Neoklasik Dönemin Önemli Ressamı: Jacques-Louis David

Fransız ressam David’in birkaç eserini ve bu eserlerinin özelliklerini tarihi ve toplumsal açıdan inceledim. Avrupa sanatına ve sanat tarihine merakınız var ise sakın bu yazıyı okumadan geçmeyin!

SANAT'TA NEOKLASİSİZM

David ve eserlerinden bahsetmeden önce kısaca neoklasik dönemin eserlerinin ortak özelliklerinden bahsedelim. Böylece neoklasik dönemi daha iyi kavramış ve tanımlamış oluruz:

• Çıplaklık: Özellikle de erkek figürlerinde daha ön planda. Çıplaklık önemli bir faktör neoklasik dönemde, çünkü ressamın anatomi bilgisini ve anatomideki yeteneğini gösterebilmesi kas ve enerjilerini yansıtabilmesi açısından önemlidir. Aynı zamanda çıplaklık; mükemmelliği, orantıyı ve uyumu sembolize eder.
• Jest ve mimikler: Ressamların eserlerinde figürlerin kahramanlığını ve kahramanlık öyküsünü ifade edebilmesi için kullanılır.
• “Antik” olması: Antik Yunan ve Roma’daki medeniyet ve demokrasi ilkesini 18. yüzyılda da gösterebilme anlayışı hakim.
• Akademik: 18. yüzyıl yöneticilerinin eğitilmesi ve toplumun ihtiyaçlarını yansıtması gerekir.

 Sonuç olarak “history painting” yani tarih resmi türü 18. yüzyılın en önemli resim türü oldu.

JACQUES-LOUIS DAVID (1748-1825)

Otoportre, 1794

David, ressam olmaya karar verdiğinde ressam Boucher’i ziyaret etti ve onun öğrencisi olmak istedi. Boucher, onun daha genç bir ustayla çalışması gerektiğini söyleyerek Vien’e gönderdi. Academy’de* Vien’le bir süre çalıştı. Daha öncesinde Boucher ve Poussin’den etkilenen David, o dönemin ressamlarının eserlerini sergilediği ve yarıştırdığı Prix de Rome isimli yarışmaya 4 kez katıldı ve 1774’te dördüncü kez katıldığında birinci olmuştu. Kazandığı eseri Antiochus ve Stratonice'dir. (Orijinal ismi: Erasistratus'un, Antiochus'un hastalığının nedenini keşfetmesi)

(*Academy: Rönesans döneminde kurulan ve on yedinci yüzyılda yaygınlaşan sanat akademileri, sanatçıların mesleki itibarını iyileştirmenin yanı sıra eğitim de verdikleri kuruluşlardı.)

Antiochus ve Stratonice, 1774

Mars ve Minerva'nın Savaşı eseri, Prix de Rome yarışmasına ilk kez katıldığındaki çalışmasıydı. O sene kazanamadığı için kendini eve hapsedip yeme ve içmeden kesmişti. Eserde, Rokoko ve Barok dönemlerinden izler görüyoruz: Çıplak kadının bulutun üzerinde yatıyor olması, uçan putto* ve bir de doğa manzarası. Yukarıda gördüğünüz yani kazandığı resmi Antiochus ve Stratonice'i, Mars ve Minevra'nın Savaşı ile kıyasladığımızda resimde yatay bir eksenle dengenin kurulduğunu, arka planında mimari yapıları ve figürlerin birbirleriyle iletişim halinde olduğunu görebiliyoruz.

(*Putto: Çıplak, kanatlı ve tombul bir erkek çocuk olarak tasvir edilen bir figürdür.)

Mars ve Minerva'nın Savaşı, 1771

David, Roma’daki Academy'de 1775-1780 yılları arasında okudu ve İtalya’da Caravaggio’yu keşfetti. Kendisin birçok eserini Academy'deki “Salon”da sergiledi. Bunlardan en meşhuru kesinlikle 1785’te resmettiği Horas Kardeşlerinin Yemini'dir. Bu eser Fransız Devrimi'nden 5 yıl önce 1784'te resmedildi. Dolayısıyla siyasi ve tarihi anlamda bir devrimci eser değildir. Bununla birlikte, devrimci coşkusunun zirvesi sırasında, David bu çalışmayı Devrim'in önsezisi olarak yeniden sembolize etmeye çalıştı.

Eseri elinizle dikey olarak ikiye bölün: Solda vatanseverlik ve kahramanlığı bünyesinde barındıran erkek figürleri görüyoruz, aktifler ve bir amaçları var. Sağda duygusallığı, yani umutsuzluk ve üzüntüyü, somutlaştıran kadın figürleri görüyoruz. Onlar resimde pasif ve mağdur olarak sembolize edilmişler. Böyle bir cinsiyet ayrımının nedenine gelirsek: Kültürün Rokoko “feminizasyonuna” yani şehvet, kadın çıplaklığı ve zevk vurgusuna tepki olarak 18. yüzyıl Fransası'nda eril veya erkek olarak kabul edilen değerlerin vurgulanmasıdır.

Horas Kardeşlerinin Yemini, 1784

Fransız Devrimi'nin ilk on yılı Terör Yılları olarak bilinir ve bu dönemde aşırı şiddet ve istikrarsızlık bulunuyordu. Devrim döneminde, 1792'de, David milletvekili oldu ve kendi gibi milletvekili olan Marat ile arkadaş oldu. Fransa Kralı XVI Louis'nin 1793'te idam edilmesi adına oy kullandı. Marat, aynı yıl Fransız yazar ve suikastçı Charlotte Corday tarafından öldürüldüğünde, Fransız Devrimi'nin önde gelenlerinden bir devlet adamı olan Robespierre, David'den Marat'ın bir portresini çizmesini istedi, işte bu eseri Marat'ın Ölümü'dür. Böylece sonraki nesiller onu Devrim'in bir kahramanı ve şehidi olarak hatırlayacaktı.

Resmi incelediğinizde Marat'ın yarası hâlâ kanıyor ama hâlâ kalemi ve kağıdı tutuyor ve cinayet silahı da Marat'ın yanında yatıyo. Bu resimde bakınca sadelik ve sükunet olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca resimde Marat'ın bir küvette olduğunu görüyoruz. Bunun sebebi Marat'ın ciddi bir cilt hastalığının olması ve ağrılarını hafifletmek için uzun tıbbi banyolar yapmak zorunda kalmasıdır.

Marat'ın Ölümü, 1793