Anlatı ve Sinemada Anlatı

Günlük yaşamda her yer anlatılarla kuşatılmıştır. Sokakta karşılaştığımız, evde ailemizle paylaştığımız her şey... Televizyon ve sinemada da anlatı formu ile üretim yapılır. Peki ama anlatı nedir? Detaylara bakalım.

Anlatı (narrative) kavramı; öykülerde, masallarda, televizyon dizilerinde, sinema filmlerinde, fabl ve romanlarda kısaca hemen hemen her yerde karşımıza çıkan bir kavramdır. Yapılan birkaç tanımdan en önemlisi şu şekildedir: Anlatı, belli bir zaman ve mekanda meydana gelen sebep sonuç ilişkisi içinde birbirine bağlanan olaylar, yaşantılar dizisidir. İnsanlar, bir olayı anlatı ile aktarırken aslında kendi dilleriyle bir "yeniden sunum- gösterim" yapmış olurlar. Barthes'e göre masal, komedya, resim, film hepsi birer anlatı formudur. 

Anlatı İzlencesi

Başlangıç durumunu sonuç durumuna ulaştıran temel dönüşümlerin gerçekleşme süreci ya da daha teknik bakarsak bir edim süzcesinin bir durum süzcesini etkileyip yeni bir duruma dönüştürmesidir. Ve bu dönüşüm 4 evre içerir:

EYLETİM, EDİNİM, EDİM, YAPTIRIM

Sinemada Anlatı

Sinema filmleri okunmayan ama yaşanan bir anlatı oluştururken; anlatım ve öyküleme tekniklerini çok güzel kullanır. Sinemasal anlatıda "kurmaca" birbirini izleyen, birbirine aklenen gerçek ve gerçeğe yakın bir senaryonun temelidir. Kurmacada birinci olay ikinciyi takip eder. Yönetmenler, olayları daha çekici ve inandırıcı kılmak ve doğal bir anlatı sunmak için çeşitli teknikler kullanırlar. Bunlar:

• Çizgisel Anlatı: Kurmaca ve anlatıda olaylar ve öykü sırayla ilerler. Sinemada her zaman tercih edilmez.
• Eksiltili Anlatı: Öykülemeyi hızlandırmak ve gerilimi artırmak için bazı ikincil olaylar atlanır. Örneğin; dedektiflik filmleri.
• Eş Zamanlı Anlatı: Aynı anda gerçekleşen eylemlere göndermede bulunan, iki olayın eş zamanlı anlatıldığı anlatılardır.
• Çizgisel Olmayan Anlatı: Anlatıya sonradan başlanılır, geriye dönüşler ileri sapmalar kurmacada işlenir.

Kurmaca anlatıda bu temel anlatı türleri işlenirken; asıl olan sahneleri ve sekansları birleştirmektir. Bu bağlamda 4 temel devamlılık esas olmaktadır. Bunlar: İçerik devamlılığı, hareket devamlılığı, konumda ve zamanda devamlılık. 

Sinemada Anlatı Dramatik Unsurları

• Sergileme
• Aksiyon Yükselişi
• Doruk Noktası
• Aksiyonun Düşüşü
• Anlatının Sonu

Sinemayı anlamlandıran yukarıda adlandırdığımız dramatik unsurlardır. Aynı zamanda bunlar birer anlatı formudur. Sinemadaki her metinde bir olay sergilenir, aksiyon sahneleri yaşanır, bir doruk noktası bulunur, asıl mesaj verilir, aksiyon yavaş yavaş iner ve anlatı sonlanır. Bu yazımda sizlere anlatı ve sinemada anlatı kavramların bahsetmeye çalıştım. Umarım faydalı olmuşumdur.