Zamanı Sorgulatan Film: Donnie Darko

2000’li yılların başlarında çekilen film 16 yaşındaki bir gencin başından geçenleri anlatıyor. Filmin başında Donnie bir gece uyurgezer şekilde tavşanı anımsatan namı değer Frank ile tanışıyor ve Frank’in dünyanın sonuna 28 gün kaldığını söylemesiyle birlikte hikayemiz başlıyor...

Film Donnie'nin bir dağ başında uyanmasıyla başlar. Burada ilk olarak Donnie'nin uyurgezer olabileceği akla gelir. Ancak ilerleyen vakitlerde bunun sadece uyurgezerlik ile ilgisi olmadığı ve Donnie'nin psikolojik tedavi almakta olduğu ortaya çıkar. Yazıda sık sık adı geçen Frank ise Donnie Darko’nun hayali arkadaşıdır. Bir diğer isim olan Gretchen ise Donnie’nin lisesine yeni gelen ve geldiği andan itibaren Donnie ile arasında çekim gücü olan kızımızdır. Roberta Sparrow ise başrolümüzün okulunda eskiden öğretmenlik yapmış ve zaman yolculuğuyla ilgili bir kitap yazmış hanımefendidir ancak hareketleri itibariyle kasabalılarca deli olarak görülür. Donnie Darko tüm bu kişilerle arasında bir bağ olduğuna inanır. Peki gerçekten bir bağ var mıdır yoksa Donnie tüm bunları kafasından mı uydurmuştur?

Öncelikle ana noktaları inceleyelim. Bir gece vakti uykusundan uyanıp geziye çıkan Donnie, Frank ile karşılaşır. Bu karşılaşma Donnie'nin Frank’i ilk görüşüdür. Frank ona dünyanın sonuna 28 gün kaldığını söyler ve aralarında gerçekleşen konuşmadan sonra Donnie Darko’nun evine hatta tam da Donnie'nin odasına bir uçak pervanesi düşer. Yani Donnie odasında olsaydı ölecektir. Yine de kaza çok önemsenmez ve hayat normale döner. Donnie okula gider. O gün sınıfa yeni bir kız gelir ve o sırada öğretmen ''en hoş bulduğun çocuğun yanına otur'' der. Ne şaşırtıcı ki kız bizim Donnie'nin yanını seçer. Donnie bir kitabın başkahramanı gibidir. Öyle ki Gretchen o kadar kişi arasından onu seçmiştir. Ayrıca cesurdur da kimsenin söylemeye cesaret edemediği şeyleri söyler hocalarına. Düşmanları bile vardır. Sınıfından iki zorba çocuk nedensiz yere sataşmaktadır Donnie’ye. O uçak kazasıyla birlikte dünya, Donnie’yi seçmiştir sanki.

Bunlar bir yanda dururken, Donnie’nin başına ilginç bir olay gelir. Bir okul çıkışı babasıyla arabada ilerlemektedirler ve neredeyse yolun ortasında dikilmiş bir kadına çarpacakken dururlar. Bu kişi yazının başında kısaca bahsettiğimiz Roberta Sparrow’dur. Çok yaşlı olduğundan artık hiçbir şey hatırlayamıyormuş gibi görünen Roberta, sadece Donnie'nin duyabileceği bir şey söyler: Dünya üzerinde yaşayan her canlı yalnız ölür. Donnie bu lafı anlamlandıramaz.

Derken bir gece vakti tekrar Frank'le yani bizim tavşan kostümlü arkadaşla karşılaşır. Frank ona ''Zaman yolculuğuna inanır mısın?'' der ve Donnie'nin zaman yolculuğuna ilgisi buradan itibaren başlar. Fizik hocasına gidip bu konuyla ilgili sorular sorar. Hocası ona Einstein ve Hawking'den alıntılar yapar ve şartlar sağlandığında bunun mümkün olduğunu söyler. Daha doğrusu "Eğer bir solucan deliği bulursan ve buna bir araçla girebilirsen teknik olarak zaman yolculuğu yapabilirsin’’ der. Ancak daha sonra kafası karışan Donnie'ye daha fazla yardım edemeyeceğini söyleyip, zaman kuramıyla ilgili bir kitap verir. Ve bilin bakalım kitabın yazarı kim: Roberta Sparrow. Donnie'ye göre tüm bunlar tesadüf olamaz. Bunların nedenini anlamak için ise Frank'in dediklerini yapmak zorundadır.

Kız arkadaşıyla yani Gretchen'la gittikleri sinemada Frank tekrar ortaya çıkar ve aralarında şöyle bir muhabbet geçer:

+ Şu aptal tavşan kostümünü neden giyiyorsun? 

- Peki sen neden o aptal insan kostümünü giyiyorsun?

Tabi bunun sonrasında Frank'in kostümünü çıkarttığını ve aslında tek gözü olmayan bir insan olduğunu görüyoruz. Her neyse...

Kafalar iyice karıştıysa son kısma doğru gelelim. Buradan sonra Donnie'nin ailesinin Los Angeles'a gittiğini ve onların yokluğu sırasında evde cadılar bayramı partisi verildiğini görüyoruz. Ayrıca geri sayım 6 saati göstermekte, dünyanın sonu yaklaşmaktadır. Bu sırada Gretchen’ın üzgün bir şekilde partiye geldiğini görüyoruz. Zaten olaylar burada patlak veriyor. Donnie, Gretchen'ın zaman yolunu buluyor yani bir nevi geleceği görüyor. Ancak ne gördüğünü film bize göstermediği gibi, Donnie de tek kelime etmiyor. Sadece Gretchen’a Roberta'nın evine gitmeleri gerektiğini söylüyor ve bisikletlerini kaptıkları gibi yola çıkıyorlar. Eve varıyorlar ancak evin içinde durum bekledikleri gibi olmuyor. Karşılarına liseden tanıdıkları zorba ikili çıkıp, Donnie ve Gretchen'a bıçakla saldırıyorlar. Bu sırada bir araba yaklaşıyor ve gelenleri polis zanneden zorbalar, çareyi kaçmakta buluyorlar. Gelenler polis değildir ancak Donnie'yi kurtarmıştır. Fakat gece vakti karanlığından yerde yatan Gretchen’ı görmemiş ve zavallıyı ezip geçmiştir. Gretchen'ı ezen kişi arabadan iner, cadılar bayramı için tavşan kostümü giyen bir genç olduğu anlaşılır. İsmi de Frank’tır (yan koltuktaki arkadaşı öyle seslenir).  Evet bu Frank, başından beri Donnie’nin hayali arkadaşı olarak nitelendirilen Frank’tir ancak Donnie’yi tanımamaktadır. Hatta olayın şoku içinde ne yapacağını bilemez. Bu sırada Donnie aniden, elindeki silahla ateş eder ve Frank'i tam olarak gözünden vurur. Son sahnede Gretchen'la birlikte bir DeLorean'a binerler ve yolda giderken gökyüzü yarılır. Birden daha önce aşina olduğumuz bir sahnede buluruz kendimizi. Uçak pervanesi aynı yere düşmektedir ve bu sefer odada Donnie vardır. 

Filmin sonunun kafa karıştırıcı olmasının birçok sebebi var. Bunlardan biri zamanı algılama biçimimiz. Bize göre zaman ileriye dönüktür, farklı zamanların aynı anda yaşanabilir olması hayal gücümüzün ötesinde kalmaktadır hatta cümle olarak bile çelişmektedir. Filmde Donnie'nin öngördükleri çıkmış en sonunda zaman aracını yani DeLorean marka arabasını da alıp yolculuğa yani zaman yolculuğuna başlamıştır. Ve gök yarıldığında bunu gerçekleştirip her şeyin değişebileceği o güne gitmiştir. Ama aslında zaman yolculuğu yapan tek kişi o değildir. Film boyunca bir hayalet gibi karşısına çıkan Frank'in ruhu veya kendisi uyarmıştır onu ya da belki de tüm bunlar ölmek ve öldürmek istemeyen Frank’ın bu sonu değiştirebilmek için uğraşıdır. Tüm bunlar farklı boyutların, paralel evrenlerin olabileceğinin göstergesidir. Film için rahat konuşmak kolay peki gerçekte paralel evrenlerin veya zaman yolculuğunun olup olmadığı nasıl bilinebilir? Buna inananlar paranoyak veya deli midir? Sanırım cevabı filmin açılışında çalan şarkının sözlerinde bulabiliriz:

Sana uçabileceğimizi söylemiştim çünkü hepimizin kanatları var ama bazılarımız nedense uçamıyor.

Hepimizin gözleri var ama kim bilir belki de göremiyoruz...