Yeni Bir Dünya: Sanal Gerçeklik - TeknoCase

Kredi: SANAL

Yeni dünyalara girmenin zamansız fikri, tüm insanlığın ortak noktasıdır. Bu yazıda, sanal gerçeklik teknolojisini bugünkü haline getiren önemli kilometre taşlarını ve önümüzdeki yıllarda bizi neler beklediğini kısaca ele alacağız.

İnsanlar olarak hayatımızın tüm evrelerinde hayaller kurarız. Küçük bir çocukken kötülerle savaşan süper bir kahraman olduğumuzu hayal ederiz. Büyüdüğümüzde kendimizi daha önce gitmediğimiz ama hep merak ettiğimiz o yerlerde hayal ederiz. Zamanda yolculuk yapar,bazen geleceğe gideriz, bazen de geçmişe… Gerçekliği yok sayarak dünyamızı hayallerimizle süslüyoruz. Ancak hayal alemimizde hangi dünyayı hayal edersek edelim, tüm bunlar sadece kafamızın içindedir. Peki ya tüm bu hayalleri 5 duyu organımızla hissederek yaşasaydık?

Gerçeklik algımızı bir kenara koymadan tüm bu hayallerimizi yaşayabiliriz. Çevremizdeki gerçekliğe ilişkin algımız, tamamen duyularımızın beynimize sağladığı girdilere dayalı olarak çerçevelenir. Yani duyularımızın yakaladığı duyguları uyarabilirsek, gerçeklik algımızı değiştirebiliriz. Hiç var olmayan şeyleri görebilir, hissedebilir,duyabilir ve bunun sonucunda da deneyimleyebiliriz. İşte Sanal gerçekliğinde yaptığı tam olarak budur, gerçeklik algımızı değiştirmek!

Sanal gerçeklik ya da bir diğer adıyla VR (Virtual Reality), 5 duyu organımızın, sanal bir dünyanın içerisinde gerçekten bulunuyormuşuz gibi hissetmesini sağlayan dijital ve fiziksel elementlerin bütününe denir. Sanal gerçeklik gözlükleri, LED, LCD, plazma gibi güncel teknolojiler ile üretilmiş telefon, bilgisayar ve diğer birçok cihazın ekran görüntüsünü göstermek ve ekran görüntüsü sayesinde görüntüyü daha gerçekçi algılamak için geliştirilmiş teknolojik gözlüklerdir.
 

 

Bu teknoloji hayatımıza son yıllarda girmiş gibi düşünsekte VR teknolojisi fikri 1930’lu yıllara dayanıyor. 1935’te Stanley G. Weinbaum'un, Pygmalion’s Spectacles adlı kısa hikâyesindeki ana karakter Dan Kurke, bir profesör sayesinde bir gözlük setiyle karşılaşıyor. Setten hikâyede görüntü, ses veren, tat, koku ve dokunuş sağlayan bir gözlük olarak bahsediliyor. Ayrıca karakter, gözlük sayesinde gözlüğün içindeki dünyayla konuşuyor ve onlara cevap veriyor. 

İlerleyen yıllarda Weinbaum'un ardından 1962 yılında Morton Heiling, Senseroma isimli prototip bir makine geliştirdi. Senseroma, stereoskopik renkli ekran, fanlar, koku yayıcılar, stereo ses  sistemi ve hareketli sandalye içeren mekanik bir cihazdı. Adından bir süre bahsettirse de patentleri için maddi destek alamayan Heiling, Senseroma çalışmalarını durdurdu.

. 

(SENSEROMA)

Benzer yıllarda günümüz VR gözlüklerinin ilki olarak adlandırılan The Sword of Damocles ise 1968 senesinde Ivan Sutherland ve öğrencisi Bob tarafından gerçekleştirildi. Fakat bu makine o kadar ağırdı ki sadece tavana asılı olarak kullanılabiliyordu. Ayrıca bu cihaz Sensorama’dan farklı olarak bilgisayara bağlı olarak kullanılıyordu fakat makine sadece çizgilerden oluşan bir üç boyutlu ortama sahipti. Tüm bunlarla The Sword of Damocles istenilen ilgiye ulaşamadı.

(THE SWORD OF DAMOCLES)

Bir sonraki büyük gelişme NASA tarafında gerçekleştirildi. NASA insanlı uzay görevleri için uygun fiyatlı bir pilot eğitim projesi gerçekleştirme kararı aldı. 1981 yılında bilgisayar grafikleri, video görüntüleme, ses tanıma ve sentezleme aynı zamanda HMD (Kasklı Ekran)'yi birleştiren ilk sistem üzerinde çalışmaya başladılar. (Sanal Arayüz Ortam İş İstasyonu(VIEW)) VIEW projesi, kafa bağlantılı ekranlar (HMD), veri eldivenleri ve 3D ses teknolojisinin içinde bulunduğu birçok VR teknoloji cihazlarının gelişmesine öncü oldu. Böylece VR teknolojisi için yeni bir dönem başlamış oldu.

     

(NASA VIEW PROJESİ)

''Sanal Gerçeklik" terimi ilk olarak 1987'de çok ünlü müzisyen ve aynı zamanda bilgisayar mühendisi olan Jaron Lainer tarafından ortaya çıktı ve popüler hale geldi. Aslına bakılırsa Lainer, o dönem VR ve 3D grafiklere yönelik araştırma yapan VPL Research şirketini çoktan kurmuştu. Fakat "Sanal Gerçeklik" teriminin ortaya çıkması bu şirketin kuruluşundan 3 yıl sonra ortaya çıktı. VPL, sanal gerçeklik uygulamaları için bir dizi yazılım geliştirdi. Fakat donanım sınırlamaları ve finansal destek eksikliği, VR teknolojisinin hızlı bir ilerleme kaydedemeyeceği anlamına geliyordu.

(VPL RESEARCH)

  

(VIRTUAL BOY)

(OCULUS RİFT)

2000'li yıllarda bilgisayarların güçlenmesiyle birlikte yeni ve yenilikçi fikirler ortaya çıkmaya başladı. VR için işler daha hızlı ilerlemeye başladı. Üniversitede teknoloji gazeteciliğini araştıran kendi kendini yetiştirmiş bir mühendis olan Palmer Luckey, sanal gerçekliği kurcalamaya başladı. 2009'da ailesinin bodrumunda bir sanal gerçeklik kulaklığının ilk prototiplerini hackledi.Sonunda bu tasarıma Oculus Rift adını verdi. Bu tasarım, bugün bildiğimiz şekliyle VR'nin başlangıcını işaret eden birçok tasarımdan ilki oldu.

Şirket, 25 Mart 2014 tarihinde Facebook tarafından 2 milyar dolara satın alındı. Aynı ay Sony, daha sonra PlayStation VR olacak Morpheus projesini duyurdu. Bir DIY VR görüntüleyici olan Google Cardboard, Sanal Gerçeklik deneyimini herkesin eline veren projesini aynı ay piyasaya sürüldü. Temmuz 2014'te Tokyo merkezli Fove ,göz takip özellikli kulaklığı ile karşımıza çıktı. Bir yıl sonra Mart 2015'te HTC, HTC ve Valve Corporation arasındaki ortak yapım olan Vive'ı ortaya çıkardı.Aynı dönemlerde Mart 2015 tarihinde Samsung Gear VR geldi. Tam bir yıl sonra Intel, Alloy for VR Platformunu duyurdu ve Oculus, Rift VR başlıklarını müşterilere sunmaya başladı. O yılın ilerleyen zamanlarında Playstation VR ortaya çıktı ve Microsoft, yeni VR kulaklığını duyurdu.

 

2016 yılında VR teknolojisini oldukça duyar olduk. Birçok sosyal medya fenomeni bu teknoloji ile ilgili paylaştığı içeriklerle birlikte VR teknolojisinin meraklıları arttı.VR gözlük satışları arttı ve birçok şirket VR deneyimleri tasarlamaya başladı. 2018 yılına girdiğimizde Oculus, "yarım kubbe" olarak bilinen yeni bir HMD prototipini sergiledi. Bu gelişmiş kulaklık, 140 derecede değişken odaklı lensler ve son derece geniş bir görüş alanı sağlıyordu. Bu yıllarda artık VR teknolojisini kullanmak için mobil ve bilgisayara olan gereksinimimiz son buldu. Çünkü, Oculus Go ve Oculus Guest gibi bağımsız VR teknolojileri hayatımıza girdi.

(OCULUS GUEST VE OCULUS GO)

Son yıllarda hızlı bir ivme gösteren sanal gerçeklik geçtiğimiz günlerde Facebook'un adını Metaverse olarak değiştirmesiyle tekrar gündeme oturdu. Bu teknolojiye oldukça önem veren firmanın çalışanlarının 1/5 'i sadece bu konuyla ilgileniyor. Ve Facebook, (yeni adıyla Metaverse) sanal gerçeklik için her yıl 5 milyar dolarlık bir bütçe ayırmayı düşünüyor. Çünkü Mark Zuckerberg'e göre sanal gerçeklik ilerleyen yıllarda mobil internetten sonra en büyük yenilik teknoloji olacak.

SANAL GERÇEKLİĞİN GELECEĞİ

Peki, buradan nereye gidiyoruz? Sanal gerçeklik yeni uygulamalar bulmaya devam ediyor ve milyar dolarlık teknoloji şirketlerinin desteğiyle bu teknolojinin burada kalmayacağı ortada. İş tarafındaki rekabet ortamı, tüketiciler için iyi haberlerin yakında geleceği anlamına gelebilir. Fiyatlandırma, tüketici pazarının anahtarı olacak ve ileri teknolojiyi hayatımızın günlük bir parçası haline getirecek. Şu anda VR, esas olarak bir oyun deneyimi olarak görülüyor, ancak gelecekteki potansiyel uygulamalar tamamen hayal gücüne bağlı. Kısmen artırılmış gerçeklik ve kısmen sanal gerçeklik olan karma gerçeklik deneyimleri veya etkileşimli deneyimler, tam VR benimsemesi için güzel bir geçit sağlayacak gibi duruyor.