yönelik bir çalışma yürütülmesi başta ailenin, daha sonra öğretmenin sorumluluğudur.

Disleksili bireyler bazı harfleri ters okurlar veya yazarlar. Örneğin b ve d, p ve b, m ve n harflerini, 3 rakamını ve e harfini karıştırabilirler. Fakat bu kişilerde salt okuma ve yazma becerilerinin eksikliğinden oluşan problemler görülmez. Hastalık, yaşamının birçok alanında bireyle beraberdir. Bu problemlerden bazılarına değinelim.

• Bu kişiler uzun ve mantıklı cümleler kurmakta zorluk çekerler. Hal böyle olunca karşıdaki insan tarafından anlaşılmama kaygısı oluşur. Kendilerini ifade etmede güçlük çektikleri için de örneğin bir topluluk önünde konuşma yapmaktan çekinirler.
• Zaman kavramları karışıktır onlar için. Günleri, ayları sıralamada güçlük çekerler. Saati geç öğrenirler, söylerken zorluk çekerler.
• Sağ-sol ayrımını yapmakta zorlanırlar. Bu durumdan kaynaklı olarak da yön duyguları zayıftır.
• Matematik problemi çözerken problemleri tersten çözme, kafadan işlem yapma, işlemleri karıştırma, çarpım tablosu öğrenmede güçlük çekme gibi problemlerle karşılaşırlar.
• Odak problemleri vardır, dikkatleri çok kolay dağılabilir.
• Çalışırken, ödev yaparken, oyun oynarken isteksizlik yaşarlar ve çabuk sıkılırlar.
• Anlaşılmama kaygısı, diğerlerinden farklı hissetme gibi durumlar psikolojilerini olumsuz etkileyebilir ve karamsarlık yaşayabilirler.

"Farkında" Bireyler Olarak Neler Yapmalıyız?

Baktığımızda disleksinin, bireyin özgüvenini ciddi derecede etkileyecek ve sosyal ortamda kendini yalnız hissetmesine sebep olacak ciddi bir hastalık olduğunu görüyoruz. Bulundukları sosyal çevredeki insanlara göre bazı becerilerinin yavaş, karmaşık şekilde gelişmesi onların o çevreye uyum sağlayamamalarına yol açar. Burada bireye, ailesine, çevresine düşen görev hastalığın farkında olup buna uygun öğrenme yöntemleriyle hastalığın kalıcı etkilerini en aza indirmektir.

Farkında olmasak bile çevremizde böyle insanlar var. Hatta belki kendimiz. Bize, topluma düşen, disleksi hastalığının “farkında” olmak ve disleksili insanların toplumda kendilerini “farklı” hissetmemelerini sağlamak.

Bu hastalığa sahip birçok sanatçı, bilim insanı, ünlü isim de bulunuyor. Bu isimlerden bazılar şunlar:

• Albert Einstein
• Thomas Edison
• Leonardo da Vinci
• Stephen Hawking
• Winston Churchill
• Tom Cruise
• John Lennon
• Sylvester Stallone

BONUS: Disleksi hastalığını konu edinen ve  bir nebze de olsa farkındalık yaratacağını düşündüğüm Her Çocuk Özeldir filmini izlemenizi tavsiye ediyorum.