Büyük Yok Oluş: Permiyen

Permiyen Dönemi'ni daha önce hiç duydunuz mu? Dünya tarihindeki en büyük yok oluş Permiyen Dönemi'nde gerçekleşti. Peki bu dönemde neler oldu? Permiyen Dönemi hakkında merak ettikleriniz yazımda. İyi okumalar!

Dünyamız Güneş'e olan uzaklığı, atmosferi ve sıvı halde barındırdığı sularıyla üzerinde yaşam barındıran bildiğimiz tek gezegendir. Gezegenimizin doğal güzelliklerini saymakla bitiremeyeceğimiz gibi, kitlesel yok oluşlara da ev sahipliği yaptığını jeolojik araştırmalar sayesinde biliyoruz. Dünya, bildiğimiz kadarıyla 4.5 milyar yıldır varlığını sürdürüyor ve bu 4.5 milyar yıllık süreç boyunca beş kitlesel yok oluş gerçekleşti. Canlı yaşamını yok olmanın eşiğine getiren bu beş kitlesel yok oluştan biri de Permiyen yok oluşudur.

 

 

 

 

Permiyen Dönemi paleozoik zamanın altıncı alt bölümü olarak permiyen kayaç sistemlerinin oluştuğu jeolojik zaman dilimidir. Günümüzden 292 milyon yıl önce başlayıp 252 yıl önce sona erdiği ve bu dönemin 40 milyon yıl boyunca devam ettiği kabul ediliyor. Karaların büyük bir bölümünü etkisi altına alan kurak iklim, yağmur ormanlarını olumsuz etkilemekteydi. Dönemin sonuna doğru yağmur ormanları neredeyse ortadan kalktı. Karasal flora (bölgedeki bitkilerin tümüne verilen ad) baskın olarak kozalaklı bitkilerin de aralarında bulunduğu açık tohumlarla oluşuyordu. Permiyen omurgalı faunası (bölgede yaşayan hayvanların tümüne verilen ad) yaygın bir gelişme ve çeşitlenme yaşıyordu. Sürüngenlerin de yükseldiği bir dönemdi. Permiyen sürüngenlerinin fosil kayıtları günümüzde oldukça zengindir.

Permiyen sonunda görülen ve tüm türlerin yüzde 90 ila 95’inin ortadan kalktığı yok oluş Fanerozoik’in en büyük yok oluşudur. Omurgalılar, böcek ve bitkilerin dahil olduğu karasal türlerin yüzde yetmişi ortadan kalktı. Bitkiler de bu yok oluştan ciddi biçimde etkilendi. Ancak büyük bitki grupları hayvanlar gibi tamamen yok olmadı. Bu bitkisel yok oluşa neden olan sebepler bugün için halâ tartışma konusudur. Pek çok bilim insanı bir gök cisminin dünyaya çarpması tezini kabul ederken deniz yaşamının büyük bir bölümünün yok olması ve kara sürüngenlerinin üçte ikisinin hayatta kalması başka nedenlerin de olması gerektiğini düşündürüyor. Isıl değişimler ve özellikle Sibirya’daki volkanik faaliyetler bu nedenler arasındadır.

 

 

 

 

Yeryüzüne bir gök cisminin çarpmış olduğunu bir kenara bırakırsak volkanik aktivite ve sera gazı salınımına bağlanan bu olayda biyoçeşitlilik büyük oranda tahrip olduğu için dünya üzerindeki yaşamın kendisini toparlamasının diğer olaylarından daha uzun sürdüğü düşünülüyor. Ayrıca bu yok oluş olayı böceklerde bilinen tek kitlesel yok oluştur. Sudaki canlı yaşamının yok olmasının ana nedenleri suyun asit ve metal oranının artması, sülfürik zehirlenme ve oksijen kaybı olduğu düşünülüyor. Isınan sularda oksijen oranı hızla düştüğü için su canlıları ihtiyaç duydukları oksijeni karşılayamayarak kitlesel olarak yok oldular. Karadaki canlılar ise atmosferdeki sera gazları ve oksijenin azalması türlerin yüzde yetmişinin sonunu getirdi. Ortaya çıkan atmosferik koşullar ve suların ısınmaya başlaması günümüzdeki duruma oldukça benziyor. Elbette oluşan koşullar bu defa doğal yollarla değil insan kaynaklı oluşuyor.