Psikoloji Tarihinin Korkunç Deneyi: Küçük Albert Deneyi

Bilim ve Teknoloji - 28 Şubat, 2022 - Okuma Süresi: 3 Dk.

28 Şubat, 2022

Psikoloji Tarihinin Korkunç Deneyi: Küçük Albert Deneyi

Psikoloji tarihinde geçmişten bu yana birçok deney yapılmıştır. Bu deneylerden birçoğunun sonu istenildiği gibi bitmemiştir. Bu yazımda etik dışı bir deney olan “Küçük Albert’’ deneyinden bahsettim. İyi okumalar…

Psikoloji biliminde davranışçı yaklaşımın kurucusu olan John Watson, insanlarda korku gibi en temel duyguların bile öğrenilerek edinildiğini kanıtlamak için “Küçük Albert’’ olarak bilinen deneyi gerçekleştirmiştir. Watson bunun için henüz 2 yaşını doldurmamış bir bebek olan Albert’i denek olarak kullandığı bir deney tasarlamıştır. Bu deneyde Watson Albert’e “Beyaz Tavşan Korkusu’’nu klasik koşullanma yoluyla öğretmeye çalışmıştır.

Psikoloji Tarihinin Korkunç Deneyi: Küçük Albert Deneyi

            Watson ve asistanları araştırma içi izin alabilecekleri bir aile ararlar. Sonuç olarak denek olarak kullanacakları 8 aylık sağlıklı bir erkek bebek olan Albert’ı deneyde kullanmaya karar verirler. Tarihteki en önemli ve ses getiren deneylerden biri olan Küçük Albert deneyine başlamadan önce Albert’e birkaç küçük duygusal test yapılır.Minik bebeğe sırasıyla beyaz bir fare, tavşan, yanan kağıt parçaları, maske gibi ilk kez karşılaşabileceği nesneler gösterilir. Amaç Albert’in bu nesnelere koşulsuz tepki verip vermediğini görebilmektir. Sonuç olarak Albert gördüğü hiçbir nesneye karşı korku geliştirmez hatta nesnelere gülümser.Bu duygusal testten sonra Albert’i boş bir odaya götürürler. Odada Albert’in üzerine oturduğu beyaz bir yatak haricinde hiçbir eşya bulunmamaktadır. Daha sonra Watson ve asistanları da odadan çıkar. Yalnız bıraktıkları Albert’in yanına beyaz bir fare salarlar. Albert fareden korkmadığı gibi tam tersi bir tepki göstererek fareyi çok sever. Bunun üzerine Watson, Albert fareye her dokunduğunda iki demir çubuğu birbirine vurarak çıkarmış olduğu sesi yani koşulsuz uyarıcıyı devreye sokar. Rahatsız edici sesleri duyan küçük Albert sese tepki oluşturarak ağlamaya başlar. Ses kesilip oda yeniden sessizleşince fareyle oynamaya devam eden Albert’e her fareye dokunmasında aynı ses çıkarılarak Albert’i bu sese maruz bırakırlar. Bu döngü bir süre devam eder. Bu sayede bir süre sonra Albert fareye dokunduğunda yine aynı sesi duyacağını bildiği için fareden korkmaya başlar. Watson ve asistanları deneyi biraz daha ileri noktaya getirerek Albert’in yanına fare yerine fareye benzeyen tüylü bir tavşan, tüylü bir maske, pamuk gibi nesneleri de koyar. Albert klasik koşullanmanın ilkerinden biri olan genelleme ilkesini burada gerçekleştirir. Fareye karşı korku tepkisi geliştiren Albert, deney bir süre tekrarlandıktan sonra uyarıcı genellemesi geliştirip tüylü olan her nesneye karşı korkmaya başlamıştır.1920’lerde yapılan bu deneyle bilim insanları koşullu korkuyu kanıtlamıştır. Fakat deney uğruna 8 aylık bir bebeğe yapılan koşullanmayı geri almadıkları, onu iyileştirmedikleri için tepki çekerler. Küçük Albert’e deney sonrasında ne olduğu konusunda bir çok rivayet vardır. Bu rivayetlerden birisi de Küçük Albert’in 6 yaşında beyninde su toplanması nedeniyle hayatını kaybetmesidir. Küçük Albert’e yapılan bu deney psikoloji tarihindeki etik dışı deneylerin başında gelmektedir.

Haftalığın PeP'te!

İlk 15'a giren her içerik ile 200 TL kazan!

En popüler yazar sen ol!

Okunma puanını artır, kazan!

Liderlik Tablosu'na göz at!

Bu haftanın en çok okunanları.

E-bültenimize abone ol!

Haftanın en popüler içerikleri, en çok kazananlar ve staj haberleri bültenimizde.

Gizlilik Sözleşmesi'nde belirtilen hüküm ve koşulları kabul ediyorum.