Nedir Bu Kendini Gerçekleştiren Kehanet?

Kültür ve Sanat - 20 Aralık, 2021 - Okuma Süresi: 3 Dk.

20 Aralık, 2021

Nedir Bu Kendini Gerçekleştiren Kehanet?

Çoğu kişi tarafından "Ben hissetmiştim altıncı hissim kuvvetli" diye yorumlanan olgunun, aslında psikolojide “kendini gerçekleştiren kehanet” ya da “pygmalion etkisi” olarak adlandırıldığını biliyor muydunuz? Ayrıntılar yazımda!

Kendini gerçekleştiren kehanet, pygmalion etkisi veya beklenti etkisi olarak da edebiyat ve psikolojide bilinen bir olgudur. İlk defa sosyolog Robert Merton tarafından tanımlanan kendini gerçekleştiren kehanet terimi;  "Bir durumun yanlış tanımlanması, yanlışı doğru hale getiren yeni bir davranışa yol açar" şeklinde tanımlamasıyla bilim dünyasında yerini aldı. Peki bu bilinen kavram sadece olumsuz şeylerle mi karşımıza çıkar?

Harvard Üniversitesi profesörlerinden Robert Rosenthal'ın 1968 yılında yaptığı 18 öğretmenin ve 650 öğrencinin yer aldığı araştırmada deney ve kontrol grubu olmak üzere iki gruptan meydana gelmektedir. Öğrencilerin eşit olarak dağıtıldığı bu grupta "zeki grup" denilen bir grup oluşturulmuştur. Grubun kilit noktası ise hiçbir öğrenci ileri derecede zeki ve çalışkan değildir. Fakat gruptaki öğrenciler için ileri zekâ düzeyinde oldukları ve yüksek bir gelişim potansiyeli gösterdikleri söylenmiştir. Deney grubu olan bu iki gruba da bir yıl boyunca eşit sayıda ve aynı eğitim uygulanacak şekilde ders verilmiştir. Bir yılın sonunda her iki grubun değerlendirilmesine bakıldığında  “ileri zekâlı” grup olarak adlandırılan bu grubun daha iyi gelişim gösterdiği ve diğer gruba oranla zekâ seviyelerinin daha iyi artış gösterdiği gözlemlenmiştir. Araştırmacılara göre başkalarından belirli bir davranış beklendiğinde, karşıdaki kişi beklenilen davranışı karşılamaya yönelik çalışıyor. Dolayısıyla beklentinin gerçekleşme ihtimali artıyor. Bilinenin aksine kendini gerçekleştiren kehanet kişinin kendiyle ilgili inançları ile ve altıncı hissin kuvvetli olmasından kaynaklı oluşmuyor, başkalarının düşünceleri de insan psikolojisini etkileyerek benzer bir sonuç oluşturuyor.

Nedir Bu Kendini Gerçekleştiren Kehanet?

Kültürümüzde sıklıkla karşılaştığımız “aklıma gelen başıma geldi” olarak sıklıkla duyduğumuz ya da kendimize “ben demiştim” dediğimiz durumların hayatı büyük oranda etkilemektedir. Bilimsel olarak da var olan “kendini gerçekleştiren kehanet ” kavramı, psikolojinin şekillenmesinde rol oynayan Yunan mitolojisinde şöyle yer almaktadır:

Karpasia’nın kurucusu olan Kral Pygmalion bir heykeltıraştır. Yaptığı heykeller ile sarayın dört bir yanını süsler. Etrafında bir sürü kadın olmasına rağmen hiçbirini beğenmez ve bir gün bembeyaz bir mermerden hayalindeki kadının heykelini yapmaya karar verir. Çok çalışmalar sonucunda bitirdiği bu heykele aşık olur. Her geçen gün bu heykele aşkı büyümektedir ve artık bu aşk ona acı vermeye başlar. Bu durumu fark eden aşk tanrısı Afrodit, Pygmalion’un çaresizliği karşısında ona yardım etmeye karar verir. Pymalion bir gün kendi heykeline dokunduğunda sert ve soğuk olmadığını, yüzüne renk, bedenine can geldiğini gördüğünde sevinçten ne yapacağını bilmez. Üstelik heykel ona sevgi ile bakmaktadır. Bu duruma çok sevinen Pygmalion, bu güzel kadına Galatea ismini verir.

Kral Pygmalion'dan esinlenerek psikoloji litaratüründe ortaya çıkan bu kavrama göre bir konuda beklentiye sahip olmamız; bu konudaki davranışlarımızı, tutkularımızı ve davranış şeklimizi etkileyerek hayatımızın büyük bir kısmını oluşturur. Hatta bu döngüye çevremizin davranışları ve beklentilerinin de dâhil olduğunu söylemek mümkün.

Haftalığın PeP'te!

İlk 15'a giren her içerik ile 200 TL kazan!

En popüler yazar sen ol!

Okunma puanını artır, kazan!

Liderlik Tablosu'na göz at!

Bu haftanın en çok okunanları.

E-bültenimize abone ol!

Haftanın en popüler içerikleri, en çok kazananlar ve staj haberleri bültenimizde.

Gizlilik Sözleşmesi'nde belirtilen hüküm ve koşulları kabul ediyorum.