Alain Resnais'in Başyapıtı: Night and Fog

Fransız yönetmen Alain Resnais'in 1956 yapımı 30 dakikalık Night and Fog adlı kısa belgeseli, size toplum belleğini ve tarihini sorgulatacak. Bu kült belgesel hakkındaki incelemem sizlerle. Keyifli okumalar!

 Alain Resnais’in 1955 yılında çekilmiş olan Night and Fog belgeseli, döneminin ötesinde bir bakış açısı ile “cinema verite”nin en önemli eserleri arasında yer almaktadır. Almanya’daki Nazi toplama kamplarının tarihini anlatımından çok daha öte, sistem ve sistemin sömürüsü üstünde duruyor. Bölgesel kalıpların dışına çıkarak; Yahudi soykırımını değil insan soykırımını gözler önüne sererek toplumun belleği üzerine çarpıcı gerçeklere değiniyor.

Teknik anlamda kurgunun ustaca kullanımı ile alt metinde bizlere mesaj verilirken; ses, ışık ve tarihi kesitler dramatize edilmeden, duygu sömürüsü olmadan gerçekleri vermek amacıyla oldukça sade, yalın bir anlatım kullanılmış. İçeriğin anlamsal olarak bu kadar derin olup tekniğin olabildiğince yalın tutulması ile bir denge sağlanarak mesaj açık bir şekilde seyirciye ulaşıyor, insanlığı küçük ve aciz konuma düşüren bu sistemin hala yaşadığını unutmayın!

Belgesel tüm açıklığı ile yapılan vahşeti gösterdiğinden ötürü her ne kadar rahatsız edici olsa da, bir yandan da  bu rahatsızlık;  aydınlanmanın, farkındalığın getirdiği bir rahatsızlık olarak da seyirciyi etkilemektedir. Resnais’in bu rahatsızlığı her insanın yaşaması gerektiğini düşünerek bu kadar çarpıcı kareleri gözler önüne serdiğini söylemek pek de yanlış olmaz. Özellikle insanların vücutlarının bir ürün haline getirilerek tüm uzuvlarından yararlanmaları gibi insanlık dışı tutumlar ustaca yapılan kurguyla gözler önüne serilerek kapitalizme çarpıcı bir eleştiri yapılmıştır. Resnais’in açıkça kapitalizmin her şeyi bir ürün haline getirmesini cesurca eleştirebilmesi de yönetmen olarak duruşunu gözler önüne sermektedir. Belgeselin can alıcı noktalarından olan bu gerçek net ve nesnel olarak anlatılması da tarafların değil olayların üzerine dikkat çekildiğini göstermektedir. Zaten belgeselin en önemli noktalarından biri nesnelliğidir. Varlığını izlerken fark etmediğimiz o anlatıcı bile klasik tanrı –erkek ilişikliği kurulmadan, sessiz ve sakince akışı anlatan bir izleyici konumda olması da bu nesnelliğe tam uygun bir örnektir.

Kısacası Night and Fog; bellek, tarih ve toplum üzerinden sisteme yapılan en başarılı eleştiriye sahip bir belgeselden de öte sanat eseridir diyebiliriz. Truffaut gibi usta yönetmenlerin bile hayran kaldığı bu eseri siz de zaman kaybetmeden izlemelisiniz.