Yaratıcılık, Toplum ve Kültür

Yaratıcılık bireyleri etkilediği gibi toplumların yaşantılarını da etkilemektedir. Giyim, yemek, mitoloji, mimari gibi konular toplumsal bir yaratıcılık kavramıyla şekillenir ve oluşur. Bu oluşumu etkileyen yaratıcılığın, toplum üzerindeki etkilerine beraber bakalım.

Her toplum kendine ait farklı bir yaratıcı potansiyele sahiptir. Japonların yemeklerinde, Afrikalıların maskelerinde, İskandinavların kültürünü etkileyen mitolojisinde, Anadolu’nun dokuma kilimlerinde, Avrupa’nın mimarisinde bunları görmek mümkündür. Toplumların bireylere olan tutumları ve kısıtlamaları, bireylerin yaratıcılıklarını önemli ölçüde etkilemektedir. Politik bir baskının sonucunda sanat eserlerinin etkilenmesi ve kadınların kısıtlanarak iş hayatına ve üretime katılmasının uygun görülmediği durumlarda yaratıcılığa yönelik kültürel yaklaşımları görmek mümkündür. Ya da Rönesans Dönemi gibi düşüncelerin özgür ve sanatın yoğun bir şekilde görüldüğü dönemde kültür ve yaratıcılık ilişkisine rastlayabiliriz. Kültürün bu kadar önemli olmasının nedeni; kümülatif, yeniliğe ve değişikliğe açık olmasından kaynaklanmaktadır. Kültür nesilden nesile aktarılan ve yenilenebilen de bir unsurdur aynı zamanda. Bu nedenle yüzyıllar önceki toplumların, kabilelerin sahip olduğu kültürel değerler günümüze kadar ulaşmış ve şekillendirilmiştir.

Günümüz toplumlarında yaratıcılık gitgide önem kazanmakta ve pek çok şirket yaratıcılık ve hayal gücüne öncelik vererek yatırım yapmaktadır. Bazı toplumların ise yaratıcılık konusunda diğer toplumlara göre daha hızlı şekilde gelişme kaydettiği görülmektedir. Bireyselci toplumlara ait bireylerin, kolektif toplumlardaki bireylere göre daha fazla fikir ürettiği ortaya koyulmuştur. Hem bireysel, hem kolektif özelliklere sahip karma toplumlarda ise yaratıcılığa ‘’izin veren’’ bir çevre yaratıldığı düşünülmektedir. Bireyselci toplum üyeleri, kalıpların dışına çıkmak ve özgür düşünmekte net bir şekilde daha iyidirler. Kolektif toplumlar ise yeni fikir bulmakta daha isteksizdirler. Bunun nedeni bireysel toplumlarla, fikirleri sınırlayacak toplumsal yargılar daha azdır ve özgür düşünmeye daha alışkındırlar. Kendi fikirleri, yaratımları kişisel hayatlarını daha fazla etkileyeceği için yaratıcı üretimde daha etkindirler. Kolektif toplumlar ise daha az fikir üretmesine karşın, fikirlerinin kalitesi bireysel toplumların fikirlerine eşit veya onlardan daha iyi olma özelliği göstermektedir.

Toplumların yaratıcı özelliklerinin şekillenmesinde de bazı etkenler vardır. Genel olarak toplumlarda sıklıkla ifade edilen “Başımıza icat çıkarma, saçma sapan düşünme, komik olma, gereksiz şeyler bunlar.” gibi bazı kalıplaşmış cümleler vardır. Bunlar, kişilerin yaratıcı düşüncelerini ve üretimlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle de toplumsal ve kültürel olarak yaratıcılığı, destekleyici ve motive edici unsurları benimsemeye çalışmak için bir toplumun da değişim için çaba sarf etmesi gerekmektedir.