Geleneksel Değişim Aracının Teknoloji ile Buluşması: Kripto Para

Para geleneksel değişim aracı olarak bilinen bir nesnedir. Günümüzde fiziksel olarak kullandığımız bu değişim aracı artık teknoloji ile buluştu ve dönüşüme uğradı. Peki nedir bu teknolojik para?

Kripto Para Nedir? 

Kripto para nedir sorusuna yanıt bulabilmek için öncelikle paranın ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Para kavramı geçmişte mal ve hizmetlerin takası için kullanılan yöntemleri kolaylaştırmak amacı ile ortaya çıkmış bir kavramdır. Ekonomide para denildiğinde akla ilk gelen kavramlar madeni paralar ve banknotlardır. Para her devlette para basmaya özel yetkisi bulunan merkez bankaları aracılığı ile piyasaya sürülür ve kontrol edilir. Kripto paraların geleneksel paralardan ayrılan en başlıca noktası burada oluşmaktadır. Öyle ki kripto paralar merkeziyetsiz paralar olarak bilinir. Bu bilgiler ışığında şimdi gelin kripto paraların ne olduğuna ve nasıl ortaya çıktığına bakalım. 

Öncelikle kripto paraların nasıl çalıştığını anlayabilmemiz için kriptoloji kavramının ne olduğunu bilmemiz gerekmektedir. Özel bir şifreleme bilimi olan kriptoloji, verilerin özel bir sistem ile şifrelenmesi ve güvenli bir ortam üzerinden alıcıya ulaştırılması ve alıcıya ulaşan bu verilerin şifrelerinin çözülerek verilerin ortaya çıkması şeklinde açıklanabilir. Kripto paralar bir nevi dijital döviz ve sanal döviz olarak görülebilir. Kripto paraların geleneksel paraların aksine belirli bir merkezlerinin olmadığından bahsetmiştik. Kripto paraların bu merkeziyetsizliği veri tabanı olan ve muhasebe defteri olarak işlev gören blok zincirlerden kaynaklanmaktadır. Tarihte ilk kripto para 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından bugün en çok bilenen kripto para olan Bitcoin'dir. Bitcoin'in ortaya çıktığı günden beri günümüze kadar bir çok farklı kripto para ortaya çıkmıştır. Bu kripto paralara genellikle altcoin adı verilir. Bu noktada doğru sanılan bir yanlışa da değinelim. Altcoin ifadesi sanılann aksine Bitcoin'in altında bulunan kripto paraları ifade etmek için kullanılmaz. Alternatif ve Coin ifadelerinin birleşiminden oluşmuş bur terimdir. 

Uzmanlara göre önümüzdeki yıllarda kripto paraların toplam değeri 1 veya 2 trilyon dolar seviyelerine kadar çıkabilecek. 

   Bir Değerin Kripto Para Olabilmesi İçin Neler Gerekir? 

• İlk olarak bir değerin kripto para olarak adlandırılabilmesi için merkezinin olmaması gereklidir. Bu konu kripto paraların geleneklsel paralardan ayrılan en temel konusudur. 
• Bir diğer şartımız kripto para olarak değerlendirilebilmek için işlemlerin ve sahiplerin kayıtlı olması gerekliliğidir. 
• Eğer bir para yeni arz oluşturamıyorsa bu para birimine kripto para diyebilmek mümkün değildir. Bu nedenledir ki kripto paralar yeni arz oluşturabilmelidir. 
• Kripto paralar geleneksel paralar gibi fiziksel olarak bulunmaz. Bundan dolayı sahipliğinin kriptografik tekniklerle ve sadece sahibi tarafından ispat edilmesi gereklidir. 
• Dijital ortamda bulunan kripto paranın sadece sahiinin izni ile el değiştirebilmesi gerekir. 
• Bir değerin kripto para olabilmesi için son şart ise, aynı anda birden çok işlem yapılıyor ise sadece birinin yerine getiriliyor olması gerekliliğidir. 

 Genel Özellikleri   

Kripto para temelde bir paradır ve onun özelliklerini yansıtmaktadır. Değerli olduğuna inanılır, taklit edilemez, belirli bir kayıt altında tutulur, kayıt altında tutulan defterlerin kırılması neredeyse imkansız şifreleme yöntemleri ile korunur ve oluşturanların keyfiyetine göre değer düşüklüğüne uğramaz. Tüm bu özellikler kripto paraların değerli varlıklar olarak işlem görmesine sebep olur.  Fiziksel olarak bulunmadığı için kopyalanması imkansız olan kripto paralar dijital cüzdanlarda saklanır. Bu saklama işleminde aslında saklanılan şey paranın kayıtlardaki sahibinin sadece kendisinin bilmekte olduğu ve çözmesi zor olan şifrelerdir. Bu cüzdanları saklama hizmeti veren pek çok internet hizmetinin yanında son zamanlarda ortaya çıkan donanım cüzdanlar da vardır. Bu cüzdanlar cep bilgisayarı boyutlarında ve sadece belirli işlemi gerçekleştirmek amacıyla oluşturulmuştur. Verilere göre şu anda 10 milyon üzerinde elektronik donanım cüzdan kullanıcısı bulunmaktadır. Donanım cüzdanlardan bir tanesini aşağıda görmektesiniz. 

Kripto Paralara Yönelik Eleştiriler  

En büyük eleştriler kripto paraların en çok tehdit ettiği geleneksel fianans kuruluşlarından gelmektedir. Bu kruluşlar kripto paraların merkezsiz olmasından dolayı garantisi olmadığını ve birer ponzi oyunu olduğunu iddia etmektedirler. Kripto paralar bu kuruluşların birçok işlevini gerçekleşirerek de faaliyet alanlarını tehdit etmektedir. Örneğin geleneksel bankalarda alınan havale işlemleri kripto paralarda bulunmuyor ve anında transfer gerçekleştrilebiliyor. Ayrıca devletler merkezsiz bir para biriminin suç olaylarında kullanılabileceğini örneğin vergi kaçırma gibi durumlarda kontrol edilemeyeceğini ve tehlike oluşturduğunu belirtiyor. Günümüzde bazı ülkelerde kullanımı yasak olan kripto paralar bazı başka ülkelerde kullanılmaya devam ediyor. Bazı kesimler paranın geleceği olarak kripto paraları gösterse de bu fikre karşı olanlar da var. Önümüzdeki yıllarda kripto paraların nerelere geleceğini hep birlikte göreceğiz.