Uykusuzluğa Ne Kadar Dayanabiliriz?

Kredi: Aklınızı Keşfedin

Bir günün 24 saat olması artık yeterli değil. Yapılacak onlarca şeye zaman ayırmak için hayatımızın üçte birini uykuda geçirdiğimiz süresini azaltmak istiyoruz. Peki, uyku süresini azaltmak mümkün müdür? En fazla ne kadar uyanık kalınabilir? Gelin bunu Randy Gardner'ın uyku deneyiyle inceleyelim

UYKUSUZLUĞA NE KADAR DAYANABİLİRİZ?

   Ortalama 75 yıl yaşadığımızı düşünürsek, ömrümüzün 4 yılını araba kullanırken, 9 yılını televizyon seyrederken, 2.5 yılını yemek yerken, 1 yılını temizlik yaparken, 100 gününü de tuvalette geçiriyoruz. Zamanın geri döndürülemez ve satın alınamaz bir şey olduğunu düşünürsek sıradan işlerimiz için ömrümüzün yarısını harcadığımız çıkıyor ortaya. Peki 75 yıllık hayatımızda en çok neye zaman harcıyoruz, bunu hiç düşündünüz mü?

   Araştırmalar gösteriyor ki, ömrümüzün 25 yılını uykuda geçiriyoruz. Bu, 75 yıl yaşayan bir insan için ömrünün üçte biri demek. Kimileri 5 saat uykunun en sağlıklı süre olduğunu iddia ederken, kimileri de 10 saatten az uyumanın zararlı olduğunu söylüyor. Yeterli uyku saatleri konusunda çok fazla tartışma olmasına rağmen insanlığın ortak amacı, uyku saatlerini azaltmak ve sosyal hayat için daha çok zaman ayırmaktır. Peki, uyku süresini azaltmak mümkün müdür? En fazla ne kadar uyanık kalınabilir? Uykusuz kalmanın fiziksel ve psikolojik sonuçları nelerdir?

Randy Gardner’ın Uykusuzluk Deneyi  

   1963 yılının aralık ayında, henüz liseli olan iki öğrenci, ne kadar süre uykusuz kalabilecekleri konusunda bir deney yapmaya karar verdi. Okuldaki fen bilgisi dersinde Bruce McAllister tarafından ortaya atılan bu fikir, arkadaşı Randy Gardner tarafından desteklendi ve çalışmalar başladı.

   Çocukluğundan bu yana uyku konusunda sıkıntılar yaşayan Randy, sadece birkaç saatlik uykunun onu günlerce idare ettiğini iddia ediyordu. Bu yüzden Randy denek olmayı ve uykusuz kalmayı kabul ederken, arkadaşı Bruce ise gözlemci olacak ve olan biten her şeyi kaydedecekti.

   Randy’nin ailesi, bu deneyin olası sağlık problemlerine yol açmasından endişe ediyor ve bu deneye mesafeli yaklaşıyorlardı. Daha önce kediler ve fareler üzerinde yapılan deneyler sonucunda ölüm vakaları yaşanmıştı. Tam uykuya dalacakken uyarılan hayvanlar, günlerce uykusuz kalmışlardı. Uykusuzluk sonucunda fiziksel olarak garip davranan bu hayvanlar, çok geçmeden yaşamlarını yitirmişlerdi. Uykusuzluğun mu yoksa stres veya kimyasal maddelerin mi asıl neden olduğu konusunda tartışmalar yaşanmıştı. Yerel basında oldukça ilgi gören Randy ve arkadaşının deneyi, Stranford Üniversitesi'nde uyku üzerine araştırma yapan William Dement’in de dikkatini çekti. Deneye, Dement’in de dahil olmasıyla Randy’nin ailesi biraz daha rahatlamıştı.

   O dönem en uzun süre uyanık kalma rekoru, Honolulu'dan birine aitti ve bu kişi 260 saat, yani neredeyse 11 gün uyanık kalmayı başarmıştı. Bu deney 8 Ocak 1964'te sona erdiğinde ise 17 yaşındaki Randy Gardner 11 gün 25 dakika uyanık kalmayı başarmış ve rekorun yeni sahibi olmuştu.

   Deney sabahında, Randy uyanmış ve kendini hiç olmadığı kadar sağlıklı hissettiğini söylemişti. Deney başladı. İkinci gün, Randy’nin hareketleri yavaşladı ve odaklanma problemleri yaşadı. Eline verilen günlük eşyaları sadece dokunarak tanıyamıyordu. Üçüncü gün ise Randy, ruhsal olarak değişim göstermeye başladı. Normal yaşantısının aksine oldukça huysuz ve sinirli biri olmuştu. Etrafındakilere sert tepkiler veriyordu. Sıradan cümleleri söylemekte zorlanıyordu. Dördüncü gün gerçekten zorlanmaya başladı. Uyumak istiyordu. Gözleri kendiliğinden kapanmaya başlamıştı, buna engel olamıyordu. Halüsinasyonlar görmeye ve garip kokular duymaya başladı. Geceleri daha zor geçiyordu. Arkadaşları onu uyanık tutmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. Sık sık birlikte basketbol oynuyorlar, Randy’nin fiziksel açıdan vereceği tepkileri merak ediyorlardı. Yorgun ve uykusuz olan Randy, bunlara rağmen gayet iyi oynuyordu. Sonraki günlerde yaşananlar, herkesi endişelendirmeye başlamıştı. Randy’nin dili sürçüyor, söyledikleri anlaşılmıyor, kendi kendine konuşuyordu. Sık sık başı dönen ve midesi bulanan Randy, çözüm olarak portakal ve mandalina tüketiyordu. Halüsinasyonlar artmaya başlamış, Randy birkaç dakika önce söylediği şeyi unutur olmuştu. Arkadaşları, ailesinden bahsediyor, onu konuşturmaya çalışıyordu. Fakat Randy, çoğu akrabasının ismini dahi hatırlamıyordu. On birinci gün yaptıkları bir deneyde ise, "100'den geriye, her seferinde 7 çıkararak saymaya" çalıştı. Bu işlemi birkaç kez başarıyla yaptıktan sonra, 65'e geldiğinde duraksadı. Neden durduğu sorulduğunda ise, "ne yaptığını unuttuğunu" söyledi.

   Deney, 8 Ocak 1964’te bittiğinde Randy artık dünyanın en uzun süre uyumayan insanı olmuştu. Hemen hastaneye kaldırılan Randy, uzun süren bir muayenenin ardından derin bir uykuya daldı. Yaklaşık 15 saatlik kesintisiz bir uykudan uyanan Randy, tamamen dinlenmiş olduğunu söyledi ve ertesi gün okuluna gitti. Hastanede yapılan muayene ve testler, Randy’nin herhangi bir sağlık problemi olmadığını gösterdi.

   İnsan sağlığını tehlikeli bir biçimde etkilediği için, Guinness Rekorlar Komisyonu artık bu gibi konularda sertifika vermiyor. Bu nedenle artık kimse en fazla ne kadar uykusuz kalınabileceğini denemiyor. Şimdi 78 yaşında olan Randy Gardner ise yaptıkları deneyden sonra uzun süre herhangi bir sağlık sorunu yaşamadığını ama ellili yaşlarından sonra uyku problemi çektiğini belirtti. O zamanlar uykuya ihtiyacı olmadığını düşündüğünü fakat yanıldığını söyleyen Randy, artık daha sağlıklı bir hayat için uykusuna dikkat ettiğinin altını çizdi.