Kanseri Önlemek Mümkün mü?

Hastalık dediğimizde akla gelen ilk hastalıklar genellikle kanser türleri oluyor. Birçok kanser türü bulunmakta; kimileri yaygın, kimileri nadir, kimileri tedavi edilebilir, kimileri tedavi edilemez. Peki, kanser önlenebilir mi? Hangi kanser türleri önlenebilir? Sorularına cevap arayalım isterseniz.

                                                                                                                                               

Kanser DNA'nın hasar alması sonucu hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve büyümesi olarak tanımlanmıştır. Alkol, sigara (tütün), genetik yatkınlık, bazı virüsler, obezite kanserler için risk faktörleridir. Yapacağımız sağlıklı seçimler bizlerin kanserden korunmasında önemli düzeyde etkilidir. Bunlar; sağlıklı beslenme, düzenli aktivite- spor olarak ilk söyleyeceğimiz şeyler. Ancak yazımda sizlere tedavinin en iyi sonuç verdiği kanser türlerini erkenden belirleyebilmek için kullanılan tarama testlerinden ve bazı kanser türlerini önlemeye yardımcı olan aşı türlerinden bahsetmek istiyorum.

                                                                                                                                               

Tarama testlerinin yapıldığı kanser türleri; meme, rahim ağzı, kolon ve akciğer kanserleridir. Bu tarama testlerini belirtiler görüldüğü andan itibaren elbette yaptırabilirsiniz ancak tarama testlerinin görevi belirtiler olmadan önce vücudunuzun ilgili kısmında kanser olup olmadığını kontrol etmesidir. Düzenli olarak tarama testleri yaptırmak meme, rahim ağzı ve kolorektal (kolon) kanserlerini tedavinin en iyi sonuç vermesinin muhtemel olduğu erken dönemde bulabilir. Yüksek risk altındaki bazı kişiler için akciğer kanseri taraması önerilmektedir. 

                                                                                                                                               

Mamogramlar meme kanserini erken teşhis etmenin en iyi yoludur. Diğer önemli yollardan birisi de düzenli olarak yapılması gereken kendi kendine meme muayenesidir. Rahim ağzı yani serviks kanserinin erken tanılamasında kullanılan tarama testi ise Pap-Smear Testi'dir. Bu test serviksteki kansere dönüşebilecek anormal hücrelerin tespit edilmesinde çok önemli yere sahiptir. Bu test sayesinde erken tanılanmış serviks kanserinin tedavi oranı da yükselmektedir. HPV (Human Papilloma Virüs) testi de serviksteki hücre değişikliklerine neden olabilecek virüsü arar.

                                                                                                                                               

Kolorektal kanser neredeyse her zaman kolon veya rektumdaki kanser öncesi poliplerden (anormal büyümeler) gelişir. Tarama testleri kanser öncesi polipleri bulabilir, böylece kansere dönüşmeden önce çıkarılabilirler. Tarama testleri ayrıca, tedavinin en iyi sonuç verdiği zaman olan erken kolorektal kanseri bulabilir. USPSTF (ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü), yoğun sigara içme öyküsü olan ve şu anda sigara içen veya son 15 yıl içinde bırakmış olan ve 50 ila 80 yaş arasındaki kişilere düşük doz bilgisayarlı tomografi (LDCT) ile yıllık akciğer kanseri taramasını önermektedir. 

                                                                                                                                             

Yine USPSTF asemptomatik kadınlarda yumurtalık kanseri taraması yapmayın önerisinde bulunmuştur. 55-69 yaş aralığındaki erkekler için prostat kanseri taraması bireysel karar dahilinde olmalıdır, 70 yaş ve üzeri erkekler için de prostat kanseri taraması yapmayın önerisinde bulunmuşlardır. Aynı merkez asemptomatik yetişkinlere de tiroid kanseri taraması yapılmamasını önermektedir. 

                                                                                                                                            

Kanserle mücadelede henüz iki aşı var. Bunlar HPV aşısı ve Hepatit B aşısı. Bazı kanserlere cinsel yolla bulaşan çok yaygın bir enfeksiyon olan İnsan Papilloma Virüsü (HPV) neden olur. HPV aşısı, bu kanserlere en sık neden olan HPV türlerine karşı koruma sağlar. HPV aşısı 11 ila 12 yaş aralığı için tavsiye edilir, ancak 9 yaşından itibaren verilebilir. HPV aşısı, henüz aşılanmamışlarsa, 26 yaşına kadar herkese önerilir. 26 yaşından büyük herkese HPV aşısı önerilmez. Bununla birlikte, 27 ila 45 yaşları arasında henüz aşılanmamış bazı yetişkinler, doktorlarıyla yeni HPV enfeksiyonu riskleri ve aşının olası faydaları hakkında konuştuktan sonra HPV aşısı olmaya karar verebilir. Bu yaş aralığında HPV aşısı daha az fayda sağlar, çünkü daha fazla insan HPV'ye zaten maruz kalmıştır. HPV aşısı, yeni HPV enfeksiyonlarını önler, ancak mevcut enfeksiyonları veya hastalıkları tedavi etmez. Bu nedenle HPV aşısı, HPV'ye herhangi bir maruz kalmadan önce verildiğinde en iyi sonucu verir. HPV aşısı, önerilen tarama kılavuzlarına göre rutin rahim ağzı kanseri tarama testlerinin (Pap-smear ve HPV testleri) yerini tutmaz .

                                                                                                                                           

Hepatit B, Hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır. Şiddeti, birkaç hafta süren (akut) hafif bir hastalıktan karaciğer hastalığına veya karaciğer kanserine yol açabilecek uzun süreli (kronik) ciddi bir hastalığa kadar değişir. Hepatit B aşısı, HBV enfeksiyonunu önlemek için tüm yaş grupları için mevcuttur.

Kanser hakkında detaylı bilgi almak isterseniz lütfen uzman sağlık çalışanlarına başvurunuz. Her sene 4 Şubat Dünya Kanser Günü olarak anılmaktadır. Sağlıklı günler!