Fosil Yakıtlar ve Kullanım Alanları

Yeryüzünde bulunan bütün fosil yakıtlar aynı değildir çünkü farklı organik malzemeler farklı yöntemlerle ısıtılıp sıkıştırılmaktadır. Bunun sonucunda farklı tür fosil yakıtlar elde ederiz. Bu yazımda farklı fosil yakıt türlerinden ve bu yakıtların kullanım alanlarından bahsettim. İyi okumalar!

Gün içerisinde enerji ya da özellikle elektrik enerjisi kullanmanızı gerektirecek neler yapıyorsunuz? Bu elektrik fosil yakıtlardan mı geliyor? Eğer öyleyse hangisinden? Kullandığınız enerjinin nereden geldiğini anlamak, kaynaklarını bilmek çevrenizi ve dünyanızı daha iyi anlamanıza ve tanımanıza yardımcı olur. Bu da biz insanoğlunu dünyayı korumak konusunda daha bilinçli yapar. O halde bu yakıtlar nelermiş inceleyelim.

Petrol:

Petrol, Latince taş anlamına gelen petro ve yağ anlamına gelen oleum maddelerinin birleşimi ile oluşmuştur. Özetle petrol taştan ve kayadan çıkan yağdır.İ nsanlar petrolü uzun zamandır kullanmaktadırlar. İlk insanlar doğal oluşmuş kuyularda buharcıklar halinde yağ görerek çıkarıp bunu kullanmışlardır. Doğrudan topraktan çıktığı haliyle petrole ham petrol denir. Bu arıtılmamış ve işlenmemiş petroldür. Geçmişte ham petrolün Rum Ateşi denilen ateşli silahlarda kullanıldığı düşünülmektedir. Rum Ateşi Bizanslıların savaşta kullanmış oldukları bir silahtır. Günümüzde ise ham petrol gazolin ve dizel gibi yakıtlarda, ısıtma için kullanılan kerosen maddesinde, yol çalışmaları için de asfaltta kullanılmaktadır. Ayrıca ham petrolden plastik ve sentetik kumaş da üretilmektedir.

Kömür:

Genelde elektrik üretmek için yakılmaktadır. Ayrıca ısıtma ve pişirme amacı ile de kullanılmaktadır. Katı, parlak ve yanabilen bir maddedir. Fosilleşmiş bitkilerin karbon atıklarından elde edilmektedir. Bu bitkilere kara yosunları örnek olarak verilebilir. Binlerce yıl geçtikten sonra bitkiler karbon açısından zengin olan turbaya dönüşür. Uygun basınç altında turba, yumuşak kömüre yani linyite dönüşmektedir. Daha da fazla basınca maruz kalan linyit bütümlü kömürleri oluşturur. Bütümlü kömürler de sert kömür olan antrasite dönüşmektedir.  Bitki kalıntıları ne kadar uzun süre basınca maruz kalırsa enerji yoğunlukları da o kadar fazla olmaktadır. Bu yüzden antrasitin yakılması sonucu ortaya çıkan enerji, linyitin yakılması sonucu ortaya çıkan enerjiden fazla olacaktır.  Bununla birlikte bu yakıtların yakılması ile havaya karbon-dioksit ve karbon-monoksit gibi gazlar da salınmaktadır. Bu yüzden kömür en çok kirlilik yaratan fosil yakıtlardandır.

Doğal Gaz:

En az kirlilik üreten fosil yakıt doğal gazdır. Havaya en az miktarda kirletici gaz salan doğal gaz; genelde elektrik üretmek, konutları ısıtmak, yemek pişirmek için kullanılmaktadır. Evinizdeki ocakta, kombide ve bazı ızgara tiplerinde doğal gaz kullanılmaktadır. Bu gaz doğal halde bulunan gazların karışımından oluşmaktadır. Metan, etan, propan ve bütan bu gazlardan bazılarıdır. Doğal gaz renksiz ve kokusuzdur. Bu nedenle sızıntıları ve tehlikeleri önlemek için doğal gaz üretim merkezlerinde doğal gaza bozuk yumurta kokusu eklenmektedir. Doğal gazı görmesek de veya kokusunu almasak da yüzyıllardır kullanılmaktadır. Bazı arkeolojik kanıtlara göre iki bin yıl önce Çin’de bambudan bir nevi boru hatları yapılarak doğal gaz taşınmıştır. Bunun yapılma amacı ise deniz tuzunun kaynatılıp tuzlu sudan ayrıştırılmasını sağlamaktı. Günümüzde bile hala doğalgazı taşımak için boru hatları kullanılmakta ve bu şekilde ihtiyaç karşılanmaktadır.

Nükleer Yakıt:

Nükleer santrallerde fosil yakıt yakılmamaktadır. Uranyum nükleer füsyon denilen uygulama ile ayrıştırılmaktadır. 1 kg uranyum 24.000.000 kWh enerji üretebilmektedir. Oysa 1 kg kömür sadece 8 kWh enerji üretebilmektedir. Kısacası nükleer bölünme sayesinde çok fazla enerji üretilebilmektedir. Bunun yanında fazlasıyla ısı da üretilebilmektedir. Bu ısı da elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Nükleer enerji genelde temiz enerji olarak bilinir çünkü  saldığı tek gaz olan sera gazı, su buharıdır. Elbette su buharının atmosferde döngüsünü tamamlaması diğer sera gazlarına göre çok daha hızlıdır. Dezavantajı ise harcanan yakıtın tehlikeli ve radyoaktif bir yakıt olmasıdır. Nükleer atıkların geri dönüştürülmesi tehlikeli ve masraflıdır.

Petrol, kömür,  doğalgaz ve nükleer yakıt dünyadaki enerji tüketiminin %85’ini oluşturmaktadır. Nüfus ve enerji ihtiyacımız arttıkça yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi de artmaktadır. Bunları enerji tüketim alışkanlıklarımıza ve yöntemlerimize dahil etmemiz gerekmektedir. Bu dünyanın geleceği için çok önemlidir.