Korkudan Sorumlu Olan Beyin Bölgemiz Amigdala Olmasaydı Cesur Olur Muyduk?

Korkudan sorumlu olan bölgemiz amigdala hiç olmasaydı ya da hasarlı olsaydı ne olurdu? Olumsuz gözüken bu hissi yaşamımızdan çıkarabilseydik sonucu olumlu olur muydu? Detayları öğrenmek için yazıma göz atabilirsiniz!

Amigdalanın günümüzde bilinen en önemli görevlerinden biri korkudan sorumlu olmasıdır. Beyinde bulunan, temelde duygu ve davranışlardan sorumlu olan limbik sistem dediğimiz yapının bir üyesidir. Kabaca beynin her iki lobunda, özellikle temporal bölgesinde bulunan çekirdektir.

Latincede badem anlamına gelen bu yapı insan da dahil olmak üzere birçok omurgalıda bulunur. Kısaca görevlerine gelecek olursak; duygu algılama ve değerlendirme, duygusal tepkileri kaydetme, hafıza kaydı tutma, cinsel içgüdü, hatta açlık tokluk hissi gibi önemli yaşamsal faaliyetleri sıralayabiliriz. Bununla birlikte günümüzde amigdalanın ilk olarak en ilkel haliyle amfibilerde görülmeye başlandığı bilinmektir fakat zamanla sürüngenlerin evrimiyle beraber beyin de evrimleşmeye devam etmiş ve amigdala, yazımda önemine değineceğim önemli bir özellik kazanmıştır. Evet tahmin ettiğiniz gibi: korku!

Peki amigdalaya sahip olmayan ya da hasarlı bir amigdalaya sahip olan canlılarda korku hissedilir mi?  Erich Urbach ve Camillo Wiethe tarafından 1929 yılında rapor edilen Urbach-Wiethe hastalığında, bir kadında amigdalanın hasar aldığını ve bu hasardan ötürü de korku duygusunun ortadan kalktığı belirtilmiştir. Bahsedilen kadın korkusuz gözüküp istenilen bir özelliğe sahip olduğu düşünülse de hiçbir şeyden korkmamak daha korkutucu görünüyor. Çünkü amigdala, her olayın kişi için duygusal tehdit oluşturup oluşturmadığını değerlendirip, önceden tehdit oluşturan bir durumu hatırlatan her türlü uyaran için sinyallerini tüm beyne gönderip tepki oluşturulmasını sağlar. Durum tehlike olarak algılandıysa kaç ya da savaş mantığı devreye girer. Milisaniyeler içinde oluşan hızlı cevaplar verilir. Sempatik sinir sistemi aktive olur, adrenalin salgılanır; kan basıncı, kalp atışı, solunum hızı artar. Sinir sistemini uyaran bu fiziksel ve kimyasal uyaranlar sayesinde beyin anında komut verebilir. Hatta tehdit anında kaç komutu için yeterli enerji vücudun kol ve bacak kaslarına yönlendirilir. Peki bu sistem olmasaydı ne olurdu? Örneğin ormanda bir aslan kükremesi duysak ya da direkt aslanla denk gelsek bunun bizim için bir tehdit olduğunu anlamlandırana kadar aslan bizi çoktan akşam yemeği yapmış olurdu. Yani hayatta kalabilmemiz için karar vermemizde gereken süre amigdala olmasaydı çok uzardı. Küçük bir çocuğun korku denen duygudan habersiz olup elini sobaya götürmesi, yüksek yerlerden atlarken tereddüt etmemesi, kendisine zarar verebilecek vahşi hayvanlara yanaşma isteği gibi birçok örnekle de korkusuzluk durumunun bizde oluşturabileceği kötü yanları çoğaltabiliriz; hatta bunlar olduktan sonra amigdalası olmayan kişi yaşanan olayı belleğine kaydedip saklayamayacağından dolayı aynı şekilde gerçekleşebilecek kötü bir durumda beyin yine hızlı bir komut veremeyecektir. Tüm bunlara rağmen korkunun hayatımızda olmamasını sadece bu yönleriyle açıklamamız doğru olmaz. Çünkü bazen kaydedilen herhangi bir duygu kişinin tüm yaşantısını olumsuz etkileyebilir ve bu gibi durumlarda keşke amigdala olmasaydı ve yaşanan olumsuz olaylar travma etkisi yaratmasaydı denilebilir. Örneğin trafik kazası geçirmiş ve kazada çok sevdiği insanları kaybetmiş biri korna veya fren sesini felaketle bağdaştırmış olabilir. Ve bu sesler o kişinin trafikte korkulu kaygılı ve panik olmasına yol açmış olabilir.

Özetle, korku da cesaret kadar olağan ve evrensel bir olgudur. Her şeyin zıttıyla var olduğunun bir kanıtı da bence amigdala!