Çağımızın Vebası Saçma Kavramı, Sisifos Söyleni ve Albert Camus

Sisifof söylentisi nedir? Albert Camus özgürlüğün mevcudiyeti hakkında ne düşünüyor? Bu mitolojik hikayenin Albert Camus tarafından yorumlanmış hali olan "Sisifof Söyleni"ni inceledim.

Gerçekten önemli olan tek felsefe sorunu vardır: İntihar. Yaşamın yaşanmaya değip değmediği konusunda bir yargıya varmak, felsefenin temel sorusuna cevap vermektir. 

Sisifos, Yunan mitolojisinde tanrılar tarafından lanetlenmiş olup Efira'nın ilk kralıdır. Kavurucu güneşin insanların teninde iz bırakmak istediği bir gün güneş yalnızca ırmak tanrısı Aposos'un kızı Aegina üzerinde parlamaz. Aegina yeryüzünde, yer altında, dağların ardına saklanan bulutlarda dahi bulunamaz. Aegina, Zeus tarafından kaçırılmıştır. Zeus ile Efira'ya gelen Aegina'nın yerini Sisifos bilmektedir. Sisifos, Aposos'a yardım edebileceğini ancak bunun elbette bir karşılığı olacağını söyler. Irmak tanrısı tarafından kabul edilen teklif, Sisifos'un sonunu getirecektir. Bir tanrı ve bir insan tarafından yapılan bu anlaşmayı duyan Zeus, önlenemez bir hiddetle kavrulmaktadır. Zeus, Sisifos'u cezalandırması için ölüm meleği Thanatos'u görevlendirir ancak Thanatos görevini yerine getiremez, görevini yerine getiremediği gibi Sisifos tarafından yer altı dünyasında zincire vurulur. Ölüm tanrısı zincire vurulduğu için yeryüzünde ölüm gerçekleşmez. Bu durum doğanın düzenini bozar ve kaosa neden olur. Thanatos'un zincirlerinden kurtulması, özgürlüğüne kavuşması ve doğanın eski düzenine dönebilmesi için Zeus'un müdahalesi gerekir. Zeus öfke kavramının ete kemiğe bürünmüş halidir artık. Tahmin edilebilir son gerçekleşir. Sisifos, Zeus'un gazabından kurtulamamıştır. Sonsuza kadar yer altı dünyasına mahkum edilmiştir. Ölüler ülkesine terk edilmiş, tanrılar tarafından lanetlenmiş bir ölümlüdür artık o. Sisifos karısına cenaze töreni istemediğini yıllar önce söylemiştir. Ölülere hükmeden yer altı dünyasının tanrısı Hades bu durumun uygun olmadığını düşünerek Sisifos'un karısının isteğini kabul eder. Sisifos yeryüzüne dönebilecektir ancak laneti de onunla beraber gidecektir. Sisifos'un yeryüzündeki cezası iri bir kayayı bir tepenin doruğuna yuvarlayarak çıkarmaktır.  Basit bir görev görünümlü olan cezanın perde arkasında sonsuza kadar sürecek eylemin anlamsızlığı vardır. Sisifos, kayayı doruğa ulaştırdığında kaya aşağı yuvarlanır ve Sisifos kayayı yeniden doruğa çıkarmak zorunda kalır. Yeniden. Yeniden. Ve yeniden. Ömrünün sonuna kadar bu eylemi yapmakla yükümlüdür. Gerçekleştirdiği eylem son derece anlamsızdır.

Camus, insan hayatının saçmalığı vurgusunu yaparken Yunan mitolojisi saçma kavramının çerçevesi olmuştur. Sisifos Söyleni'ni okurken ontoloji disiplinin de yakınında dolaşmış oluyoruz. Sisifos Söyleni bizlere varlığın neden var olduğu, evrenin ve insanın bir amacının olup olmadığını, varlıkta özgürlüğün mevcudiyetini sorgulatmaktadır. Biz okurlar olarak kendimize bu soruları sorarken Camus, eserinde bu soruların yanıtını kendi bakış açısına göre vermiştir. Ona göre bir varoluş sebebi yoktur. Evrenin ve insanın anlamlı bir amacı yoktur. Rutin işlerin, insan duygularının, evrenin düzeninin işleyip işlememesinin bir anlamı yoktur. İnsanın varoluşu tam anlamıyla saçma ve boşunadır. Varoluş anlamsızdır. Camus, anlamsızlık kavramının altını kalın çizgilerle çizerken 'uyumsuz' kelimesini sık sık tekrar etmiştir. Peki yazarımız özgürlüğün mevcudiyeti hakkında ne düşünüyor? Camus'a göre insan hayatının sonu elbette ölümdür. Ölüm, kaçınılmaz olandır. Eğer ölümden kaçamıyorsak yaptığımız eylemlerin ne kadarında özgürüz? Özgürlük içi boş asla ulaşılamayacak olandır. Camus, tüm bu soruları yanıtladıktan önemli bir kelimenin daha altını çizer: İntihar. Ona göre, intihar bizi varoluşun saçmalığından kurtardığı için saygı duyulması gereken bir olgudur.