Cumhuriyet Tarihinin İlk Kadın Doktoru: Safiye Ali - BeautyCase

Türk Tıp Tarihinin ilk kadın doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadın olarak tarihe geçen Safiye Ali’nin hayat hikâyesini sizler için anlattım. İyi okumalar.

Safiye Ali’nin yaşadığı yıllarda, yaşadığı coğrafyada bir kadının doktor olabilmesi hayalden ibaretti. Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk kadın doktoru olabilmeyi başaran Safiye Ali’yi daha yakından tanıyalım.

1894 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Safiye Ali, dört kız kardeşin en küçüğüydü. Osmanlı İmparatorluğu döneminde çeşitli hizmetleriyle tanınmış bir ailede büyüyen Safiye Ali’nin babası sarayda yaver, annesi ise Mekke Şeyhülislamı'nın kızıdır. Babasını küçük yaşta kaybeden Safiye Ali, dedesi Emin Paşa'nın yanında büyüdü. Dolu dolu hayatının acı kaybına rağmen öğrenme hevesinden asla vazgeçmeyen Safiye Ali, Amerikan Koleji'nde öğrenimine başladı. Küçük yaşlardan beri okuyup öğrenmeye meraklı bir kişiliğe sahipti. Çok iyi bir eğitim alan Safiye Ali, henüz 16 yaşında olmasına rağmen 7 dilde çok iyi okuyup yazan başarılı biriydi. Kolej yıllarında doktor olmaya karar verse de o yıllarda bir kadının doktor olabilmesi sadece hayalden ibaretti. Sebebi ise kadınlar için uygun görülen tek meslek ebelikti ve kadınların doktor olabilmelerine kesinlikle olanak tanınmıyordu.

Kadınların en çok tepki ile karşılaştıkları mesleklerden biri olan doktorluk, başta Amerika Birleşik Devletleri’nin de içinde olduğu dünyadaki bütün kadınların zorlu bir mücadelesi sonunda doktor olmayı başarmışlardır. Tıp Fakültesi’ne kız öğrenci kabul edilmediği için Türkiye’de de yaşanan aynı mücadele başarı ile sonuçlanmış ve seçilen resmi kurumlar ihtiyacı göz önünde bulundurarak doktor olmak isteyen birkaç kız öğrenciyi Avrupa’ya göndermiştir. Bu birkaç kız öğrenciden biri olan Safiye Ali, I. Dünya savaşı sürerken çektiği maddi sıkıntılara rağmen doktor olma hayalinden asla vazgeçmedi. Almanya’da "kadın ve çocuk hastalıkları" üzerine uzmanlığını tamamlayan Safiye Ali, doktor olabilmek için çok zor şartlarda yaşamaya razı oldu. O yıllarda tuttuğu günlüğüne zorlu mücadelesini şu dizelerde dile getirdi Safiye Ali:

‘’Çöpten çıkarıp geceleri yediğim ekmek hiç ağrıma gitmiyor. Ülkemde tıp fakültesi varken buralarda olmam daha çok ağrıma gidiyor. Ne olursa olsun ülkeme doktor olarak döneceğim.’’

Dediğini yaptı ve Haziran 1923'te Türkiye'nin ilk kadın doktoru olarak diplomasını alarak Türkiye’ye geri döndü. Safiye Ali’nin İstanbul’a bir sonraki gelişinde artık ülkesi Türkiye Cumhuriyeti olmuştu. Cumhuriyet tarihinin ilk kadın doktoru olan Safiye Ali, ilk zamanlar tanınmadığı ve Türkiye de bir kadının doktorluk yapabileceğine inanılmadığı için muayenehanesine kimse gelmemiştir. Zamanla gelen hastalardan, doktor kadın olduğu için muayene ücretini az ödemek isteyenler bile olmuştur. İstanbul’da beş yıl doktorluk yapan Safiye Ali, maddi durumu olmayan hastalara anne - çocuk sağlığı üzerine verdiği karşılıksız destek tanınırlığını sağlamıştır. Hasta ve bakıma muhtaç çocuklar için Hilal-i Ahmer Muayenesi'ni kurdu. Kendi yaşadığı zorlukları başka kız öğrencileri de yaşamaması adına tıp fakültesine kız öğrencilerinde kabul edilmesi için mücadeleler verdi. Büyük mücadelesi başarıya ulaşan Safiye Ali, ülkenin tıp eğitimi veren ilk kadını oldu. Sağlık sorunları nedeniyle eşi ile birlikte gittiği Almanya’da İkinci Dünya Savaşında yaralanmış kişilere yardım etti. Yakalandığı kanser hastalığından kurtulamayan Safiye Ali, 1952’de hayatını kaybetti.

Doktor olma uğruna birçok zorluğa göğüs geren ve kadınlarında doktor olabileceğini ispatlayan kahraman kadınlardan biri olan Safiye Ali; Almanya’da, tıp eğitimi aldığı hastanede son nefesini vermeden önce ağzından şu dizeler döküldü:

Kadınlar size emanet…