Socrates ve Beş Ders

Bu yazımda ahlak felsefesinin kurucusu Socrates'in yaşamından çıkarılabilecek beş dersi topladım. Socrates'in nasıl bir yaşama sahip olduğunu merak edenleri içeriğime bekliyorum!

Socrates, MÖ 469 yılında taş ustası bir baba olan Sophronıscus ve ebelik yapan anne Phaenarete'nin oğlu olarak dünyaya gözlerini açmıştır. Socrates, Delphoi Tapınağına yapacağı ziyaretle hayatının dönüm noktasını yaşayacak ve ömrüne katı ahlaki kurallar altında devam edecektir. Sadece kendisinin değil, etrafındakilerinin hatta tüm Atina'nın bu kuralları benimsemesi gerektiğini düşünerek yolda yürürken, insanlara özellikle de gençlere ahlaki öğütler vermiş ve bunun neticesinde büyük bir alaya maruz kalınca intihara kalkışmıştır. Ancak yine de vazgeçmemiş ve MÖ 399 yılına kadar fikirlerini yaymayı sürdürmüştür. Şimdi gelin hep birlikte Socrates'in yaşamından alabileceğimiz beş derse bakalım:

1- Alçakgönüllülük

 Yaşamını büyük bir sadelik ile sürdüren Socrates, kendisinin haksız suçlamalar yüzünden yargılandığı duruşmada bile karşısındakilere öfkeyle yaklaşmamış ve onların yanlışlarını anlamaları adına metanetle o meşhur savunmasını yapmıştır. 

2- Başkalarının Bireyselliğine Saygı Duymak

Socrates'in Savunması ve Devlet kitaplarını incelediğimizde anlıyoruz ki Socrates, dinleyen sorgulayan bir yapıya sahiptir. Ona göre herkes kendi fikirlerini geliştirmelidir.

3- Dinlemek

İnsanlarla olan iletişime geçme yöntemi, "Socrates Metodu" olarak adlandırılacak ve birçok pedagoga örnek olacaktır. O, insanların söylediklerini dinlemeyi savunmuştur. Bir tartışmada karşısındakinin ne dediğini dinler ardından sorular sorarak düşüncesinin olumlu ya da olumsuz yanlarını gün yüzüne çıkarırdı. 

4- Tamamen Gerçeğe Açılmak

  Tek bildiğim şey hiçbir şey bilmediğimdir.

Bu sadece bir slogan değildir, aynı zamanda insanların her daim öğrenme merakı içerisinde olmaları gerektiğini anlatan ve insanları buna teşvik eden bir sözdür. Gerçeği öğrenmek sadece dış dünyayla alakalı değildir. Socrates, aynı zamanda "Kendini tanı" diyerek insanların iç dünyalarına da bir yolculuk yapmaları gerektiğini anlatmıştır. 

5- Espri Anlayışı

Harika bir mizah anlayışına sahip olduğu vurgulanan Socrates'e neden Xanthippe gibi asabi biriyle evlendiği sorulunca "Başka insanlarla uğraşmayı öğrenmek için bundan daha iyi bir okul yok." cevabını vermiştir. 

Sahip olduğu katı ahlaki kurallar ve bunu diğer insanlara da benimsetme çabası ile ahlak felsefesinin kurucusu kabul edilen Socrates, ölüme mahkum edildiğinde eşine "Ağlama, hepimiz doğamızı gereği ölüme mahkumuz." demiştir. Eşi "Ancak seni haksız yere götürüyorlar." diyince " Ölümü hak etmiş olaydım durumum daha mı az üzücü olur du?" şeklinde bir cevap vererek fikirlerindeki kararlılığı göstermiştir. 

 Ölümünün üzerinden 2500 yıl geçmiş olmasına rağmen hala adı anılan bu isimden öğrenmemiz gereken birçok öğüt bulunmaktadır.