Feminist İktisatta Kadının Konumu

Feminist iktisatın nasıl ve ne zaman ortaya çıktığını, feminist düşüncenin iktisata katkılarını, Feminist iktisatın araştırma yöntemleri ve temel konularını merak ediyorsanız bu yazı tam size göre!

 

İKTİSAT DÜŞÜNCESİNDE KADININ KONUMU​

İktisat tartışmaları genel olarak kadını, kadının bakış açısını, ilgilerini görmezden gelmektedir. Fakat kadınların yok sayılmadığı bazı dönemler olmuştur. İktisatın tanımı, konusu, kullandığı yöntemi ve modelleri eril bir tutumla öne çıkmaktadır ve kadınları dışlamıştır. Klasik ekonomistlerin çoğu, kadınların erkeklerden düşük ücret almasını normal karşılamış ve kadınların rasyonel karar alma kapasiteleri hakkında şüpheci tavır takınmışlardır. Çünkü ailenin geçimi erkek tarafından sağlanmalıdır ve kadınlar yalnızca onları destekleyen kişi olmalıdır. 

Adam Smith, kadınlar için önemli olan eğitimin devlet kurumlarında değil, ailelerinin kararıyla onlara verilen eğitimin uygun olacağını dile getirmiştir. Feminist iktisat, bu görüşlere karşı çıkmıştır ve kadın bakış açısının da iktisatta olması gerektiğini savunmuşlardır, bu şekilde çoklu bakış açısı kazandırmayı hedeflemişlerdir. İktisatta çoklu bakış açısının olması, nesnel ve evrensel olmayı sağlayacaktır ve iktisatın ufku genişleyecektir. İktisatın, toplumsal cinsiyete bağlı olarak toplumun cinsiyetlere özgü roller yaratmasıyla kadını özel alana hapsetmektedir. 

FEMİNİST DÜŞÜNCENİN İKTİSATA KATKILARI ​

​Feminist iktisatçıların amaçları, ekonomide kadın bakış açısını da içerecek biçimde sorgulamak ve incelemektir. Bu araştırma ve sorgulama herhangi bir hiyerarşik bir düzene bağlı kalmadan yeni bir iktisadi yöntem, teori ve politikaların geliştirilmesine fırsat tanımış olacaktır. Bu durum da iktisatın düşünce alanının genişletilmesine yol açacaktır. Feminist iktisatçılara göre aklın yanında duygunun, nesnelliğin yanında öznelliğin, evrenselliğin yanında yerelliğin de göz önünde bulundurulması iktisat biliminin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bununla beraber feminist analizin şu anlık epistemolojik açıdan toplumsal bir değişimi temellendirmekten yoksun olduğunu söylemek mümkündür.  Feminist iktisatçılar, toplumsal eşitliği amaçlayarak toplumsal değişime ve dönüşüme bağlılıklarını açıkça ortaya koymuşlardır. ​

İktisat pozitivist bir disiplindir. Bu nedenle matematik, üst düzey analizler, mantık ve ekonometri tekniklerini ile bilimselliği kanıtlamaktadır. İktisat disiplininde genel kabul gören bilim anlayışı, erkeğe özgü olan bilim araçları ile örtüşmektedir. Bunun sonucunda dişil olarak tanımlanmış kişisel deneyimleri içeren, sınırlamaları reddeden, hikaye ve metaforla anlatılan bilgi ve tüm bunların içinde olduğu iktisat çalışmaları bilimsel olarak kabul edilmemektedir.​

Feminist iktisatın amacı, sadece kadınlara ait bir iktisat oluşturmak değildir. Feminist iktisatın amacı kadın bakış açısını da içerecek bir biçimde ekonomiyi yeniden gözden geçirmek ve sorgulamaktır. Bu araştırma ve sorgulama herhangi bir hiyerarşik düzene bağlı kalmaksızın yeni iktisadi yöntemlerin oluşmasına iktisatın ufkunun açılmasına katkı sağlamaktadır. Feminist analiz, kıtlık, bencillik gibi kavramları reddetmeyerek zıtlıkların da iş birliğiyle yeni bir modelleme anlayışını istemiştir. Piyasa ekonomisinde, toplumsal yaşamdaki faaliyetler ve politikalarda ayrımı kaldırmak ve daha geniş bir iktisat anlayışını getirmek istemişlerdir. Feminist iktisatçılar, kadınların ikincilleştirildiğini ve klasik iktisatçılar tarafından bunun iktisata yansıdığını belirtmişlerdir. Klasik iktisatçılar, kadının irrasyonel ve uygunsuz olduğunu, kadının erkekle eşit olmadığını ve kadınların çıkarlarının değerli olmadığını dile getirmiştir. Mill ve eşi Taylor bu düşünceye karşı çıkan klasik dönem ekonomistlerdir. Bu açıdan bakıldığında iktisatın kavramları cinsiyetçi bir temel üzerinden kurulmuştur. ​

Feminist iktisatçılar, metaforik anlatım ve hikaye şeklinde anlatıma önem verilmesi gerektiğini söylemektedir. Bilim insanının duyguları ve arka planı ile bilimsel metotların rasyonalitesi birbirinden ayrılamaz. Bu açıdan; akıl, duygu, nesne, özne, evrensel, yerel gibi zıtlıklarla toplumdaki çelişkileri değerlendirecek bilimsel yöntemler geliştirilebilir. Sonuç olarak feminist iktisatın amacı, yeni yöntem, teori, metot ve politikalarla iktisatın sınırlarını genişletmektir.

Her alanda eşitliğin sağlandığı güzel günlerin gelmesi dileğiyle...