Bakış Açısıyla Dünyaya Yön Veren Kadınlar

"Bana tek bir kadın mucit söyleyebilir misin?" sorusuna çoğumuzun uzun bir sessizlikle karşılık verdiği bir dünya düzeninde yaşıyoruz. Bu kalıplaşmış düzenin aksine zekalarıyla ve yaptıkları işlerle dünyayı değiştiren birçok kadın var. Gelin birlikte öğrenelim, sessizliğimizi bozalım!

Titanik faciasında hayat kurtaran mucit - Maria Beasley

İlk ilham perimiz, yaptıklarını tek bir başlıkta toplayamayacağım kadar çok başarıya imza atmıştır. Maria'nın hayatı gittiği bir dünya fuarı sayesinde değişir ve 34 yaşında terziliği bırakır. Birçok icattan cesaret ve ilham alarak tasarlamaya başlar. İlk patentini, varil çemberleme makinesiyle alır. Varil üretiminin hızını arttırmaya yönelik tasarımıyla günde 1500 adet varil üretilebilir hale gelir.
Ayak ısıtıcısı, tavalar, buhar jeneratörü ve trenlerin raydan çıkmasını engelleyen tasarımının yanında, kendisini tarihe geçiren asıl tasarımı cankurtaran sal olur. Maria, yanmaz, katlanabilir ve daha güvenli bir sal tasarımını yapar ve bu tasarımının patentini alır. Bu icat öncesinde sallar, çizgi filmlerdekine benzeyen, düz tahtaların çivilerle birbirlerine tutturulmasından oluşurdu. Maria’nın icadı ise metal bir yüzeyin etrafının korkuluk ve parmaklıklarla çevrilmesinden oluşuyordu. Yangına dayanıklı bu tasarım aynı zamanda da katlanabilir olması sebebiyle hem pratik hem de az yer kaplar.

Akvaryum - Jeanne Villepreux-Power (1794 - 1871)

İkinci ilham perimiz bir deniz biyoloğu. Sudaki yaşama olan ilgisi nedeniyle kendi kendini eğitmiş ve bu alanda ilerlemiştir. Neredeyse hepimizin evinde bulunan akvaryumları icat etmiş ve tasarımını yapmıştır. Bu icat ile yaşadığı dönemde deniz yaşamının incelenmesini kolaylaştırmıştır.

1843 yılında eşi ile birlikte, Paris’e yaşamak üzere gittikleri sırada geçirdikleri gemi kazasında, ironi olarak da adlandırabileceğimiz bir talihsizlikle, su yaşamına dair birçok çalışması ve koleksiyonu okyanusa düşer ve suda kaybolur. Kaza sonrasında her ne kadar yazmaya devam etse de bu olaydan çok etkilenir ve bir daha hiç araştırma yapmaz.

Kese Kağıdı ve Kese Kağıdı Makinesi - Margaret E. Knight (1838 - 1914)

Üçüncü ilham perimiz gazeteciler tarafından “Edison’un kadın versiyonu” olarak tanımlanarak birçok icada ve girişime imza atmıştır. Büyük mücadelelerle elde ettiği patentlerinden biri kese kağıdı ve kese kağıdı yapma makinesidir. Alışverişlerde kullanılan altı düz kese kağıtlarını yavaş ve elleriyle çalışan işçilerin yerine, kesip, katlayıp yapıştırarak yapabilen makineyi icat edip patentini almıştır. Kısaca kese kağıdının hikayesi şöyledir;

O dönemlerde pamuk fabrikasında çalışan erkek kardeşlerine öğle yemeği götüren Margaret, ziyaretinin birinde hayatını etkileyecek bir kaza yaşandı. Çelik uçlu bir dokuma mekiğinin düşerek bir işçiyi yaralayışını gördü. Bu durum, Margaret’in zekasını harekete geçirerek fabrikanın ve işçilerin güvenliğini artırmak için mekiklerin bir kapakla donatılmasını sağladı. Knight’ın bu icadı birçok fabrikada uygulansa da mucit bu ilk icadı için patent almadı.

Uzun yıllar birçok farklı işte çalıştıktan sonra bir kese kağıdı şirketinde işe başlayan Margaret, eliyle yassı tabanlı kese kağıdı üretmekteydi. Bir hafta boyunca yaptığı on saatlik mesai karşılığında 1,5-3,5 dolar kazanıyordu. Erkek bir işçinin kazandığının üçte biriyle işçilerin yaptığı işi yapacak bir makine geliştirmeye karar verdi.

Kağıdı üretme makinesini yapan mucit, otuz kişinin yaptığı işi yapabilecek bir çözüm buldu. Bu sefer icadının patentini almak isteyip makinesinin demir bir modelini hazırlatmak için atölyeye gitti. Engeller, Charles Annan adlı bir kopyacı atölyeye uğramasıyla peşini bırakmadı. Makinesi yapmaya gittiği atölyeci, makine için kendi adıyla patent başvurusu yaptı. Ancak Margaret, hakkını aramaya kararlıydı ve taklitçisini dava etti. Atölyecinin savunması, kadınların bir şey icat edemeyeceği ve dolayısıyla bu icadın da Margaret Knight’a ait olamayacağı yönündeydi. 1800’lerde kadınların erkeklerden çok daha az ücretlere çalışıp ikinci sınıf muamele gördüğü göz önünde bulundurulduğunda, bu çok da şaşırtıcı değildi. Ancak Knight yılmadı ve makineyi icat ettiğini doğrulayacak tanıklar topladı ve patentini aldı.

"Bana tek bir kadın mucit söyler misin?" sorusuna herkesin haykırarak "Eveet! Hem de milyonlarca... Yeter ki, görmek ve bilmek isteyelim, engellemeyelim." diyebileceği bilinçli bir dünya olması dileğiyle...