Esneklik Bazen Başarının Anahtarıdır: Jimmy Wales

Teknoloji alanında geçmişten günümüze birçok başarılı girişimcilik hikayesi mevcut. Bunlardan biri de James Wales tarafından kurulan ve günümüzde dünyanın en büyük online ansiklopedisi olarak varlığını sürdüren ''Wikipedia'' başarı hikayesidir. James Wales kurduğu bu site ile hızla yükselmiştir.

Dünyanın En Büyük Online Ansiklopedisi ''Wikipedia''

Aslında (ideal olarak) kurallarımız öyle bir şekilde oluşturulmalıdır ki, sıradan yardımsever düşünceli ve iyi niyetli bir insanın onları bilmesine gerek olmamalıdır. İşe girersin, eğlenceli bişeyler yaparsın ve sen düşünceli ve iyi niyetli birisi olduğu için kimse seninle uğraşmaz.

Jimmy Wales

Her birimizin araştırma yaparken veya bir şeyi merak ettiğimizde sorularımıza cevap bulmak için, yaptığımız aralamalarda en üstlerde karşımıza çıkan Wikipedia kaynaklarına tıklayıp okumuşluğu vardır. Türkçe adı ile Vikipedi günümüzde dünyanın çoğu ülkesinden paylaşımların yapıldığı ve okuyucular tarafından ilgi gören bir online ansiklopedi. Hatta bir dönem Türkiye'deki erişimi kaldırılmadan önce neredeyse detaylı bilgi almak için çoğu kişinin bir numaralı online ansiklopedisiydi diyebiliriz. Sonrasında tekrar erişime açılana kadar geçen sürede yeni siteler de kullanımaya başlandı tabi, ancak Vikipedi hâlâ aralamalarımızda sık sık karşımıza çıkmakta. Bu durum Jimmy Wales ve arkadaşlarının girişimcilik hikayesinin başarılı meyeveleri elbette. Peki dünyaya kısa sürede yayılarak popülarite kazanan bu sitenin ve kurucusunun ardında nasıl bir hikaye var kısaca birlikte bakalım!

Jimmy Wales Kimdir?

Wikipedia'nın iki kurucusundan biri olan Jimmy Donal "Jimbo" Wales  Amerikalı internet girişimcisidir. 1966 yılında ABD'de dünyaya gelen Jimmy, bir özel okuldan mezun olur ve sonrasında üniversiteye hazılık için Randolph School'a gider. Üniversitede Ekonomi eğitimi alır ve aynı alanda doktora ve yüksek lisans yapar. Bir süre finans sektöründe çalıştıktan sonra, 1996 yılında iki arkadaşıyla birlikte Bomis isimli bir web portalını kurar. Bu portal erkeklere yönelik olmakla birlikte, daha sonra (Wikipedia'nın selefi olan) Nupedia isimli kontrol edilmiş ansiklopedinin hem finansmanını hem de ev sahipliğini üstlenir.  Jimmy Wales zamanla Vikipedi ve çeşitli Viki projelerini yöneten, Wikimedia Vakfı'nın kurucusu ve ayrıca Wikimedia ile bağlantısı olmayan barındırma hizmeti olan Wikia adlı şirketin de kurucusu olarak kariyerinde yükselir.

Wikipedia'nın Kuruluş Hikayesi

Jimmy Wales’in yetişkin içeriği odaklı bir arama motoru sağlayıcısı olan Bomis Yönetim Kurulu Başkanı olması ile Wikipedia'nın kuruluş hikayesi de başlar aslında. Wales, 2000 yılında çevrim içi ortam için hazırlanan gönüllülük temelli bir ansiklopedi olan Nupedia’yı başlatmak adına Larry Sanger ile çalışmalara başlar. Başlangıçta yayınlanmış 12 makale gibi sınırlı bir bilgi kaynağına sahip olan  Nupedia için hızlı bir içerik akışı gerekir. Ancak Sanger ve Waller kapsamlı bir yatırım veya programlama gerektirmeyen bir platform bulmakta zorlanırlar. Bunun üzerine 15 Ocak 2001’de Wales, Larry Sanger ve arkadaşları ile birlikte bir platform kurar. Bu platformun adı Hawaii Dili'ndeki "wiki wiki" (hızlı veya bilgi amaçlı) sözcüğünden türeyen ''Wiki'' ve  Antik Yunan Medeniyeti'nde "kapsamlı kültürel eğitim sistemi" anlamına gelen paideia kelimesinden gelen'' Pedia'' kelimelerinin birleşimi olan Wikipedia' dır. Site dünya üzerinde internete bağlı bilgisayarı olan herhangi bir kişinin tüm sayfalarda ekleme, çıkartma, düzenleme yapabildiği viki teknolojisini kullanır. Böylelikle içeriği dünyanın her köşesinden gönüllü insanlar tarafından ortaklaşa hazırlanan açık kodlu, özgür ve ücretsiz bir online ansiklopedi meydana gelir. Başlangıçta İngilizce dışında bir dilde içeriği olmayan site, hızlı bir şekilde dünyadaki bir çok dilde ulaşır hale gelir. Öyle ki Günümüzde 250'den fazla farklı dilde makaleyi barındırır. Bu başarı şüphesiz Wales kadar arkadaşlarına aittir. Ortaklardan biri olan Bomis başlarda  Wikipedia'yı karlı bir iş haline getirmeyi planlarken, Sanger yalnızca Nupedia’nın geliştirilmesine yardımcı olacak bir araç olarak görüyordur. Wales ise sitenin bilgi kirliliği olan bir çöplüğe dönüşmesinden endişe duyuyordur. Ancak kurulmasından birkaç gün sonra bile yazılarının sayısının hızla artması Wales ve arkadaşlarının içini rahatlatmış ve başarılı olacağının sinyallerini vermiştir. Sonrasında Wales hızla büyüyen projenin organizatörü ve sözcüsü olmuştur. Nitekim günümüzde  Wikipedia çoğunlukla Jimmy Wales ismi ile birlikte anılmaktadır. Ayrıca Jimmy Wales Wikipedia'yı, "Dünya üzerindeki her insana kendi dilinde, en üst kalitede, bedava bir ansiklopedi oluşturma ve dağıtma uğraşısı" olarak tanımlamaktadır.

Wikipedia Projesinin Başarılı Olmasını Etkileyen Faktörler Neler?

• ''Esneklik'' bakış açısının projenin temel yapısını oluşturması
• Wales ve arkadaşlarının endişe duymalarına rağmen sahip oldukları fikri cesaretle hayata geçirmeleri ve denemeyi tercih etmeleri
• Sıradan insanların katkılarını da kabul edecek açık kaynaklı ve  iş birliğine dayalı bir ansiklopedi olması ile geniş kitlelere hitap etmesi
• Özgür, bağımsız, ücretsiz ve reklamsız bir internet ansiklopedisi olarak kısa sürede çok fazla içeriğiğe ve ziyaretçiye sahip olması
• Siteye katkıda bulunan ilk katılımcıların çoğunun  özgür kültür hareketi modeline aşina olması ve birçoğunun tıpkı Wales gibi bu tarz açık kaynaklı hareketlere büyük bir sempati duyması

Wikipedia diğer girişimcilik öykülerinden farklı olarak ''esneklik'' bakış açısı ile ağını genişletmiş ve her çeşit kullanıcıyı bünyesinde barındırarak hızla dünyaya yayılmıştır. Wales bazı röportajlarında, herkese açık bir web ansiklopedisi yaratma fikrinin başlangıçta kendisini bir hayli endişelendirdiğini ve sık sık içerikleri gözden geçirdiğini ifade etmiştir. Fakat ona göre korkulanın aksine bu çekirdek kadro yalnızca projenin büyümeye ne denli elverişli olduğunu kanıtlamakla kalmamış; sağlam, kendi kendini düzenleyen bir topluluk yaratılmasına da yardımcı olmuştur.