Derin Zaman Deneyi: 40 Gün Güneş Görmeyenler

"İnsanlar zaman, mekan algısının olmadığı durumlara ne kadar süre adapte olabilir?" sorusuna yanıt arayan bir ekip bu sorudan yola çıkarak Derin Zaman deneyini gerçekleştirmiş. Bu sınırları ölçmek için mağarada yaşayan gönüllülerin 40 günlük izole yaşamlarını gelin birlikte inceleyelim.

Fransa'da bir grup maceraperest bilim tarihinde bir ilki gerçekleştirdiler. Deneyin direktörü Christian Clot ile 15 gönüllü izole durumlara uyum sağlama sınırlarını ölçmek için 40 gün mağarada yaşadılar. 

''Derin Zaman'' adlı bilimsel deney Fransa İnsan Uyum Enstitüsü kurucusu Christian Clot liderliğinde yaşları 27 ve 50 arasında değişen 7'si kadın 8'i erkek olmak üzere 15 gönüllü ile Lombrives mağarasına kapandılar. Mağarada sıcaklık 10 derece, nem %95 dereceye sabit olarak ayarlandı. Yapılan deneyin amacı insanların zaman ve mekan algısı olmadığı durumlara adaptasyonu ölçmekti.

          

 

Gönüllülerin uyku düzenleri, sosyal etkileşimleri ve davranışsal tepkileri sensörler ve yerleştirilen kameralar aracılığıyla incelendi. Deneyi ilginç kılan bir diğer yansa gönüllülerin termometre görevi gören kapsüller yutmalarıydı. Bu termometreler verileri dış dünyaya aktarmada ekibe oldukça yardımcı oldu. Ekip, saat kavramı olmadan yaşamayı deneyimledi; temel ihtiyaçlarını biyolojik saatlerine ve uyku döngülerine göre ayarladı. İçerideki enerji gereksinimlerini ekipçe bisiklet çevirerek karşılayan ekip bu grup çalışmasından memnun olduklarını dile getridi. 

           

Ekiptekileri şaşırtan olay ise zamandı. Deneyin bitmesini haber vermeye gelen yetkililere söyledikleri geçen zamanın daha kısa olduğuydu. Araştırmanın katılımcılarından kronobiyolog Benoit Mauvieux ise katılımcıların 3'te 2'sinin bir süre daha mağarada kalmak istedikleri çünkü aşağıda başladıkları işleri bitirmek istediklerini açıkladı. Deneyin kadın gönüllülerinden biri olan Marine Lancon ''Hayatı duraklatmak gibiydi.'' ifadelerini kullandı ve bu deneyimi tekrar yaşamak istediğini belirtti. 

Mağaraya girmeden önce beyin fonksiyonları test edilen ekibin, döndükten sonra Paris Beyin Enstitüsünde tekrar beyin fonksiyonlarına ilişkin yeni testlerin yapılması ön görülüyor. Yapılan bu fonksiyon testlerinin gelecek zamanda yapılacak diğer deneylere ışık tutması bekleniyor. 

1,2 Milyon Euroluk Deney! 

Deney ne kadar maliyetsiz bir deney olarak görünse de İnsan Uyum Enstitüsü'ne 1,2 milyon euro harcatmış. Yapılan bu deneyin 2024'te yapılması planlanan ayda kurulacak üslere, teknolojinin dahi çocuğu Elon Musk'ın Mars'ta kuracağı kolonilere, denizaltı misyonları ve maden arama çalışmaları gibi önemli çalışmalara ışık tutacağı tahin ediliyor. İnsanların koşullara uyum sağlama ve zor koşullarda davranışlarının alt yapısını anlayacağımız bu deney yaptığı çalışmalarla ona harcanan parayı sonuna kadar hak etmiş görünüyor.

Clot, deney için koronavirüs pandemisi nedeniyle insanların içinde bulunduğu izolasyona dikkat çekerek ''Bu gezegende insanlarımız farkılaşacak. Beyinlerimizin durum ne olursa olsun nasıl yeni çözümler bulduğunu daha iyi anlamalıyız.'' demiştir. 

Clot ve ekibi bu deneyi çok faydalı ve birçok yeniliğin alt yapısı olarak görürken bazı araştırmacılar da bu deneyi kontrol grubu olmaması nedeyle eleştirmişlerdir. 

Bu deney ülkemizdeki Ürgüp yer altı şehirlerinde yaşamış olan insanları anlamamız ve onların deneyimlerine benzer deneyimler yaşayan insanlara tanıklık etmemizi sağlayan bir deney de olmuştur. Belki bir gün bizim topraklarımızda da araştırmacılar böyle bir araştırmaya imza atarlar. 

Peki siz böyle bir deneye en fazla kaç gün dayanabilirdiniz?