Kafein Faydalı mı Yoksa Zararlı mı?

Gün içinde kimi zaman ayılmak, kimi zaman keyiften kahve içiyoruz. Sadece kahvenin içinde bulunduğunu zannettiğimiz kafein aslında birçok farklı üründe bulunuyor. Peki, günde ne kadar kafein tüketiyoruz? Tükettiğimiz miktara bağlı olarak kafein bağımlılık yapar mı ve vücudumuz için ne derece gereksinim oluşturuyor?

 

Kafein denilince aklımıza ilk olarak kahve gelir. Ancak kafeinin çay, çikolata, enerji içeceği, kola gibi asitli içeceklerde ve bazı ilaçlarda da bulunduğunu biliyoruz. Kültürümüzde misafire bol bol çay ve kahve ikramı yaparız. Özellikle kahve biz öğrenciler tarafından çok popüler. Sınav zamanlarının, yetiştirilmesi gereken ödev ve projelerin yüzünden uykusuz kalınan gecelerin kurtarıcısıdır.

 

Genel olarak kafeinin olumlu olduğunu düşünmekteyiz (özellikle öğrenciler olarak).  Şimdi benim bulabildiğim genel faydalarını ve zararlarını birlikte inceleyelim.

Faydaları;

• Bazı ilaçlarda sinir sistemini uyarıcı, ağrı kesici ilaçların etkisini artırıcı, solunum sistemi zorluklarını giderici bir madde,
• Yorgunluk azaltıcı,
• Uyanıklık süresini uzatıcı,
• Odaklanmayı artırıcı,
• Belleği kuvvetlendirici,
• Bedensel çalışmaları güçlendirici (spordan önce Türk kahvesi ve enerji içeceği kullanımı)

Faydalarına baktığımızda neden öğrencilerin kahve bağımlısı olduğunu anlamak zor değil 

 

Zararları;

• Uykusuzluk problemleri,
• Kalsiyum kaybı,
• Hızlı ve düzensiz kalp atışları, çarpıntı,
• Kan şekerinin ve kolesterolün yükselmesi,
• Mide asidinin aşırı salgılanması sonucu ülser riski,
• Kaygı bozuklukları,
• Depresyon

 

Bazı içeceklerde porsiyon içerisindeki kafein miktarı:

Türk kahvesi: 65 ml (bir fincan), 60 mg

Çözülebilir kahve: 150 ml (bir fincan), 100-175 mg

Çay: 150 ml (bir fincan), 70 mg

 

Bazı içeceklerde litre bazında kafein miktarı:

Türk kahvesi: 858 mg/L

Çözünebilir kahve: 509 mg/L

Dökme çay: 840 mg/L

Poşet çay: 218 mg/L

Enerji içeceği: 169 mg/L

Kola: 148 mg/L

 

Bağımlılık yapan maddeler arasında, dünyada yasal yollarla kullanılan en yaygın içecektir. Gün içerisinde en fazla 300 mg kafein tüketimi normal kabul edilirken, 700 mg’nin üzeri bağımlılık seviyesi olarak kabul edilmektedir. Günde ortalama 7-8 bardak çay ve 2-3 bardak kahve 700 mg demektir. Dikkat edilmelidir ki çocuklarda kafein duyarlılığı 3 kat daha fazladır. Günümüzde özellikle influencerlar tarafından “kahve içmeden güne başlayamıyorum” diyerek insanlara lanse edilen alışkanlık bağımlılığa yol açabilmektedir. Bu alışkanlığı edinen biri bir gün içmediğinde eksikliğini önemli ölçüde hissedecektir. Gereksinimi karşılanmadığında;

• Baş ağrısı,
• Yorgunluk,
• Uykusuzluk ya da uyku hali,
• Konsantrasyon eksikliği,
• İş gücü kaybı,
• Depresyon,
• Ülser başlangıcı,
• Çarpıntı

 şeklinde belirtiler hissedecektir. Bu bağımlılıktan kurtulmak için kahve yerine bitki çayları tercih edilebilir. Belirli bir süre sonra kafein vücudumuzdan atılacaktır.

 

Kahve içmeden güne başlayamayanlara tecrübeyle sabit öneriler:

Güne suyla başladığımızda, vücudumuz kafeinden çok daha sağlıklı bir şekilde uyanacaktır dilerseniz suyunuzu birkaç damla limon, nane ya da tarçınla tatlandırabilirsiniz. Böylece hem güne tatlı bir başlangıç yapmış olursunuz hem de metabolizmanız hızlanacaktır. Bitki çaylarında da aynı etkiyi görebilirsiniz.

 

Sınav zamanları için ise diyecek bir şey yok. Başarılar ve bol kahvelenmeler!