Kişilerarası Sevgi ve Çekicilik 2

Fiziksel yakınlık ve aşinalığın kişilerarası sevgi ve çekicilikteki rolünü inceledikten sonra, şimdi sıra benzerlik ve olumlu kişilik özelliklerini incelemeye geldi. Keyifli okumalar dilerim

3. Benzerlik: Genellikle tutumları, geçmiş yaşantıları, kişilikleri… bizimkine benzer insanları sevme eğilimimiz yüksektir. Theodore Newcomb tarafından 1961’de yapılan yapılan bir çalışmada Michigan Üniversitesi’nde okuyan erkek lisans öğrencilerini yapacağı araştırmaya dahil olmaları koşuluyla üniversiteye yakın bir yurda ücretsiz olarak yerleştirdi. Öğrenciler yurda yerleştirilmeden önce tutum ve değerleri ölçüldü ve sonrasında öğrencilerin yarısı birbirine benzer tutumları olan kişilerle aynı odaya yerleştirilirken yarısı da farklı tutumlara sahip kişilerle aynı odaya yerleştirildi. Dönem sonunda, benzer tutumlara sahip kişiler güçlük arkadaşlık ilişkisi gösterme eğilimindeyken farklı tutumlara sahip bireylerin aynı odada kalmaları arkadaşlık ilişkisi geliştirmemiştir.

 Benzerlik sadece tutumlarla değil art alan benzerliği (din, siyaset, eğitim düzeyi vb.) de eklendiğinde çekiciliği daha çok arttırmaktadır.

 Peki neden bize benzeyen insanları seçeriz? Çünkü genellikle bizim için ödüllendirici sonuçları vardır. Bizimle benzer tutumlara sahip biriyle birlikte olmak benzer etkinliklerde buluşmayı, onaylanma ihtiyacının karşılanması, güvenli dünya ihtiyacı ve daha az eleştiriyi de beraberinde getirir.

 

                                                         

 Mesela geleneksel evlilik ilişkilerinde roller faklı (kadının genelde evde olması, erkeğin ise ekonomik kazanç sağlaması) olsa bile partnerler bu rolleri kabul edip uyguladığında tamamlayıcılık sağlanır. Yine benzerlik ilkesine dönecek olursak çiftler benzer değer ve düşüncelere sahip olduğu zaman tamamlayıcılık artar ve bu şekilde çekicilik artabilir.

 Fakat benzerlik de bir süre sonra ters işleyebilir. Monotonlaşma, doygunluk gibi durumları ortaya çıkarabilir. Farklı ilgileri olan kişilerle etkileşim içinde olmak birbirine yararlı olabilecek bilgileri birleştirmemize, farklı uzmanlıklara ve yeniliklere kapı açar.

4. Olumlu Kişilik Özellikler: Birini diğerinden daha fazla sevmemize neden olan etmenler tabi ki kültürel farklılıklardan etkilenir fakat Anderson'un (1965) yaptığı ve 555 sıfat kullandığı çalışmada insanların verdiği yanıtlar tutarlıydı ve bazı belirgin kişilik özellikleri vardı. En çok tercih edilen özellikler arasında cana yakınlık, içtenlik, dürüstlük, güven gibi sıfatlar yer alırken en az tercih edilenler arasında sahtekarlık gelmekteydi.

                                                 

İnsanlar; nesneleri, kişileri seven, onları öven ve onaylayan kişileri daha çok sevme ve cana yakın algılama eğilimindedirler. Cana yakınlığın yanı sıra bir diğer kabul gören belirgin özellik ise yetenektir. Genellikle yetenekli ve zeki insanları severiz. Bir çalışmada (Leary ve ark. 1986) katılımcılara biri sıkıcı, öbürü ilginç, eğlenceli konuşmacı olmak üzere iki farklı konuşmacının sohbeti dinletildi. Katılımcılar sıkıcı konuşmacıları daha az severken ilginç konuşmacıyı daha fazla sevme eğilimindeydiler. Yeteneğin sevgiye yol açtığını bilsek de tamamen kusursuz insanları sevmeyiz. Çünkü bu durum bizi rahatsız eder ve ona ulaşılabilirlik düzeyimizi azaltır. Aronson ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada (1966) katılımcılar bir öğrencinin oyun kampına girmek için sergilediği davranışı dinlediler. Bir koşulda aday çok iyi performans sergilerken diğer koşulda orta düzey bir performans sergiliyor. Bu esnada yetenek sevgiye yol açar ilkesi etkisini gösterdi ve katılımcılar iyi edim sergileyen adayı daha çok sevdiler. Bunun yanı sıra adayların üstüne kahve döktüğüne dair bilgi verildiğinde katılımcılar “o da bizden biri” düşüncesini devreye sokarak kahve dökülmediği koşuldan daha çok sevilme eğilimindeydi.

Peki bir ilişkiye başlarken bize hoş, çekici gelen kişilik özellikleri daha sonrasında o ilişkinin bozulmasına yol açar mı? Böyle bir durumda o özellikler “ölümcül çekimler” olarak adlandırılır. Mesela başlangıçta çok akılcı/özgüvenli davranan birini daha sonları kibirli olarak değerlendirebiliriz. Bununla birlikte başlangıçta benzerliğin az olduğu romantik ilişkilerde ölümcük çekim olasılığı daha fazladır.