Dev Yıldızların Ölümü: Süpernova

Gökyüzünü süsleyen yıldızların nasıl meydana geldiğini ve nasıl bir döngüden geçtiğini hiç merak ettiniz mi? Bu yazımda yıldızların serüvenini inceledim. İyi okumalar...

Bir yıldızın ömrünü tamamlamasına "süpernova" denir. Patlama sırasında oluşan enerji o kadar büyüktür ki, gökyüzünde meydana gelen en büyük patlama olarak uzaya izini bırakır. Normal bir süpernova patlaması ile meydana çıkan enerji, galaksilerin tamamının yaydığı ışıktan daha büyük ve daha parlak olabilir. Bir süpernova patlaması sırasında güneşin 8 milyar yılda yaydığı enerjiden daha fazla enerji yayılarak uzaya salınır. Bu doğaüstü astrolojik olay diğer gökyüzünde oluşan olaylardan çok farklıdır. Genellikle birkaç hafta kadar süren bu olayın nerede ve ne zaman olacağı saptanamaz. Süpernova patlamaları nadir yaşanan bir olay olduğu için uzayın her noktasından sıklıkla incelenmesi gerekiyor. Bilim adamlarına göre samanyolu galaksisinde her 50 yılda bir süpernova patlaması gerçekleştiği tahmin ediliyor.

Süpernova sırasında ömrünü tamamlayan yıldızın, toz tanecikleri halinde uzaya dağılan ender malzeme ile yaşamı sonlanıyor. Carl Sagan'ın "Hepimiz birer yıldız tozuyuz." sözü tam da bu olay üzerine söylenmiş bir sözdür. Sebebine gelecek olursak Dünya’nın oluşumuna dair diğer bir teori ise süpernova patlaması sırasında etrafa yayılan bu ender malzemenin yaşadığımız Dünya’yı ve yaşamımızın devamı için önemli olan Güneş’imizi var ettiğidir. Teoriye göre bizim şu an var olabilmemizi sağlayan olay bir süpernova patlamasıydı. Süpernova belki de başka bir yaşamı yok etti ve bizim evrenimiz oluştu, belki de sonumuzu getirecek başka bir süpernova patlaması yeni bir yaşamın başlangıcı olacak.

Peki süpernovalar ne zaman meydana gelir? Samanyolu galaksisi dışında kalan bu yıldızların gözlemlenmesi zor olduğu için süpernova patlamasının yaşanmadığını düşünebilirsiniz. Bilimsel açıklamalara göre her saniyede 30 süpernova patlaması meydana geliyor. Galaksimiz içinde ölen bir yıldız yaşamımızı çok kötü etkileyebilir. Bir süpernova etkisini hissedebilmemiz için bize 30 ışık yılı uzaklıkta olması yeterlidir. Bilimsel verilere göre gerçekleşecek bir yıldız ölümünün 50 yıla kadar kötü sonuçlar doğurabileceği beklenmiyor. Kendi galaksimiz içerisinde herhangi bir yıldız patlaması meydana gelmese de Samanyolu galaksisi dışında kalan alanda birçok süpernova patlaması gerçekleşiyor. Bu durum uzayın bilinmezliklerle dolu, her an ne olacağı belli olmayan, gizemli ve insan merakını cezbeden sırlarla dolu olduğunun birer kanıtı.  

Peki her süpernova patlaması sonucu yeni galaksiler mi oluşuyor? Süpernova büyük enerji yayan yıldızların ölmesi olsa da yeniden var oldukları düşüncesi kesinlikle yanlıştır. Ölen yıldız yeniden doğacak olan yıldızların alt yapısını oluşturur. Her süpernova patlaması galaksi oluşturmaz, bu patlama sonucunda kara delik veya nötron yıldıza dönüşebilir. Kara delikler çok yüksek çekim kuvvetine sahiptir. Uzayda bulunan her cismi kendine kolaylıkla çekebilir. Çekim kuvveti sonucu oluşan uzay-zaman eğilmesi durumunda ışığın kaçması artık mümkün değildir ve patlama sonucu oluşan çekim gücü içeri doğru çöker. Hatta bir yıldız yeteri kadar büyüklükteyse bu çöküşü devam ettirir ve kara deliği oluşturur.