Sabahattin Ali - Kuyucaklı Yusuf Romanı İncelemesi

Bu yazımda Sabahattin Ali'den köylerin toplumsal yapılarının aksayan ve yanlış yönleri üzerine yaptığı bir başkaldırış romanı olan "Kuyucaklı Yusuf" bağlamında bir değerlendirme yapacağım. Detaylar için tıklayın!

KUYUCAKLI YUSUF ÖZET

Yusuf, Kuyucak'ta doğmuştur. Bir gün evlerini eşkiyalar basar ve Yusuf'un ailesini öldürürler. Olay tahlili için eve gelen Kaymakam, Yusuf'un durumuna üzülür ve onu evlatlık almaya karar verir. Kaymakam'ın ailesinde eşi ve küçük bir kız çocuğu bulunmaktadır. Bu aileye eklenen Yusuf, Kaymakam'ın eşi tarafından hiç sevilmez ve gerçek anlamda üvey evlat muamelesi görür. Ancak evin küçük kızı Muazzez ve Kaymakam tarafından Yusuf çok sevilmektedir. Ayrıca işe gitmek mecburiyetinde olan Kaymakam ve sürekli ziyaretlere giden Şahinde Hanım sayesinde küçük Muazzez ile Yusuf ilgilenmektedir. Bu sayede Muazzez büyürken anne ve babasından daha fazla Yusuf'u görür ve ona alışmış olur. Yusuf okula başlar ancak kendini o topluma ve hayata ait hissetmez. Adeta içerisinde bir öfke bulunmaktadır. Bu öfke neticesinde okul hayatı parlak geçmez ve okumayı bırakır.

Yine günlerden bir gün Muazzez, Yusuf ve Yusuf'un arkadaşları bayram günü sebebiyle eğlenmeye giderler. Ancak burada kasabanın en zengin ailesinin evladı olan Şakir, Muazzez'e sarkıntılık yapmaya başlar. Bunun üzerine Yusuf, Şakir'i döver. Ancak Şakir bu olayı hiç unutmaz ve Muazzez'i elde etmek için düşüncelere girişir. Kaymakam, Şakir ve ekibine kumarda bütün parasını kaybeder ve üzerine borca girer. Bunun üzerine Şakir, borç karşılığında Muazzez ile evlenmek için baskı yapar. Bunun öğrenen Yusuf, bakkal arkadaşından parayı ister ve borcu kapatır. Ancak Muazzez bu sefer de Bakkal ile evlenmek zorunda kalır. Düğün günü sarhoş olan Şakir, Bakkalı öldürür ancak nüfuz sahibi olduğu için bu işten kurtulur ve serbest kalır. Daha sonra Şahinde Hanım'ın zenginlik ve şöhret arzusu neticesinde Muazzez, Şakir ile evlendirilmek istenir. Bunu öğrenen Yusuf ne yapacağını düşünürken, Muazzez Yusuf'a aşkını ilan eder.

Yusuf bu ilan neticesinde çok mutlu olur ve Muazzez'i civar bir köye kaçırır ardından orada nikahlanırlar. Bunun üzerine Kaymakam, kızını ve oğlunu tekrardan kendi evine getirerek Yusuf'u kendi yanında memuriyiete sokar. Ardından Kaymakam vefat eder ve beş parasız kalırlar. Bunun üzerine Yusuf, yeni Kaymakam'ın da isteği ile köylerden vergi toplamak amacıyla yeni bir göreve başlar. Ancak eve çok az uğrayabilmektedir. Şahinde Hanım ise bu durumdan sıkılmış ve para, şöhret gibi şeyleri istemektedir. Kendi evinde içki sofraları kurmaya başlar ve bu sofraya dahil olan Şakir, Yeni Kaymakam, Jandarma Komutan'ı gibi isimlere kızını kullandırır. Bu duruma yavaş yavaş alışan Muazzez, kötü yola düşmüştür. Ancak günlerden bir gün karısında bir sorun olduğunu anlayan ve rahatsız olan Yusuf, köy yolundan geri döner ve eve gelir. Eve geldiğinde gördüğü manzara karşısında sinirlenir ve orada bulunan herkesi elindeki kırbaç ile döver. Ardından lamba patlar ve etraf karanlık olur. Yusuf ve Şakir silahlarını çekerler ve silah sesleri duyulur.  Karanlıkta Muazzez'in sesini duyan Yusuf, onu aldığı gibi atına bindirir ve uzaklaşır. Ancak Muazzez yaralıdır. Yolda hayatını kaybeder. Yusuf onu gömer ve oradan uzaklaşır.

ELEŞTİRİ VE YORUM

Roman da karakter gelişimi konusunda sorunlar bulunmaktadır. Örneğin; Muazzez kitabın sonlarına doğru yazarın başta ve ortada anlattığı karakterden tam anlamıyla uzaklaşmaya başlar. Adeta ütopik bir duruma gelir. Bu durum bir gelişim dinamik olarak olmaz. Bir sayfada gerçekleşir. Ayrıca yazar ne kadar gerçek konulara ışık tutsa da olayların ucunu çok açık bırakmıştır. Örneğin; kitabın sonunda lamba patlamış ve silahlar çekilmiştir. Ancak Şakir, Şahinde Hanım, Hacı Ethem, Yeni Kaymakam ve Jandarma Komutan'ının tam olarak öldüğüne veya yaralandığına dair bir bilgi yoktur, "oda iyice sessizleşmiştir" denmektedir. Bu ibare, odadaki kişilerin ölüp ölmediği hakkında veya saklandıkları konusunda net bilgi vermemektedir. Ya da Muazzez'i yaralayan kurşunun Şakir'in tabancasından veya Yusuf'un tabancasından çıkmış olduğu belli değildir. Ayrıca Yusuf, Muazzez'i gömdükten sonra yarım saat boyunca başında bekler. Ancak oradaki ruh durumu ve düşünceleri bize yansıtılmayarak ucu açık bırakılmıştır. Ardından beyninden geçen düşünceler Yusuf'un aslında özgür olmak istediği, ne istediğini bilmediği, Muazzez'i sevip sevmediği konusunda tereddütlere götürmektedir. Kitabın bir bölümünde Yusuf, ne istediğini bilmediğinden ancak bu istediğinin Muazzez olmadan gerçekleşmeyeceğini hissettiğini söyler. Ayırca Muazzez'i gömen Yusuf, yoluna devam eder ve bu noktada Yusuf'un hisleri net bir şekilde söylenmez. Yusuf'un Muazzez'e olan sevgisinin ne derece olduğunu anlatılmaz. Ayrıca kitapta Muazzez'in yatmış olduğu çukur için "şimdiye kadar geçen hayat" olarak bahsedilir ve yine kitabın sonunda Yusuf'un "yeni" bir hayata başlamak amacıyla atını sürdüğü söylenir. Bu noktada Yusuf'un Muazzez'e karşı olan düşünceleri ve ilgisinin kendi ruh sağlığı ve travmaları açısından tahlili eksik yapılmıştır. Belki de Yusuf, Muazzez'i olayların gelişmesi neticesinde elde ettiği ve özgürce isteyemediği için ona karşı tam anlamıyla ailtik duygusu hissedememektedir.