Bir Teslimiyet Filmi: Bab'aziz

İç içe geçen hikayeler ile filmin sonunu tahmin edemeyeceğiniz gibi acaba bir şey kaçırdım mı düşüncesi ile tekrar izlemeye başlayacağınız bir film incelemesi ile karşınızdayım. Bab'Aziz, her sahnesinde, her hikayesinde derin manalar taşıyan bir filmdir. İsterseniz bu hikayeleri bir de buradan okuyalım.

Tunuslu yönetmen Nacer Khemir'in yönettiği Bab'Aziz, çöl yolculuğunu anlatan tasavvuf temelli bir filmdir. Filmde Doğu kültürü gerek mimari gerek müziği gerekse dansıyla defalarca izleyici ile buluşuyor. Filmin asıl karakteri yaşlı bir derviş ile torunu İsthar'dır. Baba Aziz, gözleri görmediği halde "Beni yaratan elbet yolumu gösterir." düşüncesine bağlılığı ile çölde menzile varacağından şüphesi olmayan bir derviştir.  Filmde yol kavramı bir metafor olarak kullanılmıştır ve Baba Aziz herkesin kendine ait bir yolunun olduğunu torununa sürekli aktarıyor. Bu yolda dede, yolculuğa devam etmek isteyen torununa sürekli hikayeler anlatarak hem yolculuğa hem de filme renk katıyor. Baba Aziz'in anlattığı hikayelerden birinde prensin derviş olmasına tanık oluyoruz. Bu hikayede prens bir ceylanın peşine takılarak su birikintisine kadar geliyor. Burada suya bakmaktan kendini alamıyor. Bir süre sonra suda gördüğü artık kendisi değil adeta ruhu beliriyor, ruhunu izliyor. Kendine geldikten sonra onu günlerce izleyen dervişin bıraktığı dervişlik abasını sırtına giyiyor, sopasını eline alıyor. Bu olaydan sonra o artık prens değil bambaşka birine dönüşüyor. Bu öykü film boyunca çeşitli kesitlerle aktarılıyor ve film boyunca merak konusu oluyor. 

Filmde geçen hikaye sadece bundan ibaret değildir. Bunlardan bir diğeri ise çölde gezen bir aşıktır. Bu aşık çölde yana yakıla sevdiğini arayan biridir. Yolda Baba Aziz'e denk gelir ve ona yolunu sorar. Bunun üzerine Baba Aziz "Herkesin yolu başkadır. Sana verilen armağan neyse onunla yolunu ara. Sen türkünü söylemeye devam et." diyerek onun sahip olduğu yeteneği ile yolunu belirlemesini amaçlar.  Aktarılmaya çalışılan bir diğer mesaj ise yeteneğimiz her ne ise onun izinden giderek yolumuzu bulmamızdır şayet herkesin Allah'a ulaşmak istediği yol farklıdır. Bu geç aşığın hikayesi dinlerken izleyici kendini bir an başka bir hikayenin içinde buluyor. Burada ise bir genç kız en güzel şiiri okuyan kişiyi arıyor. Bu yüzden bir şiir meclisi kuruluyor. Burada hikayenin kahramanı genç çocuk türküsünü mırıldanıyor. Kız, bu delikanlıyı seçiyor çünkü okuduğu türkünün sözleri derviş olan babasına aittir. Delikanlı sabah kalktığında kızı yatakta bulamıyor. Babasını aramaya giden genç kızın peşine düşen delikanlı çölde Baba Aziz ve İsthar ile karşılaşıyor. Bir daha yollarımız kesişmez diye düşünen bu üçlü bir süre sonra tekrar bir araya geliyor ve ayrılmıyorlar. Hatta Baba Aziz, varacağı yere geldiğinde torunu olan İsthar'ı bu delikanlıya emanet ediyor. 

Bir diğer hikayemiz ise koşup kaçmaya çalışırken kuyuya düşen bir adamın hikayesidir. Kuyuya düşen bu adam, düştüğü yerden cennet gibi bir saraya ulaşıyor. Orada bulunan genç kadın adamdan bir ateş söndürmesini istiyor. Adam kuyudan çıkıp ateşi söndürdüğünde ise artık geride bıraktığı kuyuyu ve güzelliğine kapılıp savrulduğu kadını bulamıyor. Bu saatten sonra o da diğer karakterler gibi kaybettiğini arayan bir yolcu oluyor. İnsan ancak kaybettiği bir şeyi yitirince arayışı başlıyor hatta bu sayede aradığı esas şeyin ne olduğunu kavrıyor. İnsan bu sebepten ötürü Leyla'sını ararken Mevla'sını bulabiliyor. 

Filmin sonuna geldiğimizde ise acaba bir şey kaçırdım mı diye filmi başa sarmak isteyebilirsiniz. Çünkü iç içe geçmiş hikayeler eşliğinde filmin sonuna geliyorsunuz. Her sahne derin anlamlar içeren sözler barındırıyor. Her başa sarıp izlendiğinde yeniden ve farklı manalar çıkarabileceğimiz bir film bu.