Doğanın Türkiye'ye Armağanı: Endemik Bitkiler

Endemizm; bulunduğu bölgenin ekolojik şartları yüzünden yalnızca belirli bölgede yetişen, dünyanın başka yerinde yetişme ihtimali olmayan, yöreye özgü hayvan/bitki türüdür. Peki ülkemizde yetişen bitki türlerinden bazıları nelerdir? Öğrenmek için yazımı okuyabilirsiniz.

Ülkemiz, dünyanın en zengin endemik bitki ve hayvan türlerine ev sahipliği yapan bir coğrafyaya kuruludur. Türkiye’de 3 binden fazla endemik bitki yer aldığını söylesek ne dersiniz? Tabii ki bu yazımda 3 binden fazla türü konu edinmeyeceğim. Aralarından birkaç tane endemik bitkiyi burada paylaşacağım. Amacım ülkemizin güzelliklerini tanıtmakla beraber merak duygusunu kamçılamak. 

Bazı bitkiler dünyada yalnızca Anadolu’da yetişiyor. Bilim insanlarının da turistlerin de ilgisini çeken bitki türleri, koruma altına alınıyor ve sonraki nesillere aktarılmayı bekliyor. Türkiye’nin birbirinden farklı-zengin jeolojik yapısı ve mikroklimatik çeşitliliği endemik bulunan bitki ve hayvanlar için doğal yaşam alanı oluşturuyor. Bu zenginlik hem turistlerin hem de bilim insanlarının dikkatini çekiyor. Ülkemizde ve hatta dünyanın çeşitli bölgelerinde giderek azalmakta olan türler söz konusuyken dünyanın ülkemiz bu konuda önemli endemik bitki türü mirasları arasında yer alıyor. 

Türkiye’deki bitki türü sayısı 9 bin ve bunun 3 bini endemik. İnanılmaz bir sayı değil mi? Ülkemizin coğrafyası ve üç kıtayı birbirine bağlaması yani doğal bir köprü olması, çeşitli coğrafi özellikleri ve coğrafi farklılığın getirdiği iklim çeşitliliği nedeniyle Türkiye'de, dünyada benzerine az rastlanan bir bitki çeşitliliği bulunuyor. Yalnızca bu coğrafyada yetişen ve burada yaşayan bitki türleri giderek daha çok insanın ilgisini çekiyor. Bunların korunması için sürdürülen faaliyetler de aynı orantıda çeşitleniyor. Bu türlerin bazılarını sizler için derledim. İyi okumalar!

Kazdağı Göknarı – Abies Equi-Trojani

Bu bitkinin en çok görüldüğü yer Kazdağları'dır. Bundandır ki yerli adını buradan diğer adını da Truva'dan alıyor. Çamgiller ailesinde yer alan Kazdağı Göknarı 1883 yılında keşfedildiğinde başka bir Göknar türünün varyetesi sanılmış ancak daha sonra yeni bir tür olduğu anlaşılmıştır. Dünya çapındaki adını ise antik dönem kentlerinden Truva'dan alıyor. 

Muş Lalesi – Tulipa Sintenisii Baker

Bulanık Ovalarında ve Muş'ta görülen bu tür, botanik turizminin ülkemizde gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Bitki gözlemciliği yapan bilim insanları ve turistler sayesinde gerek yerel açıdan gerek sosyal ve ekonomik açıdan kalkınmasına büyük katkılar sağlayan bir lale çeşidimizdir. Kış aylarının bitimine doğru ortaya çıktığını da ekleyelim.

Van Ters Lalesi – Fritillaria Imperialis

Birçok kültür hatta din için hüznün ve acının sembolü olarak kabul edilmiş en eski süs bitkisi olan Ters Lale, efsanelere de konu olan bir bitkidir. Ters lale,  Anadolu coğrafyasına ait endemik bitki türlerinden biridir ve dünya üzerinde bilinen 165 türü ve alt türü bulunmaktadır.

Kapadokya Soğanı – Allium Cappadocicum

Nevşehir'in Kapadokya'sına ait soğan, ülkemizin tam olarak bu ilinde yetişen endemik bitkilerinden. Küçük küçük bir sürü çiçekten oluşan Kapadokya soğanı, ağustos ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır.

Anadolu Sığlası – Liquidambar Orientalis

Efsanelere konu olan bir diğer bitki türümüz  Anadolu Sığlası. Türkiye’de Batı Akdeniz ve Güney Ege bölgelerinin sınırlı alanlarda yetişen ve “Günlük Ağacı” olarak da adlandırılan sığla, 20 metreye kadar boy atabilmektedir ve görünüş olarak çınarı andırmaktadır.

Piyan, Eber Sarısı – Thermopsis Turcica

Ülkemizde keşfi biraz 1982 yılında yapılan Eber Sarısı, sadece Eber ve Akşehir göllerinin yamaçlarında doğal olarak yetişmektedir. Nesli tükenmekte olan bitkiler arasında yer alan Eber Sarısı, sarı çiçekli, otsu ve 35-80 cm arasında uzunluğa sahiptir. En önemli özelliği bir çiçekten 3 meyve verebilmesidir.