Astronomiye Kısaca Bakmaya Ne Dersiniz?

Bilim ve Teknoloji - 22 Mart, 2021 - Okuma Süresi: 4 Dk.

22 Mart, 2021

Astronomiye Kısaca Bakmaya Ne Dersiniz?
Kredi: #mitolojikgerçekler

Hepimiz 'bir' gökyüzünün altında yaşıyoruz . Belki de bazen başımızı kaldırıp gök cisimlerini anlamaya çalışıyoruz. Bunu farklı açılardan araştıran bir bilim var zaten : Astronomi. Bu bilimin günümüze kadar nereden, nasıl geldiğini biliyor muyuz peki ? Cevabınız hayırsa yazıma geçip beraber bakalım !

 

Astronomiye Giriş

İnsanlar ilk çağlardan günümüze kadar gökyüzünde ne olup bittiğini merak ediyor, belki bu yüzdendir gökyüzündeki cisimler birçoğumuza ilgi çekici geliyor. Gördüğü yıldızlara ilahi özellik yükleyen insanları mı söyleyelim yoksa onlara tanrı gözüyle bakan Yunanlar’dan mı bahsedelim? Bu anlam yüklemeler aslında insanların araştırma yapıp bilgiye ulaşmasını ve astronominin de gelişmesine yarar sağladı. Gelin hep beraber bu gelişime bakalım.

Astronomiye Kısaca Bakmaya Ne Dersiniz?

Astronomi kelimesi köken olarak Fransızca gösteriliyor hatta Türkçe’ye ‘astronomie’ olarak aktarılmış ama gerçek şu ki Fransızca’ya da Eski Yunanca’dan geçmiştir. Astron ve nomos kelimelerinden türeyip Yunanca’da ‘Yıldızların Yasası’ anlamına gelir. Astronomi; gök cisimlerini inceleyerek onlar hakkında bilgi toplar, araştırma yaparak bize bu bilgileri sunar. Gök cisimlerinin kökenlerini,  gelişimlerini ve kimyasal açıdan özelliklerini açıklamayı hedefler. Daha açık ifade etmek gerekirse evrende bulunan her çeşit hareketi ve birbirleriyle olan etkileşimleri inceler. Astronomi, sadece yıldızların ve güneşin konumunu ölçmekten ibaret değildir. Dünya’da atmosferin dışında gerçekleşen her şeyi incelerler. En basitinden şöyle düşünelim; ilk çağlarda çiftçiler yetiştirdiği ürünleri ne zaman ekip ne zaman hasat edeceklerini astronomi sayesinde gözlemleyip sonuca varmışlardır. Ya da sürekli denize açılan denizciler, yıldızların konumuna göre yola çıktılar. Geçmişte yaşayan insanlar da zamanı anlamak için Güneş’e bakıyorlardı. Bir yıl Dünya’nın Güneş etrafında dönmesiyle hesaplanıyordu. Bunun gibi zaman kavramları gök bilimcilerin hesaplarına dayanmaktaydı.

Milattan önce insanlar, çıplak gözle görülen gök cisimlerini gözlemleyip onların hareketi hakkında varsayımlarda bulunuyordu. Modern astronominin mucidi kabul edilen Sümerler "Ziggurat" adını verdiği tapınaklar inşa ederek en üst katını rasathane olarak kullandı. Gezegenlerin hareketini gözlemleyip kayıt altına aldılar. Hatta Ay, Güneş tutulmalarının ne zaman gerçekleşeceğini öngördüler. M.Ö. 18. yüzyıldan itibaren ise Babiller gelişerek gezegenlerin hareketini inceleyip kil tablete yazdı. Astronomi alanındaki 'Enuma Anu Enlil' tablet serisi de çok bilgi içermektedir. Günümüzde kullandığımız 1 hafta ve 7 gün kavramlarını da Babilliler ortaya çıkardı. Mayalılar ise teleskopları olmadığı halde Venüs'ün evrelerini ve tutulmalarını tam olarak saptayabilmişlerdi.

Zamanla gelişen gök bilimi sayesinde Ortaçağ'da İslam bilginleri de olaya el attı. Fergani, Gök cisimlerinin hareketleri üzerine yazılar yazdı, ekliptiğin eğikliğini hesaplanmasını sağladığı gözlemlerde bulundu. Kindi, astronomi konusundaki açık düşüncelerini, içerisinde soruların ve cevapların ‘Hava değişimi’, ‘Güneş tutulması’, ‘Yıldızların ışınları’ tezlerinin bulunduğu 40 bölümden oluşan ‘Yıldızlardaki kanun’ adlı kitabında topladı. Harizmi, astronomi ve usturlab ile ilgi 3 eser yazdı. Khojandi, 10. yüzyılın sonunda Tahran yakınında bir gözlemevi inşa etti. Rönesans döneminde ise Güneş'in çevresindeki gezegenlerin, hareketini belirleyen bir yasalar sistemi olduğunu düşünen ilk kişi Kepler oldu. Newton da bu dönemde gezegenlerin hareketine açıklık getiren ilk kişi oldu.

Günümüzde astronomi özellikle 20.yüzyılda oldukça hızlı ilerledi. Teleskoplar geliştirildi. Tayf ölçümü de denilen spektroskopinin elektromanyetik spektral analizine başlandı. Bu aslında şu demek; ışın tayfları inceleniyor, uzakta bulunan yıldız ve galaksilerin kimyasal yapı ve devinim gibi sayısız niteliği belirleniyor.

Haftalığın PeP'te!

İlk 15'a giren her içerik ile 200 TL kazan!

En popüler yazar sen ol!

Okunma puanını artır, kazan!

Liderlik Tablosu'na göz at!

Bu haftanın en çok okunanları.

E-bültenimize abone ol!

Haftanın en popüler içerikleri, en çok kazananlar ve staj haberleri bültenimizde.

Gizlilik Sözleşmesi'nde belirtilen hüküm ve koşulları kabul ediyorum.